Το σύγχρονο νόημα της ψυχοθεραπείας: Η διαλεκτική της ψυχοθεραπείας

Ακρόαση άρθρου......

Η ψυχοθεραπεία ως μια διαλεκτική διεργασία θα πρέπει να είναι συνυφασμένη με τα πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα του καιρού της και να κινητοποιεί όχι μόνο το συναίσθημα αλλά και την διανόηση του θεραπευόμενου.

Όσο η ψυχοθεραπεία επιδιώκει αποκλειστικά να αφυπνίσει τα απωθημένα ένστικτα και τους βαθύτερους φόβους των θεραπευομένων αυτοί εγκλωβίζονται αυτομάτως στην υποκειμενικότητά τους.

Συνεπώς ενώ εμβαθύνουν στις ψυχικές τους διαδρομές παράλληλα ρηχαίνει η γνώση και η ενσυναίσθηση για το κοινωνικό γίγνεσθαι με συνέπεια να γιγαντώνεται η ατομικότητα και η κοινωνική απομόνωση, η οποία με την σειρά της ξαναδημιουργεί ψυχικές δυσαρμονίες, κ.ο.κ..

Οι άνθρωποι σε αυτό το πλαίσιο νιώθουν όλο και περισσότερο την αποκλειστική ευθύνη της ευτυχίας ή της δυστυχίας τους και αδυνατούν να ορίσουν τους προσωπικούς μετασχηματισμούς ως μέρος ευρύτερων κοινωνικών μετασχηματισμών.

Απεναντίας το ζητούμενο είναι ένας θεραπευόμενος να στέκεται με κριτική ματιά απέναντι στο κοινωνικό γίγνεσθαι, ώστε να αναγνωρίσει τόσο τις προσωπικές του συντεταγμένες, όσο και τις κοινωνικές συνιστώσες του κόσμου, με απώτερο στόχο τις αλλαγές τόσο σε ενδοψυχικό, όσο και σε κοινωνικό επίπεδο.

Το νόημα της προσωπικής αλλαγής γίνεται ο σκοπός της κοινωνικής δράσης και αλλαγής.

Για να επιτευχθεί αυτό ο θεραπευόμενος χρειάζεται να φύγει από τις ταυτίσεις που του «επιβάλλει» η τωρινή πραγματικότητα, ώστε να την δει κριτικά και σε συνειδητό πλέον επίπεδο να χτίσει τις δικές του νοηματοδοτήσεις. Αυτή η διεργασία απαιτεί την επανοικείωση του οικείου, που σε πρώτη φάση αντιλαμβάνεται το οικείο ως ξένο, δηλαδή ως μη δεδομένο. Στο πλαίσιο αυτής της διεργασίας εμφυτεύεται ο σπόρος της γόνιμης αμφισβήτησης του κοινωνικού δογματισμού και της μονομέρειας της πολιτικής ορθότητας.

Γιατί μόνο εάν μετατρέψουμε σε ανοίκειο αυτή την πραγματικότητα που μας είναι τώρα τόσο οικεία, δηλαδή αν την διερευνήσουμε μέσα στο ιστορικό της πλαίσιο, τότε θα αντιληφθούμε αφενός την παροδικότητα της κι αφετέρου τους σκοπούς της και ίσως μπορέσουμε να δράσουμε με σκοπό να την αλλάξουμε.

Ο τωρινός κατεστημένος τρόπος σκέψης, απόρροια επίσης κατεστημένων δομών εξουσίας, οδηγεί σε μια παγιωμένη κουλτούρα αυτόκλητης χειραγώγησης και μαζοποίησης του ανθρώπου. Η ψυχοθεραπεία οφείλει να ρίξει φως σε όλα αυτά που συνθέτουν το κοινωνικό γίγνεσθαι και να τα αναδιαμορφώσει, ώστε να βοηθήσει να τεθούν νέα ερωτήματα ως προς την δυνατότητα, τους τρόπους και τους όρους της αλλαγής τους.

Βιωματικός Οδηγός Ψυχοθεραπείας - Αποκτήστε το βιβλίο του Γιώργου Γιαννούση, από το εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο ψυχολογίας του Psychology.gr
Ο βιωματικός οδηγός ψυχοθεραπείας απευθύνεται σε όλους όσοι βρίσκονται ή φιλοδοξούν να ξεκινήσουν ένα ψυχοθεραπευτικό ταξίδι προς την αυτογνωσία

10 Βιωματικά Εργαστήρια για Γονείς (Νοέμβριος 2024 – Απρίλιος 2025) | Διοργάνωση: PSYCHOLOGY.GR | Συμμετοχή: 35 ευρώ για εγγραφές που θα γίνουν έως Κυριακή 17 Νοεμβρίου. Με αυτό το κόστος, έχετε πρόσβαση στο σύνολο των 10 σεμιναρίων που θα διεξαχθούν.

Η ψυχοθεραπεία δίχως να αποκλείει τις εσωτερικές ψυχικές δονήσεις και τις υψηλές ανατάσεις απαιτεί μια νέα νοηματοδότηση της ύπαρξής της. Κι αυτή οφείλει να στοχεύει στις δομικές αλλαγές ενός κοινωνικού πλαισίου που μέσω των ψευδαισθήσεων οδηγεί τον άνθρωπο στην ανελευθερία.

Η ψυχοθεραπεία οφείλει να υπηρετεί έναν ουσιαστικό ρεαλισμό και να γίνει το λιμάνι από το οποίο θα αναδυθούν νέες αφηγήσεις όπου το τοπικό θα γίνεται παγκόσμιο και το ατομικό κοινωνικό. Βεβαίως η ψυχοθεραπεία, στην εφαρμοσμένη της διάσταση, αναγνωρίζοντας τα όρια της παρέμβασής της κάνει σαφές σε κάθε θεραπευόμενο πως ό,τι διαμείβεται κατά την θεραπευτική διεργασία δεν συνιστά έναν υπερβατικό κόσμο αλλά ένα εργαστήρι εκ-παίδευσης στους μετασχηματισμούς.

Η θεραπευτική διεργασία μετατρέπεται δηλαδή σε ένα πλαίσιο διαλόγου κοινωνικών και ιδεολογικών αλληλεπιδράσεων και μετασχηματισμών. Ο ψυχοθεραπευτικός τόπος αποκτά υπόσταση και στοιχειοθετεί τον δικό του χαρακτήρα, γίνεται το λιμάνι, η τροφός, η εικόνα των μετασχηματισμών μας, το θάρρος και η αλληλεγγύη που χρειαζόμαστε, κ.α. Γίνεται ο τόπος όχι μόνο της υπέρβασης των τραυμάτων μας μα και των αλλαγών μας.

Γίνεται ο τόπος της κοινής ιδεολογικής μας κουλτούρας και της ύφανσης κοινών αξιών, αρχών και κωδίκων. Και παράλληλα ο τόπος όπου οι άνθρωποι αισθάνονται ελεύθεροι, όχι εν κενό μα μέσα σε ένα πλαίσιο αγάπης και αφοσίωσης.

Οικείοι άλλοι, έτεροι ημείς

H διεργασία της επανοικείωσης σε γενικές γραμμές μας παρουσιάζει τα γνωστά, οικεία μοτίβα σαν άγνωστα και διαφορετικά, στην κατεύθυνση όπου αυτή η από-οικειοποίηση να στοχεύει στο βάθος της στην ανάδυση του νέου ανθρωπολογικού τύπου ανθρώπου, ο οποίος δεν θα εμπνέεται από τα ιδεώδη του χρήματος, αλλά από την γοητεία της δημιουργίας και της αρμονίας.

Ψηφιακό Marketing για Ψυχολόγους: Κύκλος 11 Σεμιναρίων με Βέλτιστες Πρακτικές και Εργαλεία Διαχείρισης διαδικτυακής παρουσίας | Διοργάνωση: PSYCHOLOGY.GR

Στοχεύει, επίσης, στη συνθετική διατύπωση μιας κεντρικής αφήγησης που θα σταθεί θαρραλέα ενώπιον αυτής της στέρεα μορφοποιημένης αφήγησης της οικονομικής ελίτ του πλανήτη. Ο τόπος της ψυχοθεραπείας γίνεται το σημείο συνάντησης των γενεαλογικών μας αναφορών, της ιστορικής μας παράδοσης, των κοινοτικών εκφάνσεων της κοινής μας κουλτούρας, των ενεστωτικών διαιρέσεων και καθηλώσεων, της τωρινής επιθυμίας και δυνατότητας, καθώς και των μετασχηματισμών που ονειρευόμαστε.

Οι συνέχειες και ασυνέχειες του βίου μας, ατομικού και κοινωνικού, γίνονται οι βιωματικές και βιωμένες εμπειρίες μιας ταυτότητας που επιχειρεί να επανανοηματοδοτηθεί μέσα από ένα ανθρωπινότερο πρίσμα.

Καθαυτό τον τρόπο η ψυχοθεραπεία γίνεται η ρωγμή στο σύστημα. Είναι γνωστό πως οι κρίσεις άρα και οι κρίσιμες μεταβάσεις σπέρνονται κι αντρώνονται είτε από τις ελίτ (ως συνήθως) είτε από τους λαούς (όπως συμβαίνει σε συνθήκες εξεγέρσεων). Δεν γνωρίζω τι θα είναι αυτό που θα πυροδοτήσει μια εκ των κάτω κρίση/εξέγερση, μπορώ όμως να πω και να υποστηρίξω σθεναρά πως το σύγχρονο νόημα της ψυχοθεραπείας είναι να συνεισφέρει στην ανάδυση αυτής της συνθήκης.

Ένας ενδιάμεσος αλλά βασικός στόχος για την ανάδυση της παραπάνω συνθήκης είναι η μορφοποίηση της ανθρώπινης ύπαρξης μέσω διαφοροποιημένων μεν, αλλά και συνεκτικών περιγραμμάτων και νοημάτων, δια μέσω δηλαδή νέων συλλογικών ταυτοποιητικών προτύπων. Διότι όπως κι ο θάνατος έτσι και η ζωή δεν εμπίπτει αποκλειστικά στον χώρο του ατομικού και παρότι η ζωή υφαίνεται από τις καθημερινές προσωπικά βιωμένες εμπειρίες, αυτές μεταποιούνται σε αντικείμενα στοχασμού με εκβολή στο καθολικό.

Ωστόσο, εν κατακλείδι, η ψυχοθεραπεία ως πράξη κι ως ιδεολογία τρέφεται από την πραγματικότητα, αλλά δεν είναι υπεύθυνη να αλλάξει τον κόσμο παρά μέσα από τις δικές της μεταμορφώσεις να προτείνει έναν οδηγό αλλαγής.

Διαβάστε ακόμη, το πρώτο μέρος της ενότητας με τίτλο : Το σύγχρονο νόημα της ψυχοθεραπείας: Η ψυχοθεραπεία ως «μήτρα» κοινωνικών μετασχηματισμών.