Θετική Ψυχολογία: Δίαυλος Ευφορίας

Ακρόαση άρθρου......

Σύμφωνα με τον Seligman: «Υπάρχουν ανθρώπινες δυνάμεις που λειτουργούν ως «πανοπλίες» κατά των ψυχικών ασθενειών και ψυχοφθόρων καταστάσεων. Αυτές είναι:

• Οι Δυνατότητες
• Το Νόημα ζωής
• Η Ποιότητα ζωής
• Η Ψυχολογική ανθεκτικότητα
• Η Ευημερία
• Η Αισιοδοξία
• Τα Θετικά συναισθήματα
• Η Ανάπτυξη ταλέντων και κλίσεων
• Η Ισορροπία Προσωπικής & Επαγγελματικής ζωής
• Το Θάρρος
• Η Μελλοντική σκέψη
• Οι Διαπροσωπικές δεξιότητες
• Η Πίστη
• Η Ελπίδα
• Η Ειλικρίνεια
• Η Επιμονή
• Η Διορατικότητα»

Τα «αρνητικά» συναισθήματα αποτελούν ένα φυσιολογικό μέρος της ανθρώπινης ζωής και δεν πρέπει να καταπιέζονται.

Αντιθέτως απαιτείται η έκφραση και η αποδοχή τους, πρωτίστως από το ίδιο το άτομο, το οποίο παράλληλα χρειάζεται να επιδιώκει την ελαχιστοποίηση των αντιδράσεων που ενισχύουν την απελπισία και τον φόβο και να ενισχύει την ανάπτυξη μιας αίσθησης αισιοδοξίας για τη ζωή.

Αυτό φυσικά προϋποθέτει να επικεντρωθούμε περισσότερο στις κλίσεις και τις δυνάμεις μας παρά στις αδυναμίες μας. Να βλέπουμε τις δύσκολες  εργασίες ή καταστάσεις ως προκλήσεις, παρά ως απειλές, και να αναγνωρίζουμε ότι η ευτυχία τροφοδοτεί την επιτυχία και όχι το αντίστροφο.

Η Θετική Ψυχολογία επικεντρώνεται και μελετά εμπειρικά τις συνθήκες και τις διαδικασίες που συμβάλλουν στην άνθηση, την υποκειμενική ευημερία και την ευτυχία των ανθρώπων. Διερευνά επίσης τους παράγοντες που βελτιώνουν τους διαπροσωπικούς δεσμούς και την ποιότητα ζωής, αλλά και την προσωπική ερμηνεία και βίωση των συναισθημάτων των ανθρώπων.

Ο κλάδος εκτείνεται σε τρεις άξονες:

• ψυχική ευμάρεια και ικανοποίηση → παρελθόν
• αισιοδοξία και ελπίδα → μέλλον
• ενδιαφέρον και ευτυχία  →  παρόν

& σε δύο επίπεδα:

• Ατομικό
• Συλλογικό

Οι πέντε δρόμοι προς την ευημερία είναι οι εξής:

Η δημιουργία σχέσεων-κοινωνική ευημερία

Η άσκηση-σωματική ευημερία

Η επαγγελματική ευημερία

Η οικονομική ευημερία

Η ευημερία κοινότητας

Figure 1. Boniwell, I. & Hefferon, K. (2019). Θετική Ψυχολογία. (μτφ.) Γρίβα, Ά. (επιμ). Λεοντοπούλου, Σ. Αθήνα: Gutenberg.

Τα θετικά συναισθήματα αποτελούν το κύριο συστατικό της θετικής ψυχολογίας.

Η Fredrickson (2001) ανέπτυξε την θεωρία δόμησης και διερεύνησης:

Τα θετικά συναισθήματα επηρεάζουν το γνωστικό, ψυχολογικό και κοινωνικό τομέα στη ζωή των ατόμων. Μάλιστα, τα άτομα που βιώνουν θετικά συναισθήματα είναι πιο ανθεκτικά στη ζωή τους, έχουν καλύτερη σωματική υγεία, είναι ανοιχτά σε νέες δράσεις και εμπειρίες, και καλλιεργούν τα θετικά τους συναισθήματα με θεμέλιο τη θετική σκέψη έχοντας ως στρατηγική το χιούμορ και τη χαλάρωση συγκριτικά με τα άτομα που βιώνουν μια πιο ασταθή συναισθηματική κατάσταση.

Παράλληλα, τα θετικά συναισθήματα λειτουργούν ως «προστατευτικά» σε περιπτώσεις αντίξοων συνθηκών και αποτρέπουν τα αρνητικά αποτελέσματα. Η μακροχρόνια βίωση θετικών συναισθημάτων και η έμφαση που δίνεται σε αυτά, προκαλεί αλλεπάλληλες συνδέσεις και διεργασίες οι οποίες στην συνέχεια δημιουργούν μια ανοδική  εξελισσόμενη σπείρα που οδηγεί σε προσωπική εξέλιξη και ευημερία.

Η υιοθέτηση θετικών στάσεων απέναντι σε δυσκολίες, αντιξοότητες και θέματα υγείας λοιπόν έχει συνδεθεί άρρηκτα με την αυξημένη μακροζωία καθώς έρευνες αναφέρουν πως οι θετικές αντιλήψεις για τον εαυτό στα 50 έτη προσθέτουν μέχρι και 7,5 χρόνια ζωής.

Επιπρόσθετα αρωγοί στο μονοπάτι της μακροζωίας, της βίωσης και μετάδοσης θετικών συναισθημάτων είναι:

• η ανθεκτικότητα,
• η συναισθηματική νοημοσύνη,
• η βούληση,
• οι γενετικούς παράγοντες.

Γελάτε είναι μεταδοτικό!

Figure 2. Boniwell, I. &  Hefferon, K. (2019). Θετική Ψυχολογία.(μτφ.) Γρίβα, Ά. (επιμ). Λεοντοπούλου, Σ. Αθήνα: Gutenberg.

Μετριέται τελικά η ευτυχία;

Η απάντηση είναι όχι αλλά η λέξη κλειδί για να προσδιορίσουμε ποσοτικά την ευτυχία είναι οι προσδοκίες. Γενικότερα θα λέγαμε ότι η ευτυχία είναι η υποκειμενική συναισθηματική κατάσταση που προκύπτει όταν ο άνθρωπος αισθάνεται ικανοποιημένος από τη ζωή του και θεωρεί ότι έχει πετύχει την εκπλήρωση των αναγκών του.

Έτσι λοιπόν εάν η ευτυχία έχει επιτευχθεί μέχρι κάποιο βαθμό ή κατά πόσο ευτυχισμένος/ικανοποιημένος νιώθει κάποιος από τη ζωή του μπορεί να απαντηθεί από τα παρακάτω:

1. Ερωτηματολόγιο Ευγνωμοσύνης-Μορφή των 6 προτάσεων

2.Κλίμακα Θετικού και Αρνητικού Συναισθήματος

3.Κλίμακα Θετικών και Αρνητικών Εμπειριών

4.Κλίμακα Ικανοποίησης από τη  Ζωή

5.Κλίμακα Υποκειμενικής Ευτυχίας

6.Ερωτηματολόγιο Νοήματος στη Ζωή

7.Κλίμακα Ακμαιότητας

8.Ερωτηματολόγιο Βίωσης Ροής

9.Κλίμακα Γενικευμένης Αυτοαποτελεσματικότητας

10.Κλίμακα Αυτοκαθορισμού

11.Διεθνές Ερωτηματολόγιο Σωματικής Δραστηριότητας

Πώς θα καταλάβω εάν είμαι ευτυχισμένος;

Εάν απαντήσεις στις παρακάτω ερωτήσεις θα λάβεις την απάντηση που αναζητάς…

Τόλμησε το!

• Νιώθεις ασφαλής στην καθημερινότητά σου;
• Νιώθεις ότι έχεις αρκετά από αυτά που χρειάζεσαι για να είσαι ευτυχισμένος;
• Υπάρχουν στιγμές που κοιτάς τη ζωή σου συνολικά αντί των μεμονωμένων γεγονότων της ημέρας;
• Βρίσκεις συχνά ένα ήσυχο μέρος για να αναστοχαστείς;
• Είσαι ικανοποιημένος από τις οικονομικές σου απολαβές και την καριέρα που έχεις;
• Νιώθεις ότι έχεις πετύχει ή θα πετύχεις αυτό που θα ήθελες στη ζωή σου;
• Είσαι αισιόδοξος για τη ζωή σου;
• Έχεις ελπίδες και στόχους;
• Θεωρείς πώς έχεις κίνητρο στη ζωή σου;
• Είσαι ευγνώμων για τον τρόπο που εξελίσσεται η ζωή σου;
• Βιώνεις συχνά ηρεμία;
• Είσαι ικανοποιημένος από τις διαπροσωπικές σου σχέσεις;
• Με άριστα το 10 θα βαθμολογούσες την υγεία και την ευεξία σου με αριθμό πάνω από το 5;
• Βιώνεις περισσότερα θετικά ή αρνητικά συναισθήματα;
• Νιώθεις ικανοποιημένος από τη ζωή σου;

Απόλαυση ≠ Ευχαρίστηση Πώς απολαμβάνουμε λοιπόν;

Είναι πολύ διαφορετική η έννοια της απόλαυσης με της ευχαρίστησης. Εάν κάποιος ευχαριστιέται δεν σημαίνει απαραίτητα ότι το απολαμβάνει κιόλας. Χρειάζεται μία επιπλέον επίγνωση, αναγνώριση και εκτίμηση της σπουδαιότητας της στιγμής, ένα βαθμό αυτοσυγκέντρωσης, μετά-επίγνωσης και το βασικότερο το άτομο να διαθέτει την ικανότητα του «χαίρομαι τη ζωή».

Τρόποι Απόλαυσης της Θετικής Εμπειρίας (Bryant & Veroff, 2007).

1.Απορροφιέμαι στη στιγμή

2.Συμπεριφορική Έκφραση (Εκφράζω το θετικό συναίσθημα με λόγια και κινήσεις)

3.Οξύνω τις αισθήσεις & τις αντιλήψεις μου

4.Γεμίζω τη μνήμη μου (με θετικές στιγμές)

5.Συγχαίρω τον εαυτό μου (αυτο-συγχαίρειν)

6.Μοιράζομαι τη (θετική) στιγμή με κάποιον

7.Έχω επίγνωση της ρευστότητας του χρόνου

8.Μετρώ τις ευλογίες μου

9.Θετική Σύγκριση

10.Σταματώ τις σκέψεις που «καταστρέφουν» τη χαρά

Ποιες είναι οι θετικές ψυχολογικές παρεμβάσεις για να αλλάξει ο τρόπος σκέψης μας;

Άσκηση ευγνωμοσύνης

Άσκηση γενναιοδωρίας

Άσκηση συγκέντρωσης

Άσκηση αυτοεκτίμησης

Άσκηση ενσυνειδητότητας

Άσκηση γυμναστικής

Mπορώ να γίνω ευτυχισμένος με τα πιο απλά πράγματα και με τα πιο μικρά..

Και με τα καθημερινότερα των καθημερινών.

Μου φτάνει που οι εβδομάδες έχουν Κυριακές.

Μου φτάνει που τα χρόνια φυλάνε Χριστούγεννα για το τέλος τους.

Που οι χειμώνες έχουν πέτρινα, χιονισμένα σπίτια. 

Που ξέρω ν’ ανακαλύπτω τα κρυμμένα πετροράδικα στις κρυψώνες τους.

Μου φτάνει που μ’ αγαπάνε τέσσερις άνθρωποι.

Πολύ…

Μου φτάνει που αγαπάω τέσσερις ανθρώπους.

Πολύ…

Που ξοδεύω τις ανάσες μου μόνο γι’ αυτούς.

Που δεν φοβάμαι να θυμάμαι.

Που δε με νοιάζει να με θυμούνται.

Που μπορώ και κλαίω ακόμα.

Και που τραγουδάω… μερικές φορές…

Που υπάρχουν μουσικές που με συναρπάζουν.

Και ευωδιές που με γοητεύουν…  - Οδυσσέας Ελύτης

Βιβλιογραφία:

Boniwell, I. & Hefferon, K. (2019). Θετική Ψυχολογία. (μτφ.) Γρίβα, Ά. (επιμ). Λεοντοπούλου, Σ. Αθήνα: Gutenberg.

Bryant, F. B. & Veroff, J. (2007). Savoring: A new model of positive experience. Lawrence Erlbaum Associates Publishers.

Fredrickson, B. L. (2001). The role of positive emotions in positive psychology: The broaden-and-build theory of positive emotions. American Psychologist, 56(3), 218–226. https://doi.org/10.1037/0003-066X.56.3.218

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Αναστασία Σπανού - Ψυχοθεραπευτής

Αναστασία Σπανού: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

• Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
• Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
• Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Πιστοποιημένη ψυχοθεραπεύτρια Cognitive Analytic Therapist (C.A.T - ΠΕΓΑΨ-Πανελλήνια Εταιρεία Γνωστικής Αναλυτικής Ψυχοθεραπείας).  Εκπαιδεύομενη Συνθετική Ψυχοθεραπεύτρια (ECP-ΕΕΨΕ) και Κοινωνική λειτουργός (Πανεπιστήμιο Πατρών, τμήμα Εκπαίδευσης & Κοινωνικής εργασίας).

6982554248

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού