Διαχείριση άγχους. Kαλύτερη ψυχολογία για καλύτερη υγεία.

Ακρόαση άρθρου......

Πολύ συχνά οι άνθρωποι εκφράζουν δυσφορία για τον καθημερινό τρόπο ζωής τους παραπονούμενοι ότι η ζωή τους είναι έντονη και γεμάτη στρες.
Το στρες είναι αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης του ατόμου με το περιβάλλον του.

Τι είναι το στρες.

Όταν το άτομο αισθάνεται αδυναμία να ανταπεξέλθει, βασιζόμενο στις προσωπικές του ικανότητες και δεξιότητες, στις απαιτήσεις του περιβάλλοντός του, τότε βιώνει το λεγόμενο στρες. Το στρες δεν είναι απαραίτητα επιβλαβές αλλά αντίθετα έχει και θετική διάσταση η οποία χαρακτηρίζεται ως κίνητρο για προώθηση της ανθρώπινης δημιουργικότητας. Είναι σημαντικό να διευκρινιστεί ότι υπάρχει μια πληθώρα παραγόντων και ερεθισμάτων, ωστόσο ο βαθμός του στρες που θα βιώσει το άτομο, δεν εξαρτάται τόσο από τα ερεθίσματα, όσο από την αντίδραση σ’ αυτά.

Ακολούθως, η αντίδραση εξαρτάται από τις δυνατότητες του ατόμου να αντιμετωπίσει τις καταστάσεις που του προκαλούν στρες. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο Selye "το στρες μπορεί να αποτελεί για κάποιο άτομο την τροφή του και για κάποιο άλλο το δηλητήριό του, το πιπέρι της ζωής ή το φιλί του θανάτου".

Οι στρεσογόνοι παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν την εμφάνιση του στρες μπορούν να διακριθούν σε φυσικούς στρεσογόνους παράγοντες, οι οποίοι απειλούν τη σωματική ακεραιότητα και σε ψυχολογικούς στρεσογόνους παράγοντες οι οποίοι απειλούν την πνευματική υγεία και ευεξία. Επίσης, ανάλογα με τη χρονική τους διάρκεια διακρίνονται σε οξείς και χρόνιους, οι οποίοι θεωρούνται περισσότερο επιβλαβείς, στους καθημερινούς στρεσογόνους παράγοντες και στις σοβαρές αλλαγές στη ζωή. Επίσης, υπάρχουν οι λεγόμενοι μικροπαράγοντες στρες, καταστάσεις οι οποίες θεωρούνται ενοχλητικές και οδυνηρές και αφορούν στις καθημερινές επαφές με το περιβάλλον.

Η συνολική επίδραση αυτών των παραγόντων μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις. Τέτοιες καθημερινές καταστάσεις που μπορούν να αυξήσουν τα επίπεδα του στρες είναι για π.χ. η αργοπορία των μέσων μαζικής μεταφοράς, η κίνηση στο δρόμο, η κυκλοφοριακή συμφόρηση, η καθυστέρηση εξυπηρέτησης στις τράπεζες, συχνές διενέξεις με άλλους ανθρώπους, η μη ολοκλήρωση μιας προγραμματισμένης εργασίας κλπ.

Από την στιγμή που συμβαίνουν με μεγάλη συχνότητα, έχει διαπιστωθεί ότι επηρεάζουν τα επίπεδα του στρες των ατόμων περισσότερο ακόμα και από τα σοβαρά στρεσογόνα γεγονότα ζωής όπως για π.χ. ένα διαζύγιο.

Διαφορά στρες και άγχους

Ενώ το στρες είναι η κατάσταση που προκύπτει από την αδυναμία του ατόμου να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις του περιβάλλοντος, το άγχος είναι το αίσθημα ψυχικής δυσφορίας που βιώνει το άτομο λόγω της αδυναμίας αυτής.

Η παρουσία άγχους οδηγεί στην εκδήλωση συγκεκριμένων συμπτωμάτων ως αποτέλεσμα της αντίδρασης σε συνειδητούς ή ασυνείδητους κινδύνους, όπως

• τροποποίηση του αναπνευστικού ρυθμού,
• εφίδρωση,
• αλλαγή της καρδιακής συχνότητας,
• ξηρότητα της στοματικής κοιλότητας,
• ημικρανίες,
• μυοσκελετικούς πόνους και
• αίσθημα αδυναμίας.

Τα συμπτώματα αυτά οφείλονται στην επίδραση που έχει το άγχος στο αυτόνομο νευρικό σύστημα. Σημαντική αρνητική επίδραση μπορεί να παρουσιαστεί και στο πεπτικό σύστημα, όπως σφίξιμο στο στομάχι και καούρες έως το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και σπαστικές κολίτιδες.

Τα ψυχοσωματικά συμπτώματα εμφανίζονται και στο δέρμα με εκζέματα, τριχόπτωση ακόμα και λεύκη. Συχνά παρουσιάζονται διαταραχές του ύπνου και διαταραχές στη σεξουαλική λειτουργία. Τα συμπτώματα αυτά μοιάζουν να έχουν βιολογικό υπόβαθρο, ωστόσο δεν οφείλονται σε κάποιο οργανικό αίτιο.

Διαδικασία διαχείριση του στρες

Οι νεότερες προσεγγίσεις στη διαχείριση του άγχους χρησιμοποιούν συνδυαστικά ποικίλες τεχνικές. Η διαδικασία της διαχείρισης του στρες αποτελείται από τρεις φάσεις:

α. Την κατανόηση, όπου το άτομο κατανοεί τις διεργασίες που σχετίζονται με το στρες.

β. Την απόκτηση δεξιοτήτων και την εξάσκηση σε αυτές (π.χ. οργάνωση του χρόνου, τεχνικές επίλυσης προβλημάτων, ασκήσεις χαλάρωσης, γνωσιακή αναδόμηση, διαλογισμό).

γ. Τηνεφαρμογή των γνώσεων και των δεξιοτήτων στην καθημερινή πράξη.

Οι δεξιότητες για την αντιμετώπιση του στρες αποσκοπούν:

• Στη μείωση των στρεσογόνων περιβαλλοντικών συνθηκών.
• Στην ανοχή ή τροποποίηση στρεσογόνων καταστάσεων.
• Στη διατήρηση της θετικής αυτό-εικόνας.
• Στη διατήρηση συναισθηματικής ισορροπίας και σταθερότητας.
• Στην ανάκτηση ή διατήρηση της ικανοποίησης από τη σχέση και την επαφή με τρίτους.

Επομένως, μην αμελείτε τα καμπανάκια κινδύνου που κρούει το σώμα σας. Η αποτελεσματική διαχείριση του άγχους είναι ζήτημα ανεύρεσης της επιθυμητής ισορροπίας στη σχέση ψυχής και σώματος.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Quick C. James and Cooper L. Cary (2003). Fast facts: Stress and Strain. Oxford, Health Press.
2. Κανέλλος Ε, Λυμπέρη Μ. (1996). Φυσιολογία ΙΙ. Εκδόσεις Λύχνος.

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Ελίνα Τσιούλη - Ψυχολόγος

Ελίνα Τσιούλη: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

• Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
• Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
• Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Ψυχολόγος Διαχείρισης του Στρες (μεταπτυχιακή εξειδίκευση στην Ιατρική Σχολή Αθηνών), μέλος του Πανελληνίου Ψυχολογικού Συλλόγου. Ατομική συμβουλευτική και ψυχοθεραπεία για τη διαχείριση προβλημάτων στρες και την προαγωγή της ψυχικής υγείας.

2107238342

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού