O Adam Smith δεν ήταν μόνον ο θεμελιωτής των αρχών της κλασικής Πολιτικής Οικονομίας, αλλά μελέτησε διεξοδικά τις συγκινήσεις, τα συναισθήματα και την έκφρασή τους.

Ξεκινώντας από μία διαφορετική θεώρηση της επιστήμης του, ο Μάσλοου διατύπωσε την άποψη ότι η ψυχολογία δεν πρέπει να επικεντρώνεται αποκλειστικά και μόνο στον εντοπισμό και τη θεραπεία των συμπτωμάτων, αλλά να αντιμετωπίζει παράλληλα τον άνθρωπο ως μία ολοκληρωμένη και υγιή ολότητα, να τον βοηθά να ανακαλύπτει τις ανάγκες και τις δυνατότητές του και με την πλήρη ικανοποίηση και αξιοποίηση αυτών να τον οδηγεί στην αυτοπραγμάτωση, δηλαδή στο μέγιστο των ικανοτήτων του και στην βέλτιστη εκδοχή του εαυτού του.

Οι συντροφικές σχέσεις στη ζωή μας έχουν πολύ έντονη δυναμική και μπορούν να μας πυροδοτήσουν έντονα συναισθήματα και συμπεριφορές, τόσο θετικά όσο και αρνητικά. Γι’ αυτό είναι ένα θέμα που μας απασχολεί πολλές φορές σε όποια ηλικία ή φάση της ζωής μας και αν βρισκόμαστε.

Η προσωποκεντρική προσέγγιση στην ψυχοθεραπεία, με εισηγητή της τον Carl Rogers, είναι μία προσέγγιση που φιλοσοφικά ανήκει στις ανθρωπιστικές προσεγγίσεις. Το κοινό γνώρισμα των ανθρωπιστικών προσεγγίσεων είναι η πίστη τους στο εγγενές δυναμικό του ανθρώπου για αυτό-πραγμάτωση.

Οι άνθρωποι λαχταρούν βαθύτατα να καταφέρουν να ζήσουν μια ζωή πλημμυρισμένη από πολλά, ζωηρά και πλούσια συναισθήματα που δεν θα τους κατακλύζουν, παρά μόνο θα τους οδηγούν σε μια αίσθηση νοήματος και πληρότητας. Συνήθως τα ενήλικα άτομα εντυπωσιάζονται από την ανοιχτή στάση, την περιέργεια και το εύρος των συναισθημάτων που εκφράζουν τα πολύ μικρά παιδιά. Συχνά αναρωτιούνται για την δική τους παιδικότητα και πόσο θα ήθελαν και οι ίδιοι να μπορούν να χαρούν με αυτά τα απλά πράγματα που διεγείρουν τις αισθήσεις των παιδιών.

Η ανάγκη για εκπαιδευτική, επαγγελματική, ατομική ή άλλη συμβουλευτική έχει γίνει πλέον συνείδηση στους γονείς, τους παιδαγωγούς, τους εργοδότες και τους κοινωνικούς λειτουργούς.

Τι σημαίνει αγαπώ κάποιον; Η έννοια της αγάπης μπορεί πάντοτε να ερμηνευθεί με συγκεκριμένα μοτίβα, και αν όχι, ποια είναι εκείνα τα στοιχεία που καθορίζουν και διαφοροποιούν τις ποικίλες εκφάνσεις της; Γιατί ορισμένες σχέσεις δείχνουν να αντέχουν στον χρόνο ενώ άλλες ξεθωριάζουν τόσο γρήγορα όσο διαμορφώθηκαν; 

«Εάν δεν ξέρεις πώς να αποκαλύψεις τον πόνο σου, πώς θα τον αποκαλύψουν οι άλλοι;»

Η κατάθλιψη ίσως αποτελεί την σοβαρότερη συναισθηματική διαταραχή του αιώνα που διανύουμε. Αυτή η βαθιά εμπειρία δυστυχίας όχι μόνο παγώνει τον άνθρωπο στον τρόπο σκέψης και σωματικής υγείας αλλά συμβολίζει ότι κάπου το νόημα της ζωής χωλαίνει.

Μήπως αισθάνεσαι πως βρίσκεσαι σε ένα σκοτεινό τούνελ, μέσα σε ένα πηγάδι; Μήπως νιώθεις ένα βάρος να σε διαπερνά σαν να σε τραβάει κάτι προς τα κάτω, σαν να είσαι δεμένος με αόρατες αλυσίδες, σαν να έχεις μπει σε ένα φαύλο κύκλο απόγνωσης και απελπισίας;

Όπως αναφέρω στο βιβλίο μου Βιωματικός οδηγός ψυχοθεραπείας «Οι ιστορίες των ανθρώπων είναι ιστορίες ανθρώπων που επιχειρούν την αυτονομία και την ενηλικίωση. Υπό αυτή την έννοια η ενηλικίωση είναι ένα εγχείρημα προς την αυτοπραγμάτωση και την κοινωνικοποίηση, το οποίο εγχειρείται πάντοτε στο φάσμα των επιρροών από την οικογένεια καταγωγής, καθώς και της απόπειρας για προσωπική διαφοροποίηση από αυτή.

Οι άνθρωποι αναρωτιούνται πως πρέπει να είναι, τι πρέπει να κάνουν για να γεμίσουν από αγάπη. Η απάντηση βρίσκεται μόνο σε μια λέξη: τίποτα. Η σωστή διαδικασία είναι να ξεχασεις ό,τι νομίζεις οτι πρεπει να είσαι, και να επιτρέψεις στην αληθινή σου φύση να ανέβει με ηρεμία στη επιφάνεια. 

Ο Μάσλοου, μέσα από την ιεραρχική απεικόνιση των αναγκών του ανθρώπου, θέλησε να δείξει την έμφυτη ροπή που παρουσιάζει ο άνθρωπος για τον συνεχή προσανατολισμό του προς την αυτοβελτίωση και την αυτοεκπλήρωση. Θεωρούσε ότι ο μόνος λόγος που μπορεί να εμποδίσει το άτομο να προχωρήσει επιτυχώς στο μονοπάτι της αυτοπραγμάτωσης μπορεί να εντοπιστεί στα κάθε είδους εμπόδια που θέτει η κοινωνία μέσω των κοινώς αποδεκτών συστημάτων που ορίζει και χρησιμοποιεί.

Σήμερα σχεδόν τα μισά ζευγάρια χωρίζουν. Αν και το φαινόμενο είναι πολυπραγοντικό, μια μεγάλη μερίδα νέων αποφασίζουν να χωρίσουν αν και οι γονείς τους είναι ακόμα μαζί, έγγαμοι. Οι γονείς αυτών των νέων ζευγαριών συνήθως στον δικό τους έγγαμο βίο, είτε δεν σκέφτηκαν ποτέ την πιθανότητα του διαζυγίου, είτε «έκαναν υπομονή για χάρη των παιδιών» τους.

Η σύγχρονη επιστήμη όσο και η συστημική ψυχολογία έχουν αποδεχτεί πια, ότι το κάθε σύστημα και κάθε υπαγόμενο σε αυτά υποσύνολο δέχεται και αποστέλλει, μέσα από ένα πεδίο ανταλλαγής, πληροφορίες σε μια αέναη κίνηση ζωής.

Στο πλαίσιο της εξελικτικής συστημικής προσέγγισης ερμηνεύουμε τα ψυχικά φαινόμενα ως μορφές που εμπεριέχονται σε ευρύτερους σχηματισμούς, κοινωνικούς, πολιτισμικούς, ιστορικούς. Οι ψυχικές διεργασίες δηλαδή αποτελούν μέρος μιας ολότητας και μόνο ως τέτοιες μπορούμε να τις κατανοήσουμε.

Οι άνθρωποι πολύ συχνά συγχέουμε τα μέσα και τους επιμέρους στόχους με τον απώτερο σκοπό, τον τελικό προορισμό, τον προορισμό εκείνο που κατακτώντας τον μπορούμε να νιώσουμε πραγματική και όχι επίπλαστη πληρότητα, ικανοποίηση και βέβαια αυτοπραγμάτωση. Το αποτέλεσμα είναι πολλές φορές να αυτοπαγιδευόμαστε στα μικρά και ασήμαντα τα οποία τείνουν να γίνονται αυτοσκοποί και την ίδια στιγμή ο ανώτερος σκοπός, το τελικό ζητούμενο, παραμένει ανεκπλήρωτος, σοβαρά παραμελημένος, ίσως και μη αναγνωρίσιμος.

«Πόσες φορές έπιασα τον εαυτό μου να είναι σιωπηλός, θολωμένος, απογοητευμένος. Όσο και αν την αγκάλιαζα με το νυχτικό της ενσυναίσθησης και της κατανόησής μου, τόσο εκείνη κρατούσε τις άμυνες της. Όσο την θαυμάζω και όσο και αν αισθάνομαι πράγματα για εκείνη, τόσο αυτή δεν καταλαβαίνει και εμμένει στο ίδιο ρεπερτόριο.

Ο Χάρης είναι ευαίσθητος, έξυπνος, φιλότιμος και ονειροπόλος. Από μικρός φαντάζεται τον εαυτό του να πετυχαίνει κάτι σημαντικό για το οποίο όλοι θα τον επευφημούν και εκείνος θα νιώθει υπερήφανος, μα όσο το ονειρεύεται τόσο αυτό απομακρύνεται. Μεγάλωσε με τη χάρη να νιώθει σημαντικός και ηττημένος παράλληλα.

Η αγάπη είναι σημαντική για τη ζωή ενός ανθρώπου επειδή αποτελεί την κινητήρια δύναμη της ανθρώπινης ύπαρξης. Είναι αυτή που δίνει νόημα στις σχέσεις, συνδέει ανθρώπους και τους καθοδηγεί προς την αυτοπραγμάτωση. Είναι το συναίσθημα που εμπνέει την δημιουργικότητα, την αλληλοβοήθεια και την προσφορά.

Σήμερα υπάρχει μια τάση έρευνας και διερεύνησης των επιδράσεων της ψυχοθεραπείας στην ανθρώπινη εγκεφαλική λειτουργία.