Η ομάδα του εξειδικευμένου βιβλιοπωλείου ψυχολογίας του PSYCHOLOGY.GR παρουσιάζει 10 βιβλία για την συναισθηματική πείνα, την υπερφαγία και τις διαταραχές πρόσληψης τροφής.

Η πρόσληψη τροφής είναι αναμφίβολα η κύρια πηγή ενέργειας που χρειάζεται ένας άνθρωπος για να επιβιώσει. Τι συμβαίνει, όμως, όταν το φαγητό γίνεται μέσο διαχείρισης συναισθημάτων;

Η νευρική ανορεξία (anorexia nervosa), είναι μια διαταραχή που εμφανίστηκε σχετικά πρόσφατα στις  δυτικές κοινωνίες και τείνει να εμφανίζεται σε άτομα νεαρής ηλικίας (από έφηβες μέχρι εικοσιπέντε ετών).  Αρχικά τα νεαρά αυτά άτομα συνήθως υποβάλλουν τον εαυτό τους σε εξαντλητικές δίαιτες, οι οποίες καταλήγουν συχνά σε υποσιτισμό του οργανισμού, σε σημείο να κινδυνεύουν με θάνατο.

Σε κάθε άνθρωπο αρέσει η διαδικασία, να ανέβει σε μια ζυγαριά και ο αριθμός που θα δει να είναι αυτός που ξέρει ότι ταιριάζει στο σώμα του. Ενόψει καλοκαιριού, ενισχύονται συχνά οι προσπάθειες ελέγχου του σωματικού βάρους καθώς το σώμα είναι περισσότερο εκτεθειμένο στα βλέμματα των άλλων λόγω του ελαφρύ ρουχισμού.

Μήπως καταναλώνετε μεγάλες ποσότητες φαγητού, όταν είστε αγχωμένος/η προκειμένου να αισθανθείτε καλύτερα; Επιβραβεύετε συχνά τον εαυτό σας με γλυκά; Τρώτε συνήθως μέχρι ν’ αναρωτηθείτε: «Τί το ’θελα κι έφαγα τόσο;» Το φαγητό σας κάνει να νιώθετε ασφαλείς; Μειώνει το άγχος σας; Όταν παρατρώτε, αισθάνεστε πιο ευχάριστα ή ανακουφισμένοι; Δεν κρατιέστε, όταν βλέπετε φαγητό που σας αρέσει;

Η συνειδητοποίηση και μόνο ότι κάποιος αγαπημένος/η σας πάσχει από κάποια ψυχολογική διαταραχή, φέρνει άγχος και φόβο και αυτό είναι κάτι φυσιολογικό. Οι διατροφικές διαταραχές ανήκουν στις ψυχολογικές διαταραχές και αντίθετα με αυτό που νομίζουν οι περισσότεροι, δεν έχουν να κάνουν τόσο με το φαγητό και το βάρος, αλλά με τον τρόπο που κάποιος αντιμετωπίζει τις συναισθηματικές δυσκολίες στην ζωή του και το πώς χειρίζεται στρεσογόνες καταστάσεις.

Η συναισθηματική υπερφαγία χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια που συμβαίνουν, κατά μέσο όρο, τουλάχιστον μία φορά τον μήνα (για 3 μήνες ή και περισσότερο). Η υπερφαγία σημαίνει ότι κάποιος καταναλώνει αρκετά μεγαλύτερη ποσότητα τροφής από αυτήν που φυσιολογικά κάποιος θα έτρωγε στο ίδιο χρονικό διάστημα.

Πολύ συχνά δεν τρώμε μόνο για να ικανοποιήσουμε την βιολογική μας πείνα. Στρεφόμαστε στο φαγητό για παρηγοριά, ανακούφιση, επιβράβευση, παρέα. Δυστυχώς, το συναισθηματικό φαγητό δεν λύνει τα όποια συναισθηματικά μας προβλήματα. Αντιθέτως, μας κάνει να νιώθουμε χειρότερα. Δεν είναι μόνο ότι παραμένει το όποιο συναισθηματικό πρόβλημα έχουμε, αλλά νιώθουμε και ενοχές που φάγαμε πιο πολύ.

Πώς ορίζεται η συναισθηματική πείνα;

Ως συναισθηματική πείνα ορίζεται η κατανάλωση φαγητού που προκύπτει όχι από βιολογική πείνα, αλλά ως αποτέλεσμα διάφορων αρνητικών συναισθημάτων, όπως η λύπη, ο θυμός,το άγχος και η ανία. Συχνά, η συγκεκριμένη συμπεριφορά οδηγεί σε ενοχή, ένα ακόμα αρνητικό συναίσθημα και έτσι οδηγούμαστε σε έναν φαύλο κύκλο, που είναι πιθανό να οδηγήσει σε αύξηση του σωματικού βάρους.

Δεν τρώμε πάντοτε για να ικανοποιήσουμε τη βιολογική μας ανάγκη. Πολλοί καταφεύγουν στο φαγητό γιατί έτσι θεωρούν ότι θα διαχειριστούν το άγχος τους ή ότι θα αντιμετωπίσουν τυχόν αρνητικά τους συναισθήματα όπως θλίψη, μοναξιά ή πλήξη. Όμως, μετά το φαγητό δε νιώθουν καλύτερα γιατί και η άσχημη ψυχολογική τους κατάσταση παραμένει, αλλά συγχρόνως νιώθουν και ενοχές για τα υπερφαγικά επεισόδια.

Μία αναγκαία συνθήκη από τη στιγμή της γέννησης ενός ανθρώπου είναι η πρόσληψη τροφής. Η συνθήκη, αυτή, αφενός εξασφαλίζει την επιβίωση, αφετέρου δημιουργεί ένα «παιχνίδι διαντίδρασης» ανάμεσα στη μητέρα και το βρέφος, βοηθώντας το δεύτερο να διαμορφώσει ψυχικές αναπαραστάσεις και να καλύψει συναισθηματικές ανάγκες.

Πόσο γνώριμη είναι η εικόνα του να γυρνάς το βράδυ στο σπίτι, πτώμα από τη δουλειά και να λιώνεις απλά στον καναπέ παρέα με μια σακούλα πατατάκια, σοκολάτες και όλες αυτές τις ανθυγιεινές λιχουδιές; Πολύ συνηθισμένη, σωστά;

Τρώτε περισσότερο όταν βιώνετε μία περίοδο άγχους; Καταναλώνετε πολύ φαγητό ακόμα κι αν νιώθετε πως δεν χρειάζεστε άλλη τροφή; Στρέφεστε στο φαγητό για να αισθανθείτε καλύτερα;

Ένας από τους κυριότερους λόγους που ένα άτομο μπαίνει σε δίαιτα, είναι για να αισθανθεί καλύτερα για τον εαυτό του να εκτιμηθεί  και να νιώσει λίγο περισσότερο εμπιστοσύνη, να γίνει λίγο περισσότερο αποδεκτό από αυτό που έχει ήδη βιώσει. Χάνοντας βάρος συνήθως φέρνει περισσότερο αυτό-εκτίμηση και αυτό-πεποίθηση. Αυτή η ενίσχυση είναι πολύ δυναμική αλλά εσωτερικά τίποτα δεν έχει αλλάξει και πιθανώς το άτομο το γνωρίζει.