Πολλές φορές νιώθεις την αίσθηση πως δεν είσαι ο εαυτός σου. Το συναίσθημά σου μπορεί να έχει διακυμάνσεις που δεν κατανοείς, οι σκέψεις σου ίσως είναι αυτόματες και νιώθεις πως δεν έχεις τον έλεγχό τους και η συμπεριφορά σου έχει αλλαγές που δεν αντιλαμβάνεσαι.

Οι άλλοι γύρω σου φαίνεται να μην αναγνωρίζουν και να αποδέχονται τις ικανότητες και τα επιτεύγματά σου κάτι που σε κάνει να νιώθεις δυσάρεστα.

Tο συναίσθημα της αγάπης είναι ένα συναίσθημα μεταμορφωτικό, καθώς  μπορεί να προσλάβει όλα τα στοιχεία και τις εμπειρίες που κρύβουμε μέσα στην καρδιά μας και να τα μετουσιώσει στην πιο δυνατή μορφή Αναγέννησης.

H μη κατευθυντική θεραπεία παρανοήθηκε, καθώς έγινε αντιληπτή ως μια παθητική αντιμετώπιση που τελικά αφήνει τον πελάτη απροστάτευτο και αβοήθητο, ενώ προτρέπει το θεραπευτή σε αδράνεια. Αυτές οι επικρίσεις οδήγησαν τον Rogers και τους συνεργάτες του σε μια περισσότερο αναλυτική και ολοκληρωμένη διατύπωση της θεωρίας, η οποία παρουσιάστηκε αναλυτικά το 1951 στο βιβλίο Client-centered therapy.

O Adam Smith δεν ήταν μόνον ο θεμελιωτής των αρχών της κλασικής Πολιτικής Οικονομίας, αλλά μελέτησε διεξοδικά τις συγκινήσεις, τα συναισθήματα και την έκφρασή τους.

Η προσωποκεντρική προσέγγιση στην ψυχοθεραπεία, με εισηγητή της τον Carl Rogers, είναι μία προσέγγιση που φιλοσοφικά ανήκει στις ανθρωπιστικές προσεγγίσεις. Το κοινό γνώρισμα των ανθρωπιστικών προσεγγίσεων είναι η πίστη τους στο εγγενές δυναμικό του ανθρώπου για αυτό-πραγμάτωση.

Είχαμε τη χαρά να φιλοξενήσουμε στο PSYCHOLOGY.GR την Δρ. Μαρία Κεφαλοπούλου, Κοινωνική Ψυχολόγο, Προσωποκεντρική Ψυχοθεραπεύτρια και Επόπτρια και Διευθύντρια Σπουδών Ψυχοθεραπείας στο Κολλέγιο Ανθρωπιστικών Επιστημών – ICPS σε μια αποκαλυπτική συνέντευξη για την Προσωποκεντρική προσέγγιση, την εξέλιξή της στην Ελλάδα καθώς και τα μεταπτυχιακά προγράμματα Προσωποκεντρικής που προσφέρει το Κολλέγιο Ανθρωπιστικών Επιστημών – ICPS.

Η θεωρία προσωπικότητας του Carl Rogers διαμορφώθηκε σταδιακά, μέσα από την δουλειά του ως κλινικός ψυχολόγος. Πήρε την μορφή της μέσα από την σύνθεση εμπειριών θεραπείας με πελάτες, από πειραματικές διαδικασίες αλλά και από την βαθιά γνώση και τον σεβασμό που ο ίδιος ο Rogers έτρεφε προς τις αρχές της φαινομενολογικής φιλοσοφίας.

Ένα σημαντικό στοιχείο που κρατάει τους ανθρώπους “κλειδωμένους”, είναι η πεποίθησή τους πως ο αληθινός τους εαυτός - ο εσωτερικός εαυτός, ο εαυτός που έχουν κρύψει από τους άλλους - δεν αξίζει την αγάπη. Είναι αρκετά εύκολο να εντοπίσουμε την προέλευση αυτού του συναισθήματος. Το αυθόρμητο συναίσθημα ενός παιδιού, η πραγματική του ιδιοσυγκρασία, συχνά αποδοκιμάζονται από τους γονείς και άλλα σημαντικά για το παιδί πρόσωπα.

Ο άνθρωπος αλλάζει καθημερινά. Δέχεται νέα ερεθίσματα, βιώνει νέες εμπειρίες, αφομοιώνει νέες πληροφορίες, σφυρηλατεί νέα χαρακτηριστικά προσωπικότητας ενώ αφήνει άλλα να εξασθενίσουν.

Όταν το άτομο δέχεται θετική αναγνώριση (positive regard) από το περιβάλλον του και κυρίως από σημαντικούς άλλους, η τάση πραγμάτωσης που κινητοποιεί το σύνολο του οργανισμού και η τάση αυτοπραγμάτωσης που αναφέρεται στον Εαυτό συμπορεύονται. 

Ο εαυτός μας αποτελεί μια πολυσύνθετη οντότητα. Η επίγνωση του αφορά το σώμα και την εξωτερική μας εμφάνισή, τον εσωτερικό μας κόσμο (σκέψεις, συναισθήματα, βαθύτερες πεποιθήσεις, στάσεις, αξίες, κλπ.), και τον κοινωνικό μας κόσμο (στενές σχέσεις, κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, οικογένεια, άλλες ομάδες, κοινωνικό - πολιτισμικό πλαίσιο κλπ).

Κανονικός άνθρωπος, με ομαλή συμπεριφορά, φυσιολογική σεξουαλικότητα, συνηθισμένη ζωή.. είναι μερικές από τις φράσεις που στοιχειώνουν την ύπαρξη μας από την αρχή μέχρι το τέλος της. 

«Φοβάμαι ότι δεν θα τελείωνα ποτέ αν τυχόν έμπαινα σε θεραπεία», μου εκμυστηρεύτηκε πρόσφατα μια φίλη. Φαντάζομαι πως για πολλούς είναι τρομακτικό το ενδεχόμενο πως αν ξεκινήσουν να «ξεφλουδίζουν το κρεμμύδι», ίσως να μη μπορούν να σταματήσουν.

Οι περισσότεροι θεραπευτές όμως θέτουμε ένα πρώτο χρονικό όριο.

Ο Carl Rogers θεωρείται ο ιδρυτής της Προσωποκεντρικής Προσέγγισης. Η συνεισφορά του στον χώρο της ψυχολογίας θεωρείται πολύ σημαντική αφού καθιέρωσε αρχές που άλλαξαν τον τρόπο σκέψης των ψυχολόγων, όπως την θεραπευτική δύναμη της σχέσης του πελάτη με τον θεραπευτή. Ο Rogers το 1947 διετέλεσε πρόεδρος της Αμερικανικής Ψυχολογικής Εταιρίας. Τιμήθηκε το 1956 από την Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρία, για την πρωτοποριακή έρευνά του, με το Βραβείο Διακεκριμένης Επιστημονικής Συνεισφοράς. Το 1987 ήταν υποψήφιος για το βραβείο nobel ειρήνης.

Κατά τον Branden, «η αυτοεκτίμηση έχει δύο αλληλένδετες πτυχές: συνεπάγεται μια αίσθηση προσωπικής αποτελεσματικότητας και μια αίσθηση προσωπικής αξίας. Είναι το ενιαίο άθροισμα της αυτοπεποίθησης και του αυτοσεβασμού. Είναι η πεποίθηση του ατόμου ότι είναι ικανό να ζήσει και ότι συγχρόνως είναι άξιο να ζήσει».

Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα πράγματα γύρω από τον άνθρωπο είναι ότι, αν και έχουμε πολλά κοινά χαρακτηριστικά (αρκετά για να μας κάνουν όλους αναγνωρίσιμα μέλη του (ίδιου είδους), ούτε δύο από εμάς δεν είμαστε ακριβώς ίδιοι.

Ενώ στην ιατρική και στις περισσότερο ιατρικόμορφες μορφές θεραπείας (ψυχανάλυση, cbt κτλ), η παρουσία μη "φυσιολογικής" συμπεριφοράς και αντίδρασης ενός ατόμου, ορίζεται με τον βαρύγδουπο όρο ψυχοπαθολογία, δηλαδή παθολογική κατάσταση της ψυχής, στην προσωποκεντρική προσέγγιση του Carl Rogers, μιλάμε για ψυχική δυσπροσαρμοστικότητα.

Ο Νικόλας Σμυρνάκης, συγγραφέας, δημιουργός της φιλοσοφίας Ανθρώπου στο ΝηΣί (IslandofMan Philosophy) και ιδρυτής του IslandofMan Academy μιλάει στο PSYCHOLOGY.GR για το νέο του βιβλίο «Η Αλήθεια».