Συναισθηματική Υπερφαγία, Διαφορά Αντρών και Γυναικών

Ακρόαση άρθρου......

Είναι γεγονός πως η ικανότητα των αντρών να αποδεχτούν τις παθολογικές τους διατροφικές συμπεριφορές και να αναζητήσουν θεραπεία περιορίζεται, καθώς αυτές θεωρούνται από πολλούς ως κατεξοχήν γυναικείο θέμα. Αν και η σχέση υπερφαγίας στους άντρες φαίνεται να διαφοροποιείται από τις γυναίκες (προστίθεται ο ρόλος των θετικών και όχι μόνο των αρνητικών βιωμάτων), οι απόψεις στον ερευνητικό χώρο φαίνεται διίστανται λόγω της υποεκπροσόπησης του αντρικού πληθυσμού σε τέτοιες έρευνες.

Γυναίκες και συναισθηματική υπερφαγία

Από τη μια πλευρά, πολλές γυναίκες έχουν την τάση να αναζητούν κοινωνική αλλά και συναισθηματική υποστήριξη από τους άλλους, στους οποίους εξαρτώνται για την επίλυση των προβλημάτων τους. Η έλλειψη συναισθηματικής στήριξης στις γυναίκες, έχει θεωρηθεί ως ο καλύτερος προβλεπτικός παράγοντας των υπερφαγικών επεισοδίων.

Τις περισσότερες φορές η αποτυχημένη προσπάθεια ελέγχου της διατροφής τους γενικεύεται στην αίσθηση αποτυχίας του ελέγχου της ζωής τους, εγείροντας πεποιθήσεις όπως «Δεν αξίζω» ή «Είμαι άχρηστη», αγνοώντας τη διερεύνηση των βαθύτερων παραγόντων που συνέβαλαν στην έλλειψη αυτοεκτίμησης. Ο μηρυκασμός τέτοιων πεποιθήσεων, τις περισσότερες φορές δρα ως ένας μηχανισμός εσωτερικής δύναμης: «Αν δεν σκέφτομαι συνεχώς ότι είμαι άχρηστη επειδή είμαι χοντρή, τότε θα έρθω αντιμέτωπη με άλλα πιο δυσφορικά βιώματα και με μια πραγματικότητα πως είμαι άχρηστη».  Εντωμεταξύ, η στρατηγική μηρυκασμού, συνδέεται με διαταραγμένες στάσεις απέναντι στο φαγητό και με επεισόδια υπερφαγίας. Έτσι, η αίσθηση της αδυναμίας που τους διακατέχει ως προς τον έλεγχο των βιωμάτων τους οδηγεί τη τροφή από τη μια πλευρά να τους «γεμίζει» ικανοποιώντας επιφανειακά τις βαθύτερές τους ανάγκες και από την άλλη να αποτελεί ένα νέο ελέγξιμο πρόβλημα για αυτές.

Αντρες και συναισθηματική υπερφαγία

Από την άλλη πλευρά, οι άντρες δε φαίνεται να έχουν συνδεδεμένη τη διατροφή με την αξία του εαυτού τους και η υπερκατανάλωση τροφής δεν συνοδεύεται με τύψεις ή ενοχές όπως στις γυναίκες. Ο παραδοσιακός ρόλος του άντρα απαιτεί από αυτόν να λύνει μόνος του τα προβλήματα του, να είναι απόλυτα σκληρός τόσο σωματικά όσο και συναισθηματικά και να αποφεύγει την έκφραση αδύναμων συναισθημάτων, ενώ ενθαρρύνεται η έμφαση στην αναζήτηση πιο πρακτικών λύσεων παρά την αναζήτηση παρηγοριάς και υποστήριξης.  

Αντιδρούν με μια μη ευέλικτη στάση απέναντι στα εσωτερικά βιώματα, ειδικότερα σε ότι αφορά την εξωτερίκευση των συναισθηματικών εμπειριών.  

Η υπερκατανάλωση φαγητού, ειδικά όταν συνδυάζεται με θετικές καταστάσεις για αυτούς, μπορεί να λειτουργήσει ως «αναισθητικό» έχοντας ως στόχο την άρνηση της ταυτοποίησης και το μούδιασμα των αρνητικών συναισθημάτων.  Αυτά επιτυγχάνονται μέσα από τη μειωμένη γνωστική επεξεργασία που συνοδεύει το λήθαργο της χώνεψης, με αποτέλεσμα η προσοχή να επικεντρώνεται στα άμεσα θετικά εξωτερικά ερεθίσματα, όπως ο δυναμισμός που αποκτάται από την αυξημένη πρόσληψη τροφής και κατ’ επέκταση την μεγέθυνση του σωματικού μεγέθους-όγκου, ενισχύοντας έτσι τον αντρισμό τους («Φάε να γίνεις πιο μεγάλος και δυνατός»).  

Οι άντρες «καταπίνουν» την τροφή με τέτοιο τρόπο μη θέλοντας να έρθουν σε επαφή με τις πραγματικές τους ανάγκες.

Η σύνθετη σχέση βιωμάτων και υπερφαγίας

Συμπερασματικά, φαίνεται πως ο τρόπος που αντιλαμβάνονται τα βιώματά τους και οι στρατηγικές που εφαρμόζουν για τη διαχείριση αυτών οι άντρες και οι γυναίκες, ερμηνεύουν τη σύνθετη σχέση βιωμάτων και υπερφαγίας ανάμεσα στα δύο φύλα.

Τέλος, και για τα δύο φύλα βρέθηκε πως η ενίσχυση της ψυχολογικής ευελιξίας, δηλαδή της ικανότητας αποδοχής αρνητικών καταστάσεων και αναγνώρισης πως αποτελούν ένα αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής του κάθε ατόμου, σχετίζεται με μείωση των συμπτωμάτων υπερφαγίας.

* Συγγραφή άρθρου: Κωνσταντίνου Υβόνη - Κλ. Ψυχολόγος

Σημείωση προς ειδικούς: Αν είσαι επαγγελματίας υγείας εξειδικεύσου σε θέματα διαχείρισης διατροφικών διαταραχών μέσω της εκπαίδευσης Master Practitioner on Eating Disordes του Κέντρου Εκπαίδευσης & Αντιμετώπισης Διατροφικών Διαταραχών. Περισσότερες πληροφορίες στο www.keadd.gr 

Βιβλιογραφία:

Cooper, M. J., Grocutt, E., Deepak, K., & Bailey, E. (2007). Metacognition in anorexia nervosa, dieting and non-dieting controls: a preliminary investigation. British Journal of Clinical Psychology, 46(1), 113-117.

Cunningham, M. L., Griffiths, S., Mitchison, D., Mond, J. M., Castle, D., & Murray, S. B. (2017). Muscle dysmorphia: An overview of clinical features and treatment options. Journal of Cognitive Psychoterapy: An international Quarterly, 31(4), 255-271.

Elmquist, J., Shorey, R. C., Anderson, S., & Stuart, G. L. (2017). Experiential avoidance and bulimic symptoms among men in residential treatment for substance use disorders: A preliminary examination. Journal of Psychoactive Drugs, 50(1),81-87.

Lavender, J. M., Anderson, D. A., & Gratz, K. L. (2012). Examining the association between thought suppression and eating disorders in men. Cognitive Therapy Research, 36(6), 788-795.

Lawrence, J., Ashford, K., & Dent, P. (2006). Gender differences in coping strategies of undergraduate students and their impact on self-esteem and attainment. Active Learning in Higher Education, 7(3), 273-281.

McLean, C. P., & Anderson, E. R. (2009). Brave men and timid women? A review of the gender differences in fear and anxiety. Clinical Psychology Review, 29(6), 496-505.

Spoor, S. T. P., Bekker, M. H. J., Van-Strien, T., & Heck, G. L. (2007). Relations between emotional affect, coping, and emotional eating. Appetite, 48(3), 368-376.

Striegel, R. H., Bedrosian, R., Wang, C., & Schwartz, S. (2011). Why men should be included in research on binge eating: Results from a comparison of psychosocial impairment in men and women. International Journal of Eating Disorders, 45(2), 233-240.

Tornova, L., Dawans,, B., Heinrichs, M., Silani, G., & Lamm, C. (2014). Is stress affecting our ability to tune into others? Evidence for gender differences in the effects of stress on self-other distinction. Psychoneuroendocrinology, 43, 95-104.