Μάσλοου Αβραάμ (Abraham Maslow 1908 - 1970)

Ακρόαση άρθρου......

Αμερικανός ψυχολόγος ο οποίος ανέπτυξε μία ανθρωπιστική προσέγγιση της ψυχολογίας και έγινε ιδιαίτερα γνωστός για τη θεωρία της ιεράρχησης των αναγκών. Ο ίδιος χρησιμοποιούσε τον όρο «θετική ψυχολογία» για το έργο του.

Προσωπική ζωή
Γεννήθηκε την πρώτη μέρα του Απριλίου το 1908 και μεγάλωσε στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης μαζί με άλλα έξι μικρότερα αδέρφια.

Κατά την παιδική του ηλικία βίωσε έντονα τον ρατσισμό από δασκάλους και συνομηλίκους εξαιτίας της εβραϊκής καταγωγής του. Ξεκίνησε τις σπουδές του στο Κολλέγιο της πόλης της Νέας Υόρκης, πέρασε ένα εξάμηνο στο Πανεπιστήμιο Κορνέλ και εν τέλει μεταφέρθηκε στο πανεπιστήμιο του Ουισκόνσιν, όπου παρακολούθησε μαθήματα ψυχολογίας και έλαβε πτυχίο ψυχολογίας το 1930.
Στη συνέχεια δίδαξε ως βοηθός καθηγητή στο ίδιο πανεπιστήμιο και παράλληλα, υπό την εποπτεία του Χάρι Χάρλοου, έλαβε το μεταπτυχιακό και διδακτορικό του δίπλωμα το 1931 και το 1934 αντίστοιχα. Παντρεύτηκε την Μπέρθα Γκούντμαν το 1928 και απέκτησαν δύο παιδιά. Πέθανε από καρδιακή προσβολή στις 8 Ιουνίου το 1970 στην Καλιφόρνια.

Επαγγελματική διαδρομή

Το 1935 επέστρεψε στη Νέα Υόρκη για να εργαστεί στην Παιδαγωγική Ακαδημία του Πανεπιστημίου Κολούμπια. Εκεί, συνάντησε τον Άλφρεντ Άντλερ ο οποίος έγινε μέντοράς του. Το 1937 ξεκίνησε να εργάζεται ως καθηγητής ψυχολογίας στο Κολλέγιο Μπρούκλιν. Μετά το τέλος του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, άρχισε να αμφισβητεί τον τρόπο με τον οποίο οι ψυχολόγοι κατέληγαν στα συμπεράσματά τους.

Οι σκέψεις και οι αναζητήσεις αυτές τον οδήγησαν στην ανάπτυξη δικών του απόψεων σχετικά με την προσέγγιση και την κατανόηση του ανθρώπινου τρόπου σκέψης και συμπεριφοράς. Στο κολλέγιο του Μπρούκλιν γνώρισε τον Γκέσταλτ ψυχολόγο Max Wertheimer και την ανθρωπολόγο Ruth Benedict, δύο άνθρωποι που δεν ήταν μόνο φίλοι του, αλλά γρήγορα έγιναν το αντικείμενο της έρευνάς του καθώς ξεκίνησε να τους παρατηρεί και να τους αξιολογεί, διαδικασίες που οδήγησαν στη δημιουργία της βάσης των θεωριών του για την ανθρώπινη ικανότητα και την ψυχική ευεξία.

Κατά την περίοδο 1951-1969 διετέλεσε πρόεδρος του τμήματος ψυχολογίας στο πανεπιστήμιο Μπράντεις της Μασαχουσέτης. Καθώς στα τέλη της δεκαετίας του 1950 η ανθρωπιστική ψυχολογία αποκτούσε όλο και περισσότερη δημοτικότητα, ο Μάσλοου θεωρήθηκε ευρέως ο ιδρυτής της. Το 1967, μάλιστα, του απονεμήθηκε ο τίτλος του Ουμανιστή της Χρονιάς από τον Αμερικανικό Ουμανιστικό Σύνδεσμο. Την ίδια χρονιά, εξελέγη πρόεδρος της Αμερικανικής Ψυχολογικής Εταιρείας.

Συμβολή στην ψυχολογία

Η ανθρωπιστική ψυχολογία του Μάσλοου βασίζεται στην πεποίθηση ότι οι άνθρωποι γεννιούνται με την επιθυμία να επιτύχουν το μέγιστο των δυνατοτήτων τους ή να φτάσουν σε ένα σημείο, το οποίο ο Αμερικανός ψυχολόγος ονόμασε «αυτοπραγμάτωση». Επέλεξε να εστιάσει την έρευνά του στις εμπειρίες συναισθηματικά υγιών ανθρώπων και προσδιόρισε τις «κορυφαίες εμπειρίες» τους ως τις στιγμές κατά τις οποίες βρίσκονταν σε πλήρη αρμονία με τον κόσμο γύρω τους. Αντί να εστιάζουν στις ανθρώπινες ανεπάρκειες, οι ψυχολόγοι που ασπάζονται την ουμανιστική προσέγγιση τάσσονται υπέρ της αναζήτησης των ανθρώπινων δυνάμεων.

Υποστήριξε ότι η φιλοσοφία του αποτελούσε συμπλήρωμα της φροϋδικής ψυχολογίας, επισημαίνοντας το γεγονός ότι, ενώ ο Φρόυντ εστίαζε στη θεραπεία «άρρωστων» ατόμων, η δική του προσέγγιση επικεντρωνόταν στο να βοηθά τα άτομα να ανακαλύπτουν θετικά αποτελέσματα και επιλογές.

Η θεωρία της ιεράρχησης των αναγκών αποτελεί το πλαίσιο γύρω από το οποίο θεμελιώθηκε η ουμανιστική ψυχολογία. Αποτελείται από διάφορα στάδια εξέλιξης και το άτομο πρέπει να ολοκληρώσει το ένα στάδιο ιεράρχησης για να περάσει στο επόμενο. Ωστόσο, δεν βιώνουν όλοι όλα τα στάδια.

Στα τέλη του 1970, η αρχική ιεράρχηση των πέντε επιπέδων επεκτάθηκε σε επτά επίπεδα με την προσθήκη των γνωσιακών και αισθητικών αναγκών:

1. Βασικές βιολογικές ανάγκες: τροφή, στέγη, ύπνος.
2. Ανάγκες ασφάλειας: ασφάλεια, σταθερότητα, τάξη.
3. Κοινωνικές ανάγκες: αγάπη, φιλία, αίσθηση του ανήκειν.
4. Ανάγκες αυτοεκτίμησης: αποδοχή από τους άλλους, αίσθηση επιτυχίας, αίσθηση ανεξαρτησίας.
5. Γνωσιακές ανάγκες: πνευματική ολοκλήρωση, γνώση.
6. Αισθητικές ανάγκες: αρμονία, ισορροπία, ομορφιά.
7. Ανάγκες αυτοπραγμάτωσης: η αυτοπραγμάτωση αποτελεί το στόχο της ανθρώπινης εξέλιξης και συμβαίνει όταν το άτομο φτάνει στο μέγιστο των δυνατοτήτων του. Τα άτομα που βιώνουν το στάδιο αυτό διακατέχονται από αίσθηση πληρότητας, τείνουν να δείχνουν κατανόηση, είναι χαρούμενα και διαθέτουν ανεπτυγμένο αίσθημα προσφοράς.
8. Υπερβατικές ανάγκες: κοινωνικοί αγώνες, εθνικοί αγώνες, προάσπιση δικαιωμάτων σε συλλογικό επίπεδο και υπεράσπιση συμφερόντων. Σχετίζονται με την ανάγκη του ατόμου να συνδράμει τους άλλους γύρω του ώστε να φτάσουν επιτυχώς και εκείνοι στο δικό τους επίπεδο αυτοπραγμάτωσης.

Σύμφωνα με τον Μάσλοου, οι ανάγκες αυτές καθορίζουν σχεδόν εξ ολοκλήρου τη συμπεριφορά του ανθρώπου και τον τρόπο που επιλέγει να πορευθεί στη ζωή του. Είναι απαραίτητες για την επιβίωση και την υγεία του ατόμου.

Ο Αμερικανός ψυχολόγος θεωρούσε ότι αν ζητήσουμε από κάποιον να περιγράψει πώς οραματίζεται το προσωπικό ιδανικό του μέλλον, μπορούμε να εξάγουμε σημαντικά συμπεράσματα για τις ανάγκες που το άτομο δεν έχει καλύψει.

Υποστήριξε ότι τα άτομα που βιώνουν το στάδιο της αυτοπραγμάτωσης καθοδηγούνται από το μετακίνητρο: δεν επιδιώκουν απλώς την εκπλήρωση των βασικών αναγκών, αλλά επιθυμούν να φτάσουν στο μέγιστο των δυνατοτήτων τους. Η έννοια της αυτοπραγμάτωσης αποτελεί μέρος της σύγχρονης ψυχολογίας. Παρά το γεγονός ότι λίγοι θεραπευτές αυτοπροσδιορίζονται ως ουμανιστές, αρκετοί είναι εκείνοι που συχνά ενθαρρύνουν τους πελάτες τους να εγκολπωθούν τις ανθρωπιστικές αξίες στην προσπάθειά τους να εκπληρώσουν τους στόχους και τα όνειρά τους. Εκτός των άλλων, ο όρος της αυτοπραγμάτωσης αποτελεί μέρος της καθομιλουμένης καθώς χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις όπου κάποιος εκπληρώνει ένα μακροπρόθεσμο στόχο ή πραγματοποιεί δραστηριότητες που οδηγούν σε μεγαλύτερη ευτυχία και ολοκλήρωση.

Ο Αμερικάνος ψυχολόγος διέκρινε επίσης δύο τύπους γνώσης:
1. Ανεπαρκής γνωσιακή λειτουργία (D-cognition): τρόπος σκέψης που εστιάζει σε όσα το άτομο δεν έχει και πώς μπορεί να τα αποκτήσει.
2. Γνωσιακή λειτουργία της ύπαρξης (B-cognition): τρόπος σκέψης που χαρακτηρίζει το άτομο το οποίο βιώνει το στάδιο της αυτοπραγμάτωσης. Το άτομο αυτό επικεντρώνει την προσοχή του σε στόχους και αξίες όπως αποδοχή, δικαιοσύνη, αρμονία, απλότητα.

Είπε: «Αν σκοπεύεις να γίνεις οτιδήποτε λιγότερο από αυτό που είσαι ικανός να γίνεις, τότε θα είσαι δυστυχισμένος όλες τις ημέρες της ζωής σου.»

Βιβλία

• A Theory of Human Motivation
• Motivation and Personality (1954)
• Toward a Psychology of Being (1962)
• Religions, Values, and Peak Experiences (1964)
• Eupsychian Management  (1965)
• The Psychology of Science: A Reconnaissance (1966)
• The Farther Reaches of Human Nature (1971)
• Future Visions: The Unpublished Papers of Abraham Maslow  (1996)