- Home
- Ψυχολογία Εφήβου
Η περίοδος της εφηβείας είναι μια πολύ σημαντική αναπτυξιακά περίοδος, η δεύτερη πιο σημαντική μετά την πρώιμη παιδική ηλικία. Σε αυτό το διάστημα, πραγματοποιούνται ταχύτατες αλλαγές σε βιολογικό, γνωστικό και κοινωνικό επίπεδο.
Ξεκινώντας με τις βιολογικές αλλαγές, αυτό που συμβαίνει είναι πως η παραγωγή ντοπαμίνης και τα λειτουργικά επίπεδα άλλων νευροδιαβιβαστών αλλάζουν και φτάνουν τα σταθερά επίπεδα των ενηλίκων περίπου στην ηλικία των 16 ετών.
Αναπόφευκτα η ύπαρξη ενός εφήβου σε μια οικογένεια «επιβάλλει» μια περίοδο «διαπραγματεύσεων» εντός του οικογενειακού συστήματος. Ο έφηβος βρισκόμενος σε μια φάση διαρκούς αναζήτησης της προσωπικής του ταυτότητας έρχεται πολλές φορές σε ρήξη με τους γονείς του. Τα φαινόμενα που ανακύπτουν είναι ποικίλα και αφορούν σχεδόν πάντα την επιθυμία του εφήβου για αυτονομία και ανάληψη περισσότερων ευθυνών.
Είναι συνηθισμένο μερικές φορές οι έφηβοι να νιώθουν "λίγο χάλια", πεσμένα, ή να μην έχουν όρεξη. Η εφηβεία είναι μία περίοδος ανησυχίας με αρκετές σωματικές, συναισθηματικές, ψυχολογικές, και κοινωνικές αλλαγές. Παρ' όλα αυτά, μη ρεαλιστικές ακαδημαϊκές, κοινωνικές, ή οικογενειακές προσδοκίες δημιουργούν έντονη αίσθηση απόρριψης και καταλήγουν σε βαθιά απογοήτευση.
Η ήβη είναι ένα αναπόφευκτο βιολογικό φαινόμενο, ενώ η εφηβεία ταυτίζεται με ψυχολογικές διεργασίες που επιτρέπουν στο νέο άτομο να αναλάβει τις υποχρεώσεις και τις ευθύνες του ενηλίκου. Ταυτίζεται με την ηλικία των 12- 25 περίπου, αλλά τα όρια είναι σχετικά καθώς πολλά άτομα εξακολουθούν και στην ενήλικη ζωή να παρουσιάζουν ανάλογη συμπεριφορά, ενώ υπάρχουν άτομα που ποτέ δεν έχουν παρουσιάσει ανάλογα δείγματα.
Ο αυτοτραυματισμός, ως συμπεριφορά χαρακτηρίζεται αρχικά από την παρόρμηση και από τη σκόπιμη πρόθεση πρόκλησης πόνου. Δεν στοχεύει στην αυτοκτονική συμπεριφορά, αλλά να προσφέρει ανακούφιση από τον ψυχικό πόνο που βιώνει το άτομο. Ωστόσο ο αυτοτραυματισμός μπορεί να θεωρηθεί ως ένας προγνωστικός παράγοντας για την πρόθεση ενός ατόμου να προχωρήσει σε απόπειρα αυτοκτονίας, και για το λόγο αυτό θα πρέπει να αξιολογηθεί κατάλληλα (αξιολόγηση αυτοκτονικού ιδεασμού/απόπειρας).
Στην εποχή μας παρατηρείται μία έντονη ενασχόληση και υπερβολική ανησυχία για θέματα που αφορούν την εξωτερική εμφάνιση. Τα προβαλλόμενα πρότυπα ομορφιάς από τις διαφημίσεις, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και το διαδίκτυο προωθούνται με τέτοιο τρόπο, ώστε δημιουργούν στο άτομο την ψευδαίσθηση, ότι ενδεχόμενη επίτευξή τους θα φέρει την επιτυχία και την κοινωνική αποδοχή.
Η εφηβεία είναι εκείνη η περίοδος που σηματοδοτεί το πέρασμα από την παιδικότητα στην ενηλικίωση. Καλύπτει την ηλικία των 13-20 ετών και σηματοδοτεί το πέρασμα στην κυρίως ήβη και τη γενετήσια ωρίμανση ( πρώτη εκσπερμάτωση στα αγόρια και έναρξη της έμμηνου ρύσεως στα κορίτσια). Η σωματική ανάπτυξη ολοκληρώνεται στην προχωρημένη εφηβική ηλικία, γύρω στα 18 και 20.
Λίγοι είναι ουσιαστικά οι έφηβοι που δεν έχουν καθόλου κίνητρο. Η έλλειψη κινητοποίησης στους εφήβους εκδηλώνεται μέσω πραγμάτων που δεν τους νοιάζουν, δεν τα βρίσκουν σημαντικά ή δε λαμβάνουν άμεση ικανοποίηση από αυτά.
Εφηβεία ονομάζεται το τελευταίο στάδιο της ανάπτυξης του ατόμου στην πορεία του προς την ωρίμανση. Χρονολογικά τοποθετείται χονδρικά στην ηλικία 12-18 ετών, και για τα κορίτσια ξεκινά με την πρώτη έμμηνο ρύση ενώ για τα αγόρια με την πρώτη εκσπερμάτωση. Τα κριτήρια αυτά είναι αρκετά σχετικά αφού κάθε παιδί έχει δικό του ρυθμό ανάπτυξης που επηρεάζεται σαφώς και από το εξωτερικό περιβάλλον.
Η αποκάλυψη ενός παιδιού ότι είναι ομοφυλόφιλο είναι ένα γεγονός που πολλές φορές εκπλήσσει, ξαφνιάζει ακόμα και απογοητεύει τους γονείς. Πολλοί γονείς στη συνειδητοποίηση της σεξουαλικής ταυτότητας του παιδιού τους αγωνιούν και ανησυχούν επειδή η διαφορετική σεξουαλική ταυτότητα αντιμετωπίζεται με προκατάληψη, αποδοκιμασία καθώς και με διακρίσεις στην επαγγελματική και προσωπική ζωή.
Το Psychology.gr είναι εγκεκριμένος εκδότης στην υπηρεσία Google News. Ακολουθήστε μας για να έχετε πρόσβαση στην αρθρογραφία και άμεση ενημέρωση για έρευνες ψυχολογίας και θέματα ψυχικής υγείας: Psychology.gr - Google News
Ακολουθήστε το PSYCHOLOGY.GR στο Youtube για δωρεάν σεμινάρια και στο Facebook για να ενημερώνεστε άμεσα για όλα τα νέα άρθρα ψυχολογίας & αυτοβελτίωσης.
Ενημερωθείτε για τα άρθρα της εβδομάδας, για σεμινάρια και άλλες δράσεις που αφορούν αποκλειστικά την Ψυχολογία και την Ψυχική Υγεία.