Stress είναι η κατάσταση της απειλούμενης ή διαταραγμένης ομοιόστασης του οργανισμού, η διατάραξη της ισορροπίας του οργανισμού στην προσπάθειά του να αντιμετωπίσει ένα στρεσογόνο ερέθισμα. Όταν το άτομο εκτίθεται σε στρεσογόνα ερεθίσματα διεγείρεται το συμπαθητικό νευρικό σύστημα με αποτέλεσμα να εκκρίνονται κατεχολαμίνες οι οποίες διεγείρουν το ΚΝΣ οπότε ο οργανισμός βρίσκεται σε εγρήγορση.
Στρες και Ομοιοστατικά συστήματα του οργανισμού
Το σύστημα του stress αλληλοεπιδρά με όλα τα υπόλοιπα ομοιοστατικά συστήματα του οργανισμού, όπως είναι το ενδοκρινικό, το μεταβολικό, το αναπαραγωγικό, ανοσοποιητικό, το γαστρεντερικό. Το stress αφαιρεί ενέργεια απ’ όλα τα συστήματα του οργανισμού π.χ. παιδιά με σοβαρή αγχωτική διαταραχή, αποτέλεσμα χρόνιου στρες δεν αναπτύσσονται κανονικά ή μπορεί να γίνουν παχύσαρκα.
Τι είναι τα Ψυχοσωματικά Συμπτώματα
Τα σωματικά συμπτώματα που προκαλούνται λόγω στρες και δεν οφείλονται σε οργανικά ή παθολογικά αίτια ονομάζονται ψυχοσωματικά. Τα ψυχοσωματικά συμπτώματα δηλώνουν είτε ψυχολογικές συγκρούσεις του ατόμου είτε αποτελούν τη σωματοποιημένη εξωτερίκευση συναισθημάτων.
Τα πιο συνηθισμένα ψυχοσωματικά συμπτώματα είναι: εφίδρωση, ταχυκαρδία, ξηροστομία, ταχύπνοια, σιελόρροια, υπεραερισμός, σπαστική κολίτιδα, καούρα, στομαχόπονος, συχνουρία, επιτακτική ανάγκη για ούρηση, πονοκέφαλοι, ημικρανίες, ζαλάδες, διαταραχές μνήμης, ανορεξία, βουλιμία, αδηφαγία, δυσκαταποσία, σφίξιμο των δοντιών, σεξουαλικά προβλήματα (δυσπαρευνία, ανοργασμία, διαταραχές της στυτικής λειτουργίας), υπερθερμία, αϋπνία κλπ.
Παθολογία ψυχοσωματικών διαταραχών
Η παθολογία των ψυχοσωματικών διαταραχών αφορά ένα σωματικό όργανο π.χ. το στομάχι ή μια σωματική λειτουργία π.χ. την αναπνοή, δηλαδή όργανα και λειτουργίες που ελέγχονται από το αυτόνομο νευρικό σύστημα. Η συμπαθητική αντίδραση είναι αυξημένη σε περιόδους στρες και ελαττωμένη σε περιόδους κατάθλιψης. Είναι αμφισβητήσιμη η ιδέα ότι αλλαγές και αλλοιώσεις που δημιουργούνται από τέτοιες αντιδράσεις του οργανισμού μπορεί να εξελιχθούν σε μόνιμες ανατομοπαθολογικές καταστάσεις.
Βέβαια, αν το στρες διαρκέσει για πολύ χρόνο, τότε υπάρχει μια χρόνια απόκλιση των ρυθμιστικών συστημάτων από το μέσο κανονικό επίπεδο λειτουργίας. Σ’ αυτήν την περίπτωση κάνουν την εμφάνισή τους ψυχοσωματικές διαταραχές όπως βρογχικό άσθμα, νευροδερματίτιδα, υπερθυρεοειδισμός, υπέρταση, πεπτικό έλκος κλπ. Οι ψυχοσωματικές διαταραχές μπορεί να έχουν ήπιες έως σοβαρές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής ενός ατόμου, από την επιρροή στην κανονική λειτουργική ικανότητα μέχρι την πρόκληση ψυχολογικών διαταραχών.
Γνωστικοσυμπεριφορική Θεραπεία για τις Ψυχοσωματικές Διαταραχές
Η γνωστικοσυμπεριφορική θεραπεία είναι συχνά η θεραπεία εκλογής για τις ψυχοσωματικές διαταραχές. Αυτού του είδους η θεραπεία βοηθάει τους ασθενείς να μάθουν νέους τρόπους διαχείρισης και επίλυσης των προβλημάτων τους καθώς αποκτούν μια βαθύτερη κατανόηση της κατάστασής τους και των περιστάσεων. Οι ασθενείς επίσης μαθαίνουν να θέτουν ρεαλιστικούς στόχους και αναγνωρίζουν και αλλάζουν συμπεριφορές ή σκέψεις που έχουν αρνητικές επιδράσεις στις ζωές τους. Τέλος, η εξάσκηση στις τεχνικές χαλάρωσης βοηθάει στη νευροορμονική ρύθμιση των ασθενών και οδηγεί στη βελτίωση των ψυχοσωματικών εκδηλώσεων.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
10 Βιωματικά Εργαστήρια για Γονείς (Νοέμβριος 2024 – Απρίλιος 2025) | Διοργάνωση: PSYCHOLOGY.GR | Συμμετοχή: 35 ευρώ για εγγραφές που θα γίνουν έως Κυριακή 17 Νοεμβρίου. Με αυτό το κόστος, έχετε πρόσβαση στο σύνολο των 10 σεμιναρίων που θα διεξαχθούν.
1. Hinz A, Ernst J, Glaesmer H, Brähler E, Rauscher FG, Petrowski K, Kocalevent RD (2017): Frequency of somatic symptoms in the general population: Normative values for the Patient Health Questionnaire-15 (PHQ-15). See comment in PubMed Commons belowJ Psychosom Res. 2017 May;96:27-31. doi: 10.1016/j.jpsychores.2016.12.017. Epub 2017 Mar 6.
2. See comment in PubMed Commons below Weigel A, Hüsing P, Kohlmann S, Lehmann M, Shedden-Mora M, Toussaint A, Löwe B (2017): A European research network to improve diagnosis, treatment and care for patients with persistent somatic symptoms: Work report of the EURONET-SOMA conference series. J Psychosom Res. 2017 Apr 7. pii: S0022-3999(17)30384-7. doi: 10.1016/j.jpsychores.2017.04.003. [Epub ahead of print]
Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου
Ελίνα Τσιούλη - Ψυχολόγος
Ελίνα Τσιούλη: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology
Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:
- Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
- Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
- Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.
Ψυχολόγος Διαχείρισης του Στρες (μεταπτυχιακή εξειδίκευση στην Ιατρική Σχολή Αθηνών), μέλος του Πανελληνίου Ψυχολογικού Συλλόγου. Ατομική συμβουλευτική και ψυχοθεραπεία για τη διαχείριση προβλημάτων στρες και την προαγωγή της ψυχικής υγείας.