Ο τρόπος που επεξεργαζόμαστε τις πληροφορίες και τα διάφορα ερεθίσματα στην καθημερινότητά μας συχνά είναι μεροληπτικός. Οι σκέψεις μας δεν είναι πάντα έγκυρες, καθώς δεν είναι δυνατόν να γνωρίζουμε πάντα όλα τα δεδομένα για μια συνθήκη.

Για όσους είναι εξοικειωμένοι με την Γνωστική Συμπεριφορική Θεωρία, τα Γνωστικά Σφάλματα δεν χρειάζονται ιδιαίτερες συστάσεις. Πρόκειται για τρόπους σκέψης και ερμηνείας της πραγματικότητας, οι οποίοι, ενώ φαίνονται λογικοί και αθώοι με μια πρώτη ματιά, δεν είναι.

Στρες είναι το συναίσθημα που βιώνουμε ότι οι απαιτήσεις της ζωής είναι τόσο υπερβολικές και ότι η πίεση είναι τόσο μεγάλη, ώστε πιστεύουμε ότι δεν μπορούμε να τις αντιμετωπίσουμε. Το στρες επηρεάζει τις σκέψεις, τα συναισθήματα, το σώμα και τη συμπεριφορά μας.

Πόσο στ’ αλήθεια ελεύθερες και συνειδητές είναι οι επιλογές μας;  Πόσο είμαστε ο αυθεντικός εαυτός μας; Τι είναι αυτό που πολλές φορές θολώνει τα νερά και νιώθουμε πιεσμένοι, εγκλωβισμένοι, προσποιητοί ή συμβιβασμένοι;
Τις περισσότερες φορές, αυτό που μας δυσκολεύει δεν είναι κάποιος εξωγενής παράγοντας, ή κάποιο γεγονός της ζωής, αλλά οι ίδιες μας οι σκέψεις. 

Η γνωσιακή θεραπεία, βασίζεται στη σημασία της ερμηνείας, καθώς ο καθένας μας αντιλαμβάνεται και κατανοεί με διαφορετικό τρόπο. Ο στόχος είναι η αλλαγή του τρόπου σκέψης (γνωστική αλλαγή), των δυσλειτουργικών πεποιθήσεων και των αυτόματων σκέψεων, με τελικό αποτέλεσμα τη συναισθηματική και συμπεριφορική αλλαγή. 

Η γνωστική ψυχολογία ασχολείται με τις γνωστικές διεργασίες του εγκεφάλου, δηλαδή την αντίληψη, τις σκέψεις, την προσοχή, τη μνήμη και την γλώσσα. Αυτές οι νοητικές διεργασίες γίνονται στην περιοχή του εγκεφάλου που ονομάζεται ‘μετωπιαίος φλοιός’. Για να κατανοήσει κάποιος το εξωτερικό του περιβάλλον, δηλαδή οτιδήποτε γύρω του, χρειάζεται να αναπτύξει κάποιες βασικές διεργασίες.

«Οι άνθρωποι ταράζονται όχι απ’ αυτά που συμβαίνουν, αλλά από την άποψή τους γι’ αυτά που συμβαίνουν», είχε πει ο στωικός φιλόσοφος Επίκτητος. Και αυτή ακριβώς είναι η βασική αρχή του Γνωστικού μοντέλου: δεν είναι τα γεγονότα που μας κάνουν να υποφέρουμε, αλλά ο τρόπος με τον οποίο τα ερμηνεύουμε.

Αναμφίβολα η φυσική δραστηριότητα επιφέρει πολλά οφέλη στη ζωή μας τόσο σε σωματικό όσο και σε κοινωνικό και ψυχολογικό επίπεδο. Τι γίνεται όμως όταν η άθληση γίνεται εμμονή? Οι έρευνες αναφορικά με τον Εθισμό στην Άθληση ξεκίνησαν την δεκαετία του 1970 όταν οι επιστήμονες αναγνώρισαν συγκεκριμένα επιβλαβή σημάδια και χαρακτηριστικά σε ορισμένα άτομα τα οποία ασχολούνταν συστηματικά με τη φυσική δραστηριότητα, και τα οποία εμφανίζονταν 24-36 ώρες μετά από τη μη υλοποίηση μιας προγραμματισμένης προπόνησης.

Μια αποτελεσματική σχέση θεραπευτή-πελάτη είναι σημαντική για τη θεραπεία, γεγονός που τεκμηριώνεται ερμηνευτικά με συσχετίσεις της ποιότητας της σχέσης με το θεραπευτικό αποτέλεσμα (Orlinsky et al., 1994). Ωστόσο, στη ΓΝΘ η θεραπευτική σχέση θεωρείται απαραίτητο αλλά όχι επαρκές στοιχείο για ένα καλό θεραπευτικό αποτέλεσμα. Σύμφωνα με έρευνες που δημοσιεύτηκαν, η αποτελεσματικότητα της ΓΝΘ δεν φάνηκε να εξαρτάται από την ύπαρξη μιας καλής θεραπευτικής σχεσης (Roth & Fonagy, 2005).

Όλοι μας βιώνουμε μνημονικά λάθη ή αφηρημάδα από καιρό σε καιρό. Συνήθως, τα λάθη που προέρχονται από αφηρημάδα είναι σχετικά επουσιώδη,σε ορισμένες όμως περιπτώσεις μπορεί να αποβούν εξαιρετικά σοβαρά - όπως στην περίπτωση ενός οδηγού ο οποίος κατέστρεψε τον επάνω όροφο ενός διώροφου λεωφορείου επειδή το οδήγησε κάτω από μια γέφυρα που ήταν πολύ χαμηλή.

Ο σύγχρονος κόσμος ολοένα και απομακρύνεται από τον αλτρουισμό. Ο ανταγωνιστικός εγωκεντρισμός, που χαρακτηρίζει τους καιρούς μας, αρχίζει να μας καθιστά σταδιακά ουσιαστικά μόνους.

Ο φόβος είναι ένα συναίσθημα συνυφασμένο με την ανθρώπινη ύπαρξη και προκύπτει έπειτα από συνειδητοποίηση της έκθεσης του ατόμου σε κάποιο κίνδυνο (σωματικό ή ψυχολογικό, βραχυπρόθεσμο ή μακροπρόθεσμο).

Είναι γεγονός πως η πανδημία έχει γίνει η νέα κανονικότητα της ζωής μας τον τελευταίο χρόνο. Τη σκεφτόμαστε ανά πάσα στιγμή στο τι θα πιάσουμε, ποιον θα αγγίξουμε, πώς θα προφυλαχτούμε, από ποιον και πόσο θα απομακρυνθούμε.

Τα ψυχολογικά προβλήματα δεν είναι απαραίτητα προϊόν μυστηρίων και αδιαπέραστων δυνάμεων, αλλά μπορούν να προκύψουν από απλές διαδικασίες όπως η εσφαλμένη γνώση, η εξαγωγή λανθασμένων συμπερασμάτων - Aaron Beck.

Η άποψη, την οποία θεωρούμε ότι οι άλλοι είτε έχουν είτε θα σχηματίσουν για μας, επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την ψυχολογία μας. Θέλω να σταθώ στο παρόν άρθρο στον τρόπο με τον οποίο μας επηρεάζει αρνητικά, ανακυκλώνοντας και διατηρώντας μέσα μας άγχος, αναβλητικότητα, ανασφάλεια και φόβο.

’Ήμουν σίγουρος ότι είχα φτάσει στην μονάδα με ένα κίτρινο τρένο και ότι ένα τέρας ήθελε να με καταβροχθίσει..” (Colville, 2012)

Αναφορικά με τις ψυχολογικές επιπτώσεις στα ίδια τα παιδιά που νοσηλεύονται σε ΜΕΘ, ο σωματικός πόνος και το άγχος που βιώνει το παιδί κατά τη διάρκεια της νοσηλείας του στη ΜΕΘ αυξάνει την ανάγκη για την παρουσία της μητρικής φιγούρας αλλά η αδυναμία του να επικοινωνήσει, να εκφράσει σκέψεις και συναισθήματα ή η γνωστική του ανικανότητα να κατανοήσει τις εξηγήσεις που του δίνονται εντείνει το αίσθημα μοναξιάς του παιδιού.