Η γοητεία του απλού

Ακρόαση άρθρου......

Πριν από μερικά χρόνια, πριν καν ξεκινήσω τις σπουδές μου στην Ψυχολογία, θέλησα να κάνω προσωπική θεραπεία για να βελτιώσω κάποιους τομείς της ζωής μου. Κατά τη διάρκεια αυτής της θεραπείας, αντιμετωπίζοντας ένα «απλό» πρόβλημα με μία κοπέλα που ήθελα να της πω να βγούμε, συζητώντας το με τον θεραπευτή μου, τον ρωτάω «Και πώς θα το κάνω αυτό;». Εκείνος γνωρίζοντας καλά τον τρόπο σκέψης μου και τα προβλήματα που μου δημιουργούσε μου απαντάει: «Με τον πιο απλό τρόπο. Χωρίς στρατηγικές.»

Εκείνη την στιγμή, σκέφτηκα «τι μου λέει αυτός;». Μου ζητάει να εγκαταλείψω τον πολυσύνθετο τρόπο σκέψης μου και τις στρατηγικές μου, που τόσα χρόνια με έχουν προστατέψει από τόσους πολλούς κινδύνους; Δυσκολευόμουν πάρα πολύ να καταλάβω σε τι θα με βοηθούσε -ένα άτομο σκεπτόμενο σαν εμένα, που υπερανέλυε τα πάντα- να συμπεριφερθώ σαν απλοϊκός τύπος, που μπορεί να φανώ και χαζός στο κάτω κάτω.

Παρόλα αυτά, ακολούθησα την συμβουλή αυτή και με βοήθησε να καταλάβω ότι αυτές οι «στρατηγικές», για κάθε ένα «κακό» που με προστάτευαν, μου στερούσαν δεκάδες θετικές εμπειρίες και μου τριβέλιζαν το μυαλό με εκατοντάδες αρνητικές εκβάσεις γεγονότων που δεν έμπαινα καν στον κόπο να εξερευνήσω και να βιώσω.

Η χρησιμότητα του απλού

Τώρα, κατακτώντας εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρίες πάνω στον τρόπο που λειτουργεί και συμπεριφέρεται ο ανθρώπινος εγκέφαλος, κατάλαβα σε πολύ μεγαλύτερο βάθος την γοητεία του απλού. Για να σας βοηθήσω κι εσάς να κατανοήσετε τη χρησιμότητα και την σπουδαιότητα του απλού θα αναφέρω πρώτα το πρόβλημα και έπειτα τη διέξοδο που προσφέρει η «απλή» οδός.

Πολλοί από σας θα έχετε πιάσει τον εαυτό σας να δυσκολεύεται να κάνει απλά καθημερινά πράγματα που για άλλους μοιάζουν πανεύκολα. Συχνά αυτές οι δυσκολίες έχουν κοινωνικές διαστάσεις, όπως το να προσεγγίσετε κάποια κοπέλα ή έναν άντρα που σας αρέσει, να ζητήσετε κάτι από κάποιο ανώτερο στην δουλειά (όπως άδεια, αύξηση κλπ.), να πάρετε τηλέφωνο κάποιο φίλο σας για να βγείτε, αλλά και πολύ πιο απλά πράγματα όπως το να σχολιάσετε κάτι σε έναν φίλο σας, να εκφράσετε κάτι που σας ενοχλεί στον/στην σύντροφό σας, ακόμη και να πάρετε τηλέφωνο για να παραγγείλετε ένα γεύμα ή να κάνετε μία κράτηση.

Μερικές από τις δυσκολίες που ανέφερα, πολλούς μπορεί να τους παραξενεύουν ενώ σε άλλους ίσως να είναι περισσότερο οικεία. Πώς μια τόσο απλή και καθημερινή διαδικασία καταλήγει να γίνεται τόσο δύσκολη, πολύπλοκη και δυσφορική;

Πως το απλό γίνεται δύσκολο

Πολλές φορές ο φόβος και η προσπάθειά μας να προστατευτούμε από μία αποτυχία, μία ανεπιθύμητη έκθεση ή ένα «ρεζίλεμα», μας κάνει να υπεραναλύουμε καταστάσεις. Στην προσπάθειά μας να προστατευτούμε, πέφτουμε στην παγίδα του αυθαίρετου συμπεράσματος. Τείνουμε να βγάζουμε συμπεράσματα για την έκβαση των γεγονότων χωρίς να έχουμε πραγματικές ενδείξεις ότι θα συμβούν, προτάσσοντας τον φόβο μας και υποτάσσοντας την λογική μας. Επιπλέον, πολλές φορές προσπαθούμε να κάνουμε πρόβλεψη του μέλλοντος ή και διάβασμα της σκέψης των άλλων. Τα παραπάνω αποτελούν βασικές γνωσιακές διαστρεβλώσεις που μας προκαταβάλλουν και ενώ μας φαίνεται ότι μας προστατεύουν, μας δυσκολεύουν όλο και περισσότερο, οδηγώντας πολλές φορές στην αποφυγή δραστηριοτήτων, διαιωνίζοντας το πρόβλημά μας.

Μερικά παραδείγματα αυτών είναι: κάποιος που θέλει να πάρει τηλέφωνο να κάνει μια κράτηση και αυτομάτως ξεπηδούν σκέψεις όπως «θα κομπιάσω και θα γίνω ρεζίλι», «θα βιάζεται και θα τσαντιστεί μαζί μου», ή κάποιος που θέλει να ζητήσει άδεια από το αφεντικό του μπορεί να σκεφτεί «θα θυμώσει και θα με απολύσει», «θα με περάσει για τεμπέλη και θα με έχει στο μάτι μετά», και κάποιος που θέλει να προσεγγίσει κάποιο άλλο άτομο είτε ερωτικά είτε φιλικά, μπορεί να σκεφτεί «θα είναι απασχολημένος/η», «θα με απορρίψει», «θα με περάσει για βλάκα» κλπ.

Είναι προφανές ότι αυτές οι σκέψεις θα προκαλέσουν στο άτομο δυσφορικά συναισθήματα όπως άγχος, φόβος, απογοήτευση και ενδέχεται να τον αποτρέψουν από το να εκτελέσει την συγκεκριμένη ενέργεια. Πολλές φορές η αμφιβολία και ο φόβος μας για το να μην κριθούμε αρνητικά, μας κάνουν να στολίζουμε τις προτάσεις μας με υπέρογκα και αχρείαστα στολίδια. Δυστυχώς, αυτά τα στολίδια συνήθως προδίδουν την ανασφάλειά μας και τους φόβους μας, υπονομεύοντας την ίδια μας την προσπάθεια.

Η τεχνική του απλού

Αρκετές φορές για να ζητήσουμε κάτι, μπαίνουμε στην διαδικασία να εξηγήσουμε πρώτα γιατί το ζητάμε ή ακόμη και να απολογηθούμε για αυτό πριν καν το ζητήσουμε. Σε αυτό το σημείο θα ήταν ωφέλιμο να γνωρίσουμε την «τέχνη» του απλού. Όπως είναι πασιφανές, πρόκειται για μία πολύ απλή τεχνική. Όταν είμαστε έτοιμοι να κάνουμε κάτι που μας δυσκολεύει, και δεκάδες ανασταλτικές σκέψεις πλημμυρίζουν το μυαλό μας, καθώς ξεκινάμε να στήνουμε το στρατηγικό και αναλυτικό μας πλάνο για το πώς θα κινηθούμε, τι θα σκεφτούν οι άλλοι, τι μπορεί να πάει στραβά, ας κάνουμε μια παύση…

Ας προσπαθήσουμε να το κάνουμε με τον πιο απλό τρόπο. Ας αναρωτηθούμε. Ποιος είναι ο πιο απλός τρόπος να πεις σε ένα άτομο να βγείτε; Ποιος είναι ο πιο απλός τρόπος να ζητήσεις άδεια από το αφεντικό σου; Ποιος είναι ο πιο απλός τρόπος να εκφράσεις ένα παράπονο στον/στην σύντροφό σου; Ποιος είναι ο πιο απλός τρόπος να κάνεις μία κράτηση;

Τόσο καιρό πάντα επιδιώκεις τον πιο σύνθετο τρόπο. Γιατί δε δοκιμάζεις και τον πιο απλό; Θα εκπλαγείς από το πόσο απλός είναι. Ήταν μπροστά στα μάτια σου τόσο καιρό. Ίσως σου θυμίσει τις ιστορίες που άκουγες στο σχολείο για τον Μέγα Αλέξανδρο που έκοψε τον γόρδιο δεσμό, ενώ όλοι προσπαθούσαν να τον λύσουν. Ίσως μερικές φορές αποτύχει, αλλά σίγουρα θα ‘χει στοιχήσει πολύ λιγότερο από τον σύνθετο τρόπο που αδιαμφισβήτητα θα έχει αποτύχει κι αυτός κάποιες φορές.

Προσοχή όμως! Απλό δεν σημαίνει αδιάφορο ή πρόχειρο. Είναι σημαντικό να μην το υποτιμάς το απλό και να του φερθείς με σεβασμό και όχι «τσαπατσουλιές». Επίσης δεν ταιριάζει σε όλες τις περιστάσεις αυτή η τεχνική, άλλωστε πολλές φορές και το πολύπλοκο έχει εξαιρετική γοητεία όπως για παράδειγμα μια ταινία με σύνθετη πλοκή ή ένα τραγούδι με σύνθετη μουσική.

Ξέρω ότι αυτή η αλλαγή δεν γίνεται εν μία νυχτί. Ενδεχομένως να είναι πολύ πιο δύσκολο για μερικούς απ’ ότι ακούγεται. Επιπλέον, ξέρω ότι αυτή η αλλαγή δε θα φτιάξει τη ζωή σας, αλλά ίσως απλά βελτιώσει λίγο τον τρόπο που κάνετε κάποια πράγματα. Ξέρω όμως επίσης ότι η Ρώμη δεν χτίστηκε σε μία μέρα…