Συνεξάρτηση - ένα ακόμα προσωπείο του εθισμού

Ακρόαση άρθρου......

Ακούγοντας τη λέξη εθισμός κατευθείαν στο νου μας έρχονται τοξικές ουσίες, αλκοόλ, τζόγος και οτιδήποτε άλλο θα μπορούσε να κάνει την ύπαρξη μας να κρέμεται από την ηδονή που παίρνει κάνοντας τη χρήση τους. η κοινωνία καταδικάζει, οι ίδιοι οι εθισμένοι και οι οικείοι τους, στιγματίζονται και η ζωή τους βαδίζει χέρι χέρι με την εξάρτηση.

Τι γίνεται όμως αν η εξάρτηση δεν είναι ουσία, δεν είναι πράγμα αλλά είναι πρόσωπο; Είναι ένα ισχυρό ναρκωτικό μετουσιωμένο σε άνθρωπο; Εκεί πολλοί μιλούν για τον απόλυτο έρωτα, για την ανυπέρβλητη αγάπη, για το 1+1=1. Είναι όμως πράγματι έτσι;

Ξεκινώντας την ενήλικη ζωή μας ακούμε συμβουλές, ευχές και προτροπές για τη συνάντηση μας με το άλλο μας μισό. Ένα εγώ μισό που ψάχνει να συναντήσει ένα άλλο εγώ ημιτελές και μαζί θα κάνουν το ολόκληρο. Θα αλληλοσυμπληρωθούν, θα αλληλεπικαλυφθούν, θα αλληλοκαθοριστούν.

Το πρώτο, το βασικότερο, το μεγαλύτερο λάθος μήνυμα για την αγάπη, για την συνάντηση μας με ένα άλλο πρόσωπο.

Για να συναντηθώ ουσιαστικά με κάποιον δεν θα πρέπει πρώτα να έχω συναντηθεί με εμένα;

Ο Μπαχτίν (2008), στα Ζητήματα της ποιητικής του Ντοστογιέφσκι , μιλά για κατάκτηση του έσω ανθρώπου. Να τον συναντήσεις βαθιά, να τον καταλάβεις, να τον αποδεχτείς, να τον συγχωρέσεις. Μόνο τότε μπορεί να αποκαλυφθεί όπως έλεγε "ο άνθρωπος σε άνθρωπο". Γιατί  μόνο τότε έχουμε μια πραγματική συνάντηση, έναν βαθύ διάλογο ψυχών και όχι μια αντικειμενοποίηση της εσωτερικής μας ανάγκης για μοίρασμα. Δεν κοιτάμε τον άλλο σαν σανίδα σωτηρίας από την μοναξιά, την πλήξη και τη φθαρτότητα της ύπαρξης μας.

Η συνεξάρτηση στις ερωτικές σχέσεις

Η συνεξάρτηση στις ερωτικές σχέσεις, συναντά δύο ζευγάρια χέρια και τα δένει τόσο σφιχτά μεταξύ τους που είναι σχεδόν αδύνατο να λυθούν πια.

Τίποτα δεν έχει σημασία χωρίς την παρουσία του "σημαντικού" άλλου. Δεν μπορώ χωρίς εσένα, η ζωή μου δεν έχει σημασία μακριά σου. Φράσεις που έχουν ακουστεί πολλάκις από στόματα ερωτευμένων (και που μέχρι εκεί θέλουν να φράσουν το μέγεθος της έλξης) αλλά σε πολλές περιπτώσεις γίνονται όντως αυτοσκοπός.

Όντως υπάρχουν άνθρωποι που δεν μπορούν χωρίς το ταίρι τους. Με την κυριολεκτική σημασία της λέξης μπορώ. Δεν κοιμούνται μακριά ο ένας από τον άλλο, δεν δουλεύουν χωριστά, δεν κοινωνικοποιούνται χώρια, δεν έχουν φίλους. Δεν έχουν καν τον εαυτό τους . Και εδώ είναι το ενδότερο ζήτημα της συνεξάρτησης. Ο εαυτός.

Ένας εαυτός χωρίς όρια, χωρίς αυτοσεβασμό, χωρίς ατομικότητα. Πολλές φορές διαμορφωμένος από δυσλειτουργικές οικογένειες, ίσως και κακοποιητικές ,που ψάχνει να πραγματωθεί μέσα από την αναγνώριση κάποιου άλλου. Να νιώσει επιτέλους σημαντικός , αποδεκτός, ότι ανήκει κάπου. Έστω και αν ,για να ανήκει, καταδυναστεύει τα θέλω του  και καταπίνει τις ανάγκες του. Τόσο βαθιά που πλέον δεν τις αναγνωρίζει καν ως δικές του. Οι ανάγκες του ενός γίνονται αυτόματα και ανάγκες του άλλου. Η ζωή τους περιπλέκεται τόσο βαθιά που δυσκολεύεσαι να αναγνωρίσεις ποιος είναι ποιος. Τους βλέπεις σαν ένα. Σαν έναν εαυτό και μια ψυχή με δύο πρόσωπα.

Το "καλό πρόσωπο" της συνεξάρτησης

Σε αυτή τη μορφή η συνεξάρτηση, φορά το "καλό" της πρόσωπο. Δεν ακούμε για βία, για απειλές… αντίθετα μας παρουσιάζεται η αγάπη με μια εξιδανίκευση. Βρήκα αυτό που έψαχνα όλη μου τη ζωή. Νιώθω πλήρης. Αναρωτιέμαι πως μπορούσα να ζω μακριά του/της τόσα χρόνια. Και κάπως έτσι η ατομικότητα αρχίζει να απορροφάται από το μαζί. Η κτητικότητα είναι δεύτερη αν όχι πρώτη φύση.

Η ικανοποίηση των αναγκών του άλλου, γίνεται αυτοσκοπός και η εξάρτηση έχει ήδη πάρει τα ηνία.

Όσο περνά ο καιρός χρειάζονται και μεγαλύτερες δόσεις του μαζί, όταν το μαζί απουσιάζει παρουσιάζονται στερητικά συμπτώματα, ο εγκέφαλος του συνεξαρτημένου ψάχνει το ναρκωτικό του. Να του αυξήσει την ντοπαμίνη (όπως ακριβώς κάνουν και οι ουσίες). Αλλά εδώ η κοινωνία δεν στιγματίζει, αντιθέτως θεοποιεί. Μιλά για υπέρτατη λατρεία. Για το πραγματικό νόημα της αγάπης. Μιας "αγάπης" που για να λειτουργήσει θέλει, την πλήρη θυσία των μελών στο όνομα της.

Το "κακό πρόσωπο" της συνεξάρτησης

Υπάρχει όμως και το κακό πρόσωπο της συνεξάρτησης. Εδώ το ένα από τα δύο μέλη αντιστέκεται να θυσιάσει τον εαυτό του στο βωμό του έρωτα, προβάλλει αντιρρήσεις στην ομογενοποίηση της σχέσης και προσπαθεί με νύχια και με δόντια να προασπιστεί την ανεξαρτησία του. Το άλλο μέλος όμως νιώθει να χάνεται η γη κάτω από τα πόδια του, να τραντάζεται η σιγουριά του, η επιρροή του πάνω στον άλλο. Ο εαυτός κλονίζεται, νιώθει πως κινδυνεύει να περάσει στην ανυπαρξία και τότε αποφασίζει να αντιδράσει.

Εκεί είναι που βλέπουμε εξάρσεις της βίας μέσα στις σχέσεις. Σπασμωδικές κινήσεις διατήρησης της επιβολής, της δύναμης, της χειριστικότητας. Όλα αυτά στο όνομα της αγάπης βεβαίως.

Μα πώς να μην κάνω τα πάντα να κρατήσω κοντά μου το αντικείμενο που με κάνει να νιώθω σημαντικό πρόσωπο; Που με κάνει να έχω αξία. Ακραία ζήλεια, σωματική, λεκτική και ψυχολογική κακοποίηση κάνουν την εμφάνιση τους, σε μια προσπάθεια εξαναγκασμού του συντρόφου στη διατήρηση της σχέσης μέσω του φόβου.

Σε ακραίες περιπτώσεις, εκεί που ο εαυτός σπαρταρά να διατηρηθεί στη ζωή, παρατηρούμε ακόμα και φόνους στο όνομα της αγάπης.

Μια αγάπης πλήρως αντικειμενοποιημένης που δεν συνέδεσε ποτέ τα μέλη του μεταξύ τους ως ένα εγώ που συναντά ένα εγώ αλλά σαν ένα εγώ που συνάστησε, ένα άλλο ( Buber,1923).

Όποιο από τα πρόσωπα και να έχει η συνεξάρτηση, δεν υπολείπεται σε τίποτα από τις υπόλοιπες εξαρτήσεις και χρειάζεται θεραπεία.Μια θεραπεία που θα μοιάζει πολύ με την διαδικασία της ενηλικίωσης ( Mellody, 1989).

Εκεί που το άτομο θα μάθει να οριοθετείται, να εκτιμά τον εαυτό του και τις ανάγκες του, να φροντίζει τον ενήλικα και το παιδί μέσα του και να μάθει να ζει πρώτα με πίστη στον ίδιο και μετά με ανοιχτότητα προς την συνάντηση με μία άλλη εξίσου αυτόνομη προσωπικότητα.

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Έρα Mαλαγάρη - Σύμβουλος Ψ.Υγείας

Έρα Mαλαγάρη: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

• Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
• Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
• Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Προσωποκεντρική συμβουλευτική και ψυχοθεραπεία. Master of Science in Psychology, University of Central Lancashire. Κάτοχος Ευρωπαικού πιστοποιητικού προσωποκεντρικής συμβουλευτικής και ψυχοθεραπείας.

6976438462

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού