Ακρόαση άρθρου......

Η εισβολή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στην καθημερινότητά μας βάζει τους δικούς της όρους στη ζωή μας, πολύ διαφορετικούς από την εποχή της τηλεόρασης και του ραδιοφώνου, ως μέσων διαμεσολάβησης με την κοινωνική πραγματικότητα. Δεν στεκόμαστε απέναντι από μια οθόνη τηλεόρασης. Οι πηγές πληροφόρησής μας δεν είναι πλέον μονόδρομες, αλλά έχουμε την ευκαιρία να γίνουμε πομπός και δέκτης της πληροφορίας.

Η δυνατότητα αλληλεπίδρασης και αμφίπλευρης ανταλλαγής δεδομένων συνεισφέρει στη δημιουργία της ψευδαίσθησης συμμετοχικότητας στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Ικανοποιούμαστε θεωρώντας πως επικοινωνούμε και πως συντηρούμε τις διαπροσωπικές μας σχέσεις, ενώ στην ουσία τροφοδοτούμε έναν εικονικό κόσμο, διαχωρισμένο από την πραγματικότητά μας.

Η συμμετοχή στα social media δημιουργεί το αίσθημα του ανήκειν σε μια κοινότητα, όπου ανταλλάσει εμπειρίες, εκφράζεται, διαφοροποιείται. Καθισμένοι μπροστά από μια οθόνη, το μεγαλύτερο μέρος του ελεύθερου χρόνου μας, ξεχνάμε πως χανόμαστε μες στην ακινησία μας. Διατηρείται το ψυχικό μούδιασμα και δεν δυσκολευόμαστε ώστε να διαχειριστούμε τις καταστάσεις που μας οδήγησαν στην ανάγκη ενεργοποίησης αυτού του μουδιάσματος.

Αποκτήστε το νέο βιβλίο Off: Η ζωή αρχίζει όταν κλείνεις το κινητό με 10% έκπτωση από το εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο ψυχολογίας της Πύλης μας

Οι πληροφορίες των social media δεν είναι στιγμές της ζωής μας

Οι πληροφορίες που διαμοιράζονται δεν αποτελούν στιγμές της ζωής μας που θέλουμε να επικοινωνηθούν. Δεν είναι πηγές άντλησης αναμνήσεων, αλλά ένας όγκος εικόνων ή βίντεο, συνήθως χωρίς αυθορμητισμό, αλλά με συγκεκριμένο σκοπό: το χτίσιμο μιας πλαστής, εξιδανικευμένης εικόνας του εαυτού μας. Γι΄ αυτό και τις περισσότερες φορές, σε ένα προφίλ, συναντούμε μεγάλο όγκο από φωτογραφίες και βίντεο του χρήστη, που πριν την εμφάνιση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης δεν θα είχαν κανένα νόημα.

Οι στιγμές της ζωής μας γίνονται αξιοσημείωτες μόνο αν αποτυπωθούν και κοινοποιηθούν στο διαδίκτυο. Ουσιαστικά, ζούμε για να ενημερώνουμε το προφίλ μας. Όσο πιο συχνές και ελκυστικές οι πληροφορίες, τόσο λιγότερο συγκροτημένος είναι ο εαυτός. Ο υπερβολικός έλεγχος και ενασχόληση με τη διαμόρφωση του προφίλ μαρτυρά χαμηλή αυτοεκτίμηση και έναν ψυχισμό που χρειάζεται διαρκή ανατροφοδότηση από τους άλλους για να νιώσει υπαρκτός και επιθυμητός.

Σταδιακά, όσο περισσότερο διαχέεται η χρήση των μέσων κοινωνικών δικτύωσης στη ζωή μας, μπορούμε να μιλάμε για φετιχισμό του μέσου, όπου το περιεχόμενο που εκθέτουμε δεν παίζει κανένα ρόλο, αλλά η χρήση του ίδιου του μέσου αποκτά πρωτεύουσα σημασία.

Η κοινoποίηση της εμπειρίας στα social media δεν είναι μια αυθόρμητη κίνηση, αλλά μια στοχευμένη πράξη. Η εμπειρία αποκτά νόημα όταν γίνεται μαζικά αποδεκτή και η χαρά από την εμπειρία πηγάζει όχι από τις ποιότητες της συγκεκριμένης στιγμής, όσο από την αναγνώρισή της με τη μορφή των views και των like.

Όταν η πραγματικότητα μας αποκτά αξία μόνο μέσω των social media

Όταν η πραγματικότητά μας χρειάζεται να αποτυπωθεί ηλεκτρονικά ώστε να αποκτήσει αξία, σημαίνει ότι υπάρχουν ελλείμματα στον τρόπο που βιώνουμε την εμπειρία μας. Ότι η πραγματικότητά μας δεν μας καλύπτει, με τους όρους που είναι διαμορφωμένη και χρειάζεται να διαμοιραστεί στον εικονικό κόσμο ώστε να αποκτήσει νόημα.

Η εκτεταμένη χρήση αυτών των μέσων ανακουφίζει επιφανειακά το αίσθημα μοναξιάς. Σε πολλές περιπτώσεις, καλύπτει καταθλιπτικά συναισθήματα, καθώς υπάρχει η ανάγκη ενός ηλεκτρονικού μέσου για να νιώσουμε τη ζωντάνια της συσχέτισης. Απόδειξη αυτού; Η ηλεκτρονική απουσία σηματοδοτεί πολύ συχνά ένα αίσθημα ανυπαρξίας, που ισοδυναμεί με θάνατο.

10 Βιωματικά Εργαστήρια για Γονείς (Νοέμβριος 2024 – Απρίλιος 2025) | Διοργάνωση: PSYCHOLOGY.GR | Συμμετοχή: 35 ευρώ για εγγραφές που θα γίνουν έως Κυριακή 17 Νοεμβρίου. Με αυτό το κόστος, έχετε πρόσβαση στο σύνολο των 10 σεμιναρίων που θα διεξαχθούν.

Τα social media μας δανείζουν φιγούρες που θέλουμε να “φορέσουμε” και συναισθήματα που θέλουμε να οικειοποιηθούμε. Η ευελιξία του μέσου χωράει οποιαδήποτε ανάγκη μεταμφίεσης. Μας βοηθάει να μπορούμε να επιλέξουμε μια επίπλαστη κατάσταση που θα δώσει νόημα στην ακινητοποιημένη ζωή μας.

Το μοίρασμα στα social media συντελεί στην ανακούφιση ενός αισθήματος κενού σε μια καθημερινότητα που δεν μπορεί να “γεμίσει” με πιο εποικοδομητικούς τρόπους.

Εξυπηρετεί την επιφανειακή κάλυψη ελλειμμάτων στη διαχείριση των διαπροσωπικών μας σχέσεων. Η πραγματική κοινωνικοποίηση, οι αληθινές σχέσεις, η αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου με δημιουργικό τρόπο δεν χωρούν σε εμπειρίες που καταγράφονται στα social media, για να δικαιολογήσουν την ύπαρξη τους.

Το να γίνουμε ευρηματικοί ως προς τη δημιουργία στιγμών που θα αποκτήσουν ευρεία αποδοχή δίνει ένα νόημα στη ζωή μας.

Η δημιουργικότητα ωστόσο εξαντλείται στα πλαίσια διαχείρισης εικονικών στιγμών. Η φαντασία αποτελεί εφόδιο για τη δημιουργική διαμόρφωση των καταστάσεων στη ζωή μας και το μέσο για ανατροπή και σκέψη. Η εξάντλησή της στα πλαίσια ενός εικονικού κόσμου στερεί κάθε πιθανότητα απόδρασης από τα περιοριστικά πλαίσια της αποξένωσης και της παθητικότητάς μας.

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Κουτελιά Αγγελική - Ψυχολόγος

Κουτελιά Αγγελική: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

  • Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
  • Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
  • Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Απόφοιτος Παντείου Πανεπιστημίου, Τμήμα Ψυχολογίας. Μεταπτυχιακές σπουδές Κλινικής Ψυχολογίας στο Leiden University. Ειδίκευση στη Γνωσιακή Αναλυτική Ψυχοθεραπεία (CAT). Εργάζομαι στην εταιρεία προαγωγής ψυχοκοινωνικής υγείας και αποκατάστασης παιδιών και ενηλίκων "Ίρις" και ιδιωτικά στο γραφείο μου στα Εξάρχεια ως ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια.