Οι αιτίες της κατάθλιψης

Ακρόαση άρθρου......

H κατάθλιψη πιθανώς να είναι κληρονομική, είναι το συμπέρασμα στο οποίο οδηγούνται οι τελευταίες μελέτες, οι οποίες επιβεβαιώνουν πως κάποιοι τύποι κατάθλιψης τείνουν να περνούν απο γενιά σε γενιά. Το φαινόμενο είναι πιο έντονο σε ότι αφορά στη διπολική διαταραχή.

Έρευνες για την κατάθλιψη

Οι έρευνες που έγιναν σε οικογένειες, στις γενιές των οποίων εμφανίζεται σταθερά η συγκεκριμένη διαταραχή, κατέληξαν στο ότι οι παθόντες έχουν διαφορετική γενετική σύσταση από αυτούς που δεν εμφανίζουν την διαταραχή.

Ωστόσο το ανάποδο δεν συμβαίνει. Δηλαδή, δεν είναι σίγουρο πως κάποιος με την συγκεκριμένη γενετική σύσταση θα εμφανίσει την διαταραχή. Προφανώς κάποιοι επιπλέον παράγοντες, επί παραδείγματι ένα αγχογόνο περιβάλλον, φαίνεται να συνδέονται στενά με το ξεκίνημα της πάθησης.

Και η μείζων κατάθλιψη είναι μια διαταραχή η οποία φαίνεται να περνάει από γενιά σε γενιά σε μερικές οικογένειες, αν και όχι τόσο συχνά όσο η Διπολική Ι ή ΙΙ. Εντούτοις, η μείζων καταθλιπτική διαταραχή παρουσιάζεται και σε ανθρώπους που στο οικογενειακό ιστορικό τους δεν αναφέρεται κανένα καταθλιπτικό επεισόδιο.

Οι αιτίες της κατάθλιψης

Ένα εξωτερικό συμβάν πολύ συχνά φαίνεται να δίνει το έναυσμα για ένα καταθλιπτικό επεισόδιο. Έτσι, ένα δυσάρεστο γεγονός όπως μια σημαντική απώλεια, μια χρόνια αρρώστια, μια δύσκολη σχέση, ένα οικονομικό πρόβλημα ή μια ανεπιθύμητη αλλαγή στις καθημερινές συνήθειες, φέρνει την πάθηση στην επιφάνεια. Πολύ συχνά ο συνδυασμός γενετικών, ψυχολογικών και περιβαλλοντικών παραγόντων συντελούν στην εμφάνιση της καταθλιπτικής διαταραχής.

Ο συναρπαστικός... ανθρώπινος εγκέφαλος

Τίποτα στον κόσμο δεν είναι συνθετότερο αλλά και πιο συναρπαστικό από τον ανθρώπινο εγκέφαλο. Πάνω απο 100 χημικές ουσίες που κυκλοφορούν στον ανθρώπινο εγκέφαλο είναι γνωστές πλέον ως νευροδιαβιβαστές. Οι περισσότερες έρευνες όμως εστιάζουν συγκεκριμένα σε τέσσερα νευροχημικά στοιχεία: την νορεπινεφρίνη, την σεροτονίνη, την ντοπαμίνη και την ακετυλοχολίνη. Τη νέα χιλιετία, στην πορεία καινούργιων ανακαλύψεων, πιθανολογείται πως οι τέσσερις αυτοί νευροδιαβιβαστές θα θεωρούνται ως η «μέλανα χολή, η κίτρινη χολή, το φλέγμα και το αίμα» του εικοστού αιώνα.

Πολλές νευροψυχιατρικές παθήσεις φαίνεται να συνδέονται με την υπερλειτουργία ή την υπολειτουργία των συγκεκριμένων νευροδιαβιβαστών σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου. Για παράδειγμα, η έλλειψη ντοπαμίνης στην βάση του εγκεφάλου προκαλεί τη νόσο του Πάρκινσον.

Η νόσος του Alzheimer επίσης φαίνεται πως συνδέεται με χαμηλά επίπεδα ακετυλοχολίνης στον εγκέφαλο. Διαταραχές προσωπικότητας που εμπεριέχουν εξαρτητικές ανάγκες, βρίσκονται υπό την άμεση επήρεια της ντοπαμίνης στον εγκέφαλο. Ουσίες όπως τα ναρκωτικά και το αλκοόλ απελευθερώνουν ντοπαμίνη στον εγκέφαλο. Η ντοπαμίνη φέρνει ευφορία, η οποία δημιουργεί μια αίσθηση πληρότητας. Ωστόσο συχνή χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών δημιουργούν εθισμό στο σύστημα κυκλοφορίας της ντοπαμίνης και ως εκ τούτου το απευαισθητοποιούν με άμεσο αποτέλεσμα την όλο και μεγαλύτερη εξάρτηση του ατόμου από αυτά.

Διαφορετικοί τύποι σχιζοφρένιας συνδέονται με την υπερέκκριση ντοπαμίνης και την κακή κυκλοφορία σεροτονίνης, σε συγκεκριμένα σημεία στον εγκέφαλο. Τέλος, φαίνεται πως οι καταθλιπτικές διαταραχές συνδέονται με δυσλειτουργίες στην κυκλοφορία της σεροτονίνης και της νορεπινεφρίνης.

Και οι δύο χημικές ουσίες είναι σε χαμηλότερα επίπεδα στους καταθλιπτικούς. Υπογραμμίζεται ότι όλες αυτές οι δυσλειτουργίες δεν αιτιολογούν τις διαταραχές αλλά συσχετίζονται με αυτές. Κάνουμε αυτόν τον διαχωρισμό γιατί δεν έχει τεκμηριωθεί επιστημονικά αν τα χαμηλά επίπεδα των χημικών ουσιών προκαλούν την κατάθλιψη ή η ίδια η διαταραχή μειώνει τα επίπεδά τους.

Ο ρόλος της φαρμακοθεραπείας στην κατάθλιψη

Αυτό που είναι γνωστό μετά βεβαιότητας είναι πως συγκεκριμένη φαρμακοθεραπεία, η οποία στοχεύει στο να μεταβάλει τα επίπεδα της νορεπινεφρίνης και της σεροτονίνης, μπορεί να ανακουφίσει από τα συμπτώματα της κατάθλιψης. Κάποια φάρμακα τα οποία επηρεάζουν και τις δύο ουσίες, φαίνεται πως έχουν ακόμα καλύτερα και πιο άμεσα αποτελέσματα. Κάποια άλλα φάρμακα τα οποία στοχεύουν κυρίως στην κατάθλιψη, φαίνεται πως επηρεάζουν άμεσα αυτούς τους νευροδιαβιβαστές.

Η πιο δυναμική θεραπεία της κατάθλιψης, το ηλεκτροσόκ, δεν επηρεάζει τους νευροδιαβιβαστές. Παρόλα αυτά, το ηλεκτροσόκ το οποίο προκαλεί ανακοπή, βοηθάει στο να παραχθούν τεράστιες ποσότητες των χημικών αυτών ουσιών.

Διαφορές ανδρών - γυναικών στην κατάθλιψη

Είναι διαπιστωμένο πως οι γυναίκες συγκριτικά με τους άνδρες, εμφανίζουν κατάθλιψη σε ποσοστό δύο προς ένα. Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν τον λόγο για αυτή την διαφορά. Ψυχολογικοί παράγοντες φαίνεται πως συντείνουν στην ευπάθεια του ατόμου, σε ότι αφορά την κατάθλιψη.

Έτσι, συνεχής συναισθηματική στέρηση κατά την διάρκεια της νηπιακής ηλικίας, φυσική ή σεξουαλική κακοποίηση, συγκεκριμένα χαρακτηρολογικά μοτίβα και ανεπαρκής μηχανισμοί άμυνας, μπορούν να αυξήσουν την συχνότητα και την σοβαρότητα των καταθλιπτικών διαταραχών, με ή χωρίς τη συμβολή της κληρονομικότητας.

Επί του παρόντος η σχέση μεταξύ μητέρας και εμβρύου και η επίδρασή της στο τελευταίο, έχει τραβήξει την προσοχή των επιστημόνων. Φαίνεται πως αν η μητέρα βιώνει συνεχή ένταση κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης της, τότε είναι πιθανό το παιδί που θα γεννηθεί να έχει προδιάθεση στο να εκδηλώσει κατάθλιψη κατά την διάρκεια της ζωής του, ακόμα περισσότερο δε, αν έχει και την γενετική ευαισθησία.

Εικάζεται πως σε μια τέτοια περίπτωση οι ορμόνες που απελευθερώνονται στον οργανισμό της μητέρας προκειμένου να αντεπεξέλθει σε καταστάσεις έντασης, επηρεάζουν την ανάπτυξη του εγκεφάλου του εμβρύου και το καθιστούν, ως ενήλικα, ευάλωτο στην κατάθλιψη.

Περαιτέρω έρευνα κρίνεται απαραίτητη προκειμένου να διαπιστωθεί η εγκυρότητα αυτής της άποψης. Και σε αυτή την περίπτωση όμως, οπού εξετάζεται η επίδραση της μητέρας στο έμβρυο, είναι καταφανής η σύνθετη αλληλεπίδραση μεταξύ γενετικής προδιάθεσης και περιβαλλοντικών επιδράσεων.