Η διαγνωστική διαδικασία της Δυσλεξίας των ανήλικων μαθητών και ο ρόλος των γονιών

Ακρόαση άρθρου......

Τι είναι η Δυσλεξία και με ποιες άλλες διαταραχές συνυπάρχει; 
Η δυσλεξία είναι μια νευροβιολογική διαταραχή που επηρεάζει τον τρόπο που ο εγκέφαλος επεξεργάζεται την ανάγνωση και τη γραφή (1).

Ανήκει στις ειδικές μαθησιακές διαταραχές, όπου αφορά μαθητές με καλές και ανώτερες νοητικές ικανότητες που δυσκολεύονται να ακολουθήσουν την εκπαιδευτική διαδικασία εξαιτίας των πολλών και ποικίλων γνωστικών και λειτουργικών ελλειμμάτων με τα οποία έχουν γεννηθεί (2,3).

Συνυπάρχει με τη Δυσαναγνωσία (δυσκολίες στην ανάγνωση σε ποσοστό 70%), με τη Δυσγραφία (δυσκολίες στη γραφή σε ποσοστό 20%), με τη Δυσορθογραφία (δυσκολίες στην ορθογραφία σε ποσοστό 70%) και με τη Δυσαριθμησία (δυσκολίες στα μαθηματικά σε ποσοστό 60%) (4,5). 

Αξίζει να σημειωθεί πως η δυσλεξία αποτελεί την πιο συχνή μαθησιακή διαταραχή που συνυπάρχει με τη ΔΕΠ-Υ (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής - Υπερκινητικότητα) σε ποσοστό 30%-40%. (6).

Ποιους άλλους γνωστικούς τομείς επηρεάζει η Δυσλεξία; 

Η δυσλεξία επηρεάζει και άλλους γνωστικούς τομείς όπως είναι η εργασιακή μνήμη, η ταχύτητα επεξεργασίας, η προσοχή και η διαχείριση χρόνου και οργάνωσης.

Δε σχετίζεται με τη νοημοσύνη και οι μαθητές με δυσλεξία είναι ευφυείς όπως και τα παιδιά της ηλικίας τους (4,7).Απλά, υπάρχει ένα μεγάλο χάσμα μεταξύ της νοητικής τους ικανότητας και αυτών που μπορούν να πετύχουν σε ακαδημαϊκό επίπεδο.  

Πώς γίνεται η διαγνωστική διαδικασία της Δυσλεξίας; 

Η διαγνωστική διαδικασία της Δυσλεξίας είναι πολυεπίπεδη και δεν μπορεί να γίνει μέσα σε μία ή δύο συναντήσεις με τους ειδικούς ούτε χρησιμοποιείται ένα μόνο εργαλείο αξιολόγησης. Για να επιτραπεί μια υπεύθυνη και πολύ προσεγμένη αξιολόγηση, οι θεραπευτές χρησιμοποιούν ειδικά και προσαρμοσμένα στα ελληνικά δεδομένα ψυχομετρικά εργαλεία, έγκυρα άτυπα εργαλεία αξιολόγησης και είναι εξιδικευμένοι στις συγκεκριμένες διαταραχές.  

Στη διαγνωστική διαδικασία της Δυσλεξίας, το πρώτο και πιο εμφανές σημείο στο οποίο δίνεται προτεραιότητα είναι η αναγνωστική ικανότητα.

Ήδη τα πρώτα συμπτώματα δυσκολιών της ανάγνωσης εμφανίζονται από τα μέσα της Α΄ Δημοτικού (8,9), όπου παρατηρούνται παραλείψεις και παραποιήσεις λέξεων, αντικαταστάσεις, γραμμάτων, κυρίως αυτών που μοιάζουν μεταξύ τους και αντιμεταθέσεις γραμμάτων, κυρίως στα δίψηφα φωνήεντα και σύμφωνα (π.χ., μπ, αι) και στα διπλά και τριπλά συμφωνικά συμπλέγματα (π.χ. βρ, στρ). Αυτά τα χαρακτηριστικά παρουσιάζονται και στη γραφή.

Σύμφωνα με το International Dyslexia Association (10), όταν η αξιολόγηση γίνεται στις πρώτες τάξεις του Δημοτικού, τα ποσοστά επιτυχημένης παρέμβασης είναι 82%, στη Γ΄ Δημοτικού τα ποσοστά επιτυχημένης παρέμβασης είναι 42% και στις δύο τελευταίες τάξεις 15%.

Αυτό σημαίνει πως όσο πιο έγκαιρα γίνει η διάγνωση τόσο πιο ουσιαστική θα είναι η παρέμβαση.

Συνήθως οι εκπαιδευτικοί είναι εκείνοι που εντοπίζουν τις πρώτες δυσκολίες των παιδιών καθώς το μαθησιακό επίπεδο δε συμβαδίζει με την υπόλοιπη τάξη και ενημερώνουν τους γονείς.

Οι γονείς από την πλευρά τους κλείνουν ραντεβού στους δημόσιους φορείς, όπως τα ΚΕΔΑΣΥ τα οποία είναι αρμόδια για την αξιολόγηση μαθησιακών διαταραχών ή σε εξειδικευμένους θεραπευτές ιδιωτικού φορέα σε θέματα Δυσλεξίας, όπως είναι οι ψυχολόγοι και οι ειδικοί παιδαγωγοί ή σε οργανωμένα ιδιωτικά κέντρα.

Συνήθως οι γονείς απευθύνονται σε ιδιώτες, λόγω της μεγάλης αναμονής στα ΚΕΔΑΣΥ. Αξίζει, όμως, να σημειωθεί πως μόνο οι δημόσιοι φορείς έχουν το δικαίωμα να εκδίδουν γνωματεύσεις οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν στα σχολεία.

Η διάγνωση στηρίζεται σε σταθμισμένα και μη σταθμισμένα αξιολογητικά εργαλεία που αφορούν την ανάγνωση, τη γραφή, την ορθογραφία, τον προφορικό και γραπτό λόγο, τα μαθηματικά, τη νοημοσύνη, τις εκτελεστικές λειτουργίες, όπως η εργασιακή μνήμη, η προσοχή, θέματα οργάνωσης, σε συνάντηση με τους γονείς, και στις συναισθηματικές και συμπεριφορικές εκτιμήσεις, καθώς η δυσλεξία και οποιαδήποτε άλλη μαθησιακή διαταραχή δεν επηρεάζει μόνο τις γνωστικές δεξιότητες, αλλά και τις συναισθηματικές και κατ’ επέκταση τις συμπεριφορικές. 

Γιατί είναι σημαντική η εμπλοκή των γονιών στη θεραπευτική διαδικασία των παιδιών τους; 

Σύμφωνα με τους Staudt (11)  και Becker et al. (12), όταν οι γονείς εμπλέκονται στις θεραπείες των παιδιών τους είτε σε ψυχολογικό είτε σε γνωστικό επίπεδο, τα παιδιά επωφελούνται καθώς εξελίσσονται σε ένα υποστηρικτικό και σταθερό περιβάλλον και οι γονείς είναι σε θέση να κατανοούν καλύτερα τις ανάγκες τους σε κάθε στάδιο της ανάπτυξής τους.

Στα πλαίσια της συμβουλευτικής και ψυχοεκπαιδευτικής διαδικασίας, ο γονιός μαθαίνει να κατανοεί και να διαχειρίζεται όλες τις συναισθηματικές, συμπεριφορικές και μαθησιακές προκλήσεις και να συμβάλλει ουσιαστικά στην ενίσχυση διαφόρων δεξιοτήτων για την καλύτερη προσαρμογή των παιδιών τους στο σχολικό και κοινωνικό περιβάλλον (13,14)  .

Είναι σημαντικό, λοιπόν, μόλις δοθεί η εμπεριστατωμένη διάγνωση της δυσλεξίας των παιδιών, με την υποστήριξη, ενημέρωση και καθοδήγηση των ειδικών, οι γονείς να μπορούν να συμμετέχουν ενεργά στη θεραπευτική διαδικασία των παιδιών τους και να ανταποκρίνονται στις ανάγκες που θα προκύψουν, λόγω των προκλήσεων, με τον πιο εποικοδομητικό τρόπο.   

Βιβλιογραφία:

1.British Dyslexia Association (2022). About Dyslexia. Bdadyslexia.org 

2.Αναγνωστάκη, Λ. (2003). Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες (Ε.Μ.Δ.). iatronet.gr 

3.Μωραΐτη, Β. (2022). Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες: τύποι και σημάδια αναγνώρισης. thalpos.org  

4.Shaywitz, S. (2003). Overcoming Dyslexia : a new and complete science-based program for reading problems at any level. 1st ed. First Vintage Books Edition

5.Selikowitz, M. (1993). Dyslexia and other Learning Difficulties. The Facts. Oxford: Oxford University Press

6.Willcutt, E.G. et al. (2000). Comorbidity of Reading Disability and Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder: Differences by Gender and Subtype. Sage Journals

7.Upbility (2023). Κατανοώντας τη Δυσλεξία. Upbility Publications

8. Turner, M. (1997). Psychological Assessment of Dyslexia. London: Whurr.

9.Brock L., Eide, M.D., M.A. & Fernette F. EiDe, M.D. (2011). The Dyslexic Advantage, Hudson Street Press

10.International Dyslexia Association (IDA, 2018). Testing and Evaluation. IDA

11.Staudt, M. (2007). Treatment engagement with caregivers of at-risk children: Gaps in research and conceptualization. Journal of Child and Family Studies 16 (2): 183-196

12.Bahiraei, H. (2023). Why parents can get the benefit of counseling? Bright Start Bright Future Counseling Centre.

13. Vincent, L. (2024). How to Cope with Parental Anxiety and Stress. verywellmind.com

14.Ginsburg, K.R. & Jablow, M.M. (2021). Building Resilience in Children and Teens. 4th Edition. American Academy of Pediatrics 

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Ιωάννα Δημητριάδου - Ψυχολόγος

Ιωάννα Δημητριάδου: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

• Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
• Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
• Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Ψυχολόγος - Ειδική Παιδαγωγός. Εξειδίκευση στη Δυσλεξία, στη ΔΕΠ-Υ και στις Μαθησιακές Διαταραχές, PgD
Συμβουλευτική Υποστήριξη Γονέων, Συγγραφέας στο Upbility Publications | Μέλος του British Psychological Society, GMBPsS, GBC (#507984), Μέλος του British Dyslexia Association 

6937423882

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού