Δώσε τέλος σε όλες τις δικαιολογίες!

Ακρόαση άρθρου......

Το τέλος όλων των δικαιολογιών και των άλλοθι! Εδώ έχουμε κάτι που δεν οδηγεί πουθενά. Θα ήθελα να μπορούσα να πω ότι έχω σταματήσει εντελώς να το κάνω κι εγώ, αλλά φυσικά αυτό δεν θα ήταν αλήθεια.

Όπως όλοι οι άλλοι, καμιά φορά πέφτω στην παγίδα και σκέφτομαι δικαιολογίες –όχι μόνο για τον εαυτό μου– γιατί το πρότζεκτ Ζ δεν λειτούργησε όπως έπρεπε, ακόμα κι αν ξέρω ότι εγώ ήμουν αυτός που τα έκανα όλα λάθος.

Είναι ανθρώπινο χαρακτηριστικό να βρίσκουμε δικαιολογίες, μέρος των αμυντικών μηχανισμών που η συνείδησή μας επιστρατεύει για να μας προστατεύσει από τη σκληρή πραγματικότητα την οποία βιώνουμε καμιά φορά.

Όμως, ακόμα κι αν είναι ανθρώπινο χαρακτηριστικό, είναι χάσιμο χρόνου. Με τις δικαιολογίες δεν προοδεύετε, απλώς παγιώνεται η παρούσα κατάστασή σας. Αν είστε ευχαριστημένοι με αυτό, κανένα πρόβλημα. Ωστόσο, σπάνια ισχύει κάτι τέτοιο.

Τι είναι οι δικαιολογίες;

Οι δικαιολογίες είναι οι οποιεσδήποτε άλλες αιτίες εκτός από τον εαυτό σας.

Δεν μπορείτε να κατηγορείτε για τα δυσάρεστα γεγονότα τον καιρό (βρέχει ή κάνει κρύο), την κατάσταση της αγοράς (η οικονομία είναι αδύναμη), τους φόρους (πολύ υψηλοί), τους μισθούς (πολύ χαμηλοί), το αφεντικό σας (πολύ άδικο), τον σύντροφό σας (δεν σας καταλαβαίνει όσο θα έπρεπε), την εταιρική πολιτική (πολύ χαλαρή και ανεκτική/πολύ σκληρή και απάνθρωπη), τα παιδιά σας (πολύ κακομαθημένα), τους γονείς σας (πολύ απαιτητικοί ή ανεπαρκώς υποστηρικτικοί), τις εργασίες που πρέπει να διεκπεραιώσετε (πολύ βαρετές), το σχολείο (δεν είναι αρκετά ενδιαφέρον), τους καθηγητές σας (δεν είναι αρκετά καλοί) και πολύ πιθανόν χιλιάδες άλλα πράγματα.

Όμως, ξέρετε κάτι;

Οι αναποδιές –που καμιά φορά τις αποκαλούμε πραγματική ζωή– θα σας βρουν ανεξαρτήτως των περιστάσεων. Ακόμα κι αν όλα τα παραπάνω ήταν ακριβώς όπως επιθυμούσατε, κάτι θα πάει τελείως στραβά. Και, κατ’ αρχάς, θα οφείλεται σε εσάς τους ίδιους.

Ανάληψη ευθύνης

Αν προτιμάτε την επιτυχία από τις αναποδιές, πρέπει να δεχτείτε τον ρόλο που παίζετε εσείς στην όλη διαδικασία.

Πρέπει να αποδεχτείτε και να αναγνωρίσετε τι συμβαίνει πραγματικά.

• Ότι εσείς φάγατε όλο αυτό το ανθυγιεινό φαγητό.
• Ότι εσείς δεν είπατε «όχι!».
• Ότι εσείς δεχτήκατε αυτή την εργασία.
• Ότι εσείς παραμείνατε για χρόνια στην ίδια δουλειά.
• Ότι εσείς επιλέξατε να πιστέψετε αυτό που σας είπαν.
• Ότι εσείς αγνοήσατε τη διαίσθησή σας.
• Ότι εσείς εγκαταλείψατε το παλιό σας όνειρο.
• Ότι εσείς αγοράσατε όλα αυτά τα άχρηστα πράγματα.
• Ότι εσείς δεν φροντίσατε για κάτι.
• Ότι εσείς αποφασίσατε να τα κάνετε όλα μόνοι σας.
• Ότι εσείς δεχτήκατε να πάρετε σκυλιά.
• Ότι εσείς εμπιστευτήκατε τον τάδε.
• Ότι εσείς κάνατε μια συγκεκριμένη σκέψη, προκαλέσατε το συναίσθημα, κάνατε την επιλογή, αρθρώσατε τις λέξεις – και γι’ αυτό τώρα βρίσκεστε στο σημείο όπου βρίσκεστε.

Το αληθινό μέτρο της προσωπικής ωριμότητας είναι να αναλάβετε πλήρως την ευθύνη για όσα συμβαίνουν. Και οι δικαιολογίες, τα κουκουλώματα και τα άλλοθι δεν έχουν καμία θέση εδώ.

Τέλος η κλάψα!

Το ίδιο πράγμα ισχύει και για τη γκρίνια και τα παράπονά σας. Συνήθως είναι μάταιο να κατηγορείτε τις καταστάσεις. Από τη μια, κανείς δεν θέλει να ακούσει για τη δυσαρέσκειά σας, από την άλλη, η δυσαρέσκεια πολύ σπάνια αλλάζει την κατάσταση.

Ένας άνθρωπος που κατάφερε να προχωρήσει παρά τις χειρότερες δυσκολίες που του έφερε η ζωή δεν το έκανε γκρινιάζοντας για το πόσο χάλια είναι όλα. Κατά βάθος, το ξέρετε ότι έχω δίκιο. Όμως, εσείς, όπως κι εγώ μερικές φορές, έχετε κολλήσει στη συνήθεια να θυμάστε αρνητικές καταστάσεις τη λάθος στιγμή.

Ψηφιακό Marketing για Ψυχολόγους: Κύκλος 11 Σεμιναρίων με Βέλτιστες Πρακτικές και Εργαλεία Διαχείρισης διαδικτυακής παρουσίας | Διοργάνωση: PSYCHOLOGY.GR

Το να παραπονιέστε για διάφορες καταστάσεις δεν είναι το ίδιο με το να σκέφτεστε αρνητικά. Το να σκέφτεστε αρνητικά σημαίνει να ανησυχείτε για το τι μπορεί να συμβεί, να φτιάχνετε τρομακτικά σενάρια για πράγματα που είναι απίθανο να συμβούν.

Όμως, το παράπονο στο οποίο πολλοί άνθρωποι ενδίδουν θα έλεγα ότι είναι, κατά κύριο λόγο, απλώς κακή συνήθεια παρά αμυντικός μηχανισμός.

Και αυτή τη συνήθεια την έχουμε μάθει είτε στο σπίτι είτε στη δουλειά. Γύρω σας υπάρχουν αρκετοί επαγγελματίες γκρινιάρηδες, έτσι, παρατηρώντας τους, μπορείτε να βελτιώσετε τις ικανότητές σας σε αυτόν τον τομέα απλώς και μόνο ακούγοντάς τους. Όμως, αυτό θα σας πρόσφερε μια δεξιότητα που δεν σας είναι απαραίτητη.

Η ψυχολογία των παραπόνων

Υπάρχει μια ενδιαφέρουσα ψυχολογία πίσω από τα παράπονα.

Το να παραπονιέστε για διάφορα πράγματα σημαίνει ότι θεωρείτε πως υπάρχει κάτι καλύτερο κάπου αλλού.

Σκεφτείτε το.

Αν παραπονιέστε για το αφεντικό σας, σημαίνει ότι πιστεύετε πως υπάρχουν καλύτερα αφεντικά.

Αν παραπονιέστε για το φαγητό, το κάνετε επειδή υποψιάζεστε ότι οι άλλοι τρώνε καλύτερα από σας.

Αν παραπονιέστε για τη δουλειά σας, το κάνετε επειδή πιστεύετε ότι άλλα επαγγέλματα είναι πιο διασκεδαστικά.

Αν παραπονιέστε για τον σύντροφό σας, το κάνετε επειδή βαθιά μέσα σας πιστεύετε ότι υπάρχουν καλύτεροι σύντροφοι στον κόσμο.

Όμως, είμαι απόλυτα σίγουρος ότι αν ο/η σύντροφός σας ήταν ο τελευταίος άντρας ή γυναίκα στον πλανήτη, θα παραπονιόσασταν πολύ λιγότερο.

Όταν σας παροτρύνω να σταματήσετε να παραπονιέστε, φυσικά δεν εννοώ ότι θα πρέπει να δέχεστε οποιεσδήποτε αδικίες, πραγματικά δεν εννοώ αυτό.

Αν έχετε προβλήματα στο σπίτι, ίσως είναι καλή ιδέα να θίξετε το θέμα και να έχετε μια ουσιαστική και εποικοδομητική συζήτηση. Αν οι συνάδελφοί σας είναι τεμπέληδες και ανίκανοι, πρέπει να μιλήσετε. Βέβαια, θα πρέπει να είστε σε θέση να ασκήσετε και να ακούσετε λιγότερο ευχάριστη κριτική πού και πού.

Τα παράπονα μας παγιδεύουν στο παρελθόν

Γι’ αυτό, λοιπόν, δεν λέω να αποφεύγετε τις δυσάρεστες καταστάσεις. Αυτό που εννοώ είναι ότι τέτοιου είδους παράπονα δεν οδηγούν πουθενά.

Ένα παράδειγμα: Η σύντροφός σας συχνά έρχεται λίγο αργά για βραδινό. Αυτό σας εκνευρίζει και σας χαλάει το κέφι. Ίσως έχετε φτιάξει εσείς το φαγητό και τώρα έχει κρυώσει. Λογοφέρνετε και μετά κάθεστε και τρώτε σε απόλυτη σιωπή. Το επόμενο βράδυ συμβαίνει πάλι το ίδιο. Όμως, αλλάζετε ποτέ κάτι; Κάνετε κάποια προσπάθεια να κατανοήσετε και να λύσετε το πρόβλημα; Γιατί επιστρέφει στο σπίτι τόσο αργά;

Ή παραπονιέστε ότι δεν έχετε ποτέ αρκετά χρήματα. Η κυβέρνηση ανέβασε τους φόρους, και έτσι τώρα σας απομένουν 30 ευρώ λιγότερα. Είστε πραγματικά δυσαρεστημένοι. Μιλάτε σε όλους για αυτή την τρομερή αδικία. Όμως, ταυτόχρονα ξοδεύετε τουλάχιστον 30 ευρώ τον μήνα σε τυχερά παιχνίδια και σε διαδικτυακά καζίνα.

Παραπονιέστε για την κακή φυσική σας κατάσταση, παρ’ όλα αυτά δεν κόβετε το κάπνισμα.

Όταν παραπονιόμαστε συνεχίζουμε να «πριονίζουμε το πριονίδι», όπως έλεγε και ο ομιλητής Γιούργκεν Ουμς (Jörgen Ooms), δηλαδή να παραμένουμε στο παρελθόν. Πολύ ταιριαστή έκφραση. Ποιο το νόημα να πριονίζετε το πριονίδι; Δεν υπάρχει τίποτα πια να πριονίσετε.

Εκτός αυτού, έχουμε την τάση να παραπονιόμαστε για πράγματα για τα οποία μπορούμε πραγματικά να κάνουμε κάτι. Αυτό είναι το πιο παράξενο.

Παραπονιόμαστε ο ένας για τον άλλο, για τον εαυτό μας, για τα αποτελέσματα κάποιας προσπάθειάς μας. Όμως, ακόμα κι έτσι έχουμε μεγαλύτερο πρόβλημα με τη βαρύτητα, παραδείγματος χάρη. Ό,τι αφήνετε πέφτει στο έδαφος. Αυτό, αν μη τι άλλο, είναι ενοχλητικό! Όμως, έχετε ακούσει ποτέ κάποιον να παραπονιέται για τη δύναμη της βαρύτητας;

Για να συνοψίσουμε, πολύ συχνά παραπονιόμαστε για πράγματα για τα οποία θα μπορούσαμε κάλλιστα να κάνουμε κάτι. Όμως, για άγνωστους λόγους επιλέγουμε να μην κάνουμε τίποτα για να τα αλλάξουμε.

Το παρόν άρθρο αποτελεί αδειοδοτημένο απόσπασμα από το βιβλίο Ανάμεσα σε εμπόδια του Thomas Erickson. Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα.