Η ψυχοθεραπεία είναι για τους υγιείς

Ακρόαση άρθρου......

Τα ζητήματα που προβληματίζουν περισσότερο τους ανθρώπους που αναζητούν ψυχοθεραπευτική υποστήριξη αφορούν -ασυνείδητα στα αρχικά στάδια της θεραπείας- τη διαδικασία ψυχικής ωρίμανσης, δηλαδή την προσωπική εξέλιξη και ωριμότητα του ατόμου, καθώς και τη λειτουργική του συμβίωση στο γάμο, την οικογένεια και τις άλλες του σχέσεις.

Εξαιρετικά ενθαρρυντικό είναι το γεγονός πως σήμερα, υπάρχουν αρκετοί θεραπευόμενοι που ξεκινούν με αίτημα την αυτοβελτίωσή τους κι όχι μόνο παρακινούμενοι από κάποιο οξύ πρόβλημα. Αυτό αποτελεί και το δείγμα πως αλλάζει σιγά σιγά η κουλτούρα των ανθρώπων, οι οποίοι αντικρύζουν πλέον την ψυχοθεραπεία ως μια διεργασία αλλαγής κι όχι σαν ένα «αναγκαίο κακό».

Οι λόγοι που οδηγούν στο δρόμο της ψυχοθεραπείας

Παρότι όμως η αυτοβελτίωση είναι ο ενδόμυχος κι επιθυμητός στόχος, αλλά ταυτόχρονα και ο φόβος, οι περισσότεροι απευθύνονται σε ένα ειδικό ψυχικής υγείας είτε πιεζόμενοι από ποικίλα ψυχοσωματικά συμπτώματα (άγχος, φοβίες, κατάθλιψη, κλπ.), είτε λόγω του έντονου αισθήματος της μοναξιάς, είτε και εξαιτίας των προβλημάτων που απορρέουν από την επικοινωνία μέσα στις συντροφικές και τις άλλες σχέσεις τους και φυσικά από προβλήματα που σχετίζονται με το γονεϊκό ρόλο.

Συνήθως, με άλλα λόγια, στην ψυχοθεραπεία έρχεται κάποιος όταν του χτυπά την πόρτα ένα «μεγάλο» πρόβλημα και αναζητά άμεσες λύσεις για την αντιμετώπισή του. Όταν λοιπόν δρομολογηθεί, μέσω των συνεδριών, η λύση του προβλήματος τότε μπορεί ουσιαστικά να ξεκινήσει ο δρόμος της ψυχοθεραπείας, δηλαδή, της προσωπικής αυτογνωσίας. Η βαθύτερη κατανόηση των αιτιών εμφάνισης του συγκεκριμένου προβλήματος πηγάζει από την αφετηρία της ψυχοθεραπευτικής διαδρομής, η οποία και συνεχίζεται με μια διαδικασία συνεχούς αυτοβελτίωσης, σε ατομικό ή ομαδικό θεραπευτικό πλαίσιο. Ειδικότερα, στην ψυχοθεραπευτική διεργασία ο θεραπευόμενος καλείται να αφηγηθεί, με τρόπο διαφορετικό, τη ροή των γεγονότων της ζωής του, δίνοντας μια -αφηγηματική- συνέχεια στην προσωπική του ιστορία.

Οι ιστορίες αυτές των ανθρώπων που πρωτοέρχονται στη θεραπεία έχουν διακεκομμένη ροή, είναι σύντομες και εστιάζουν στους άλλους. Όσο όμως εμβαθύνει κανείς στην προσωπική του ψυχοθεραπευτική διαδρομή αυτές οι αφηγήσεις γίνονται όλο και πιο μεστές νοημάτων, διατρέχονται από ένα συνεχές και αφήνουν μια αίσθηση προοπτικής.

Αυτό που καλείται εν ολίγοις να κάνει κάποιος στην ψυχοθεραπευτική του εργασία συνοψίζεται στην ανακατασκευή των υλικών με τα οποία ο ίδιος είναι φτιαγμένος και στη δημιουργία νέων συνθέσεων για τον εαυτό του, παράλληλα με την αλλαγή της προσωπικής του κουλτούρας και του προσωπικού του πλαισίου αναφοράς.

Το ταξίδι της ψυχοθεραπείας

Η ψυχοθεραπεία συνιστά μια διεργασία μετασχηματισμού της εμπειρίας, μια διεργασία δηλαδή όπου ο άνθρωπος αναστοχάζεται τις εμπειρίες του, δημιουργώντας μέσω αυτών μια καινούρια γνώση. Οι εμπειρίες αυτές διατρέχουν οριζόντια και κάθετα τη ζωή του ανθρώπου, αφορούν με λίγα λόγια τόσο την καθημερινή του λειτουργία, όσο και το γενεαλογικό και ιστορικό πλαίσιο αναφοράς του, εστιάζοντας συγχρόνως και στις αναφορές του στο μέλλον, δηλαδή τις προσδοκίες και τους στόχους του. Οι εμπειρίες αυτές -εκτός ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας- πολλές φορές αφήνονται στην τύχη τους, στιγματίζοντας τον άνθρωπο, συσσωρευόμενες σαν παραπονιάρικα παιδιά κάπου μέσα στον ψυχισμό του. Φέρουν ωστόσο ένα πολύτιμο φορτίο που γίνεται βαρύ όσο παραμένει ανεπεξέργαστο, ενώ αντίθετα μπορεί να δημιουργήσει τις πιθανότητες νέων κατανοήσεων και συνειδητοποιήσεων και να οδηγήσει τον άνθρωπο σε μια μετα-γνώση, σε ανατροπές και νέες συνθέσεις που θα τον βοηθήσουν να επανατοποθετήσει τις εμπειρίες του σε νέα νοηματικά πλαίσια, αν χρησιμοποιηθεί σωστά.

Το ταξίδι της ψυχοθεραπείας τοποθετεί, επομένως, τον άνθρωπο μπροστά σε δύσκολες αποφάσεις, όπου μέσα από επώδυνες αλλαγές και ανακουφιστικές συνδέσεις οδηγεί σε ένα προορισμό διαφορετικό, απαλλαγμένο από τα βάρη που κουβαλά, τα οποία συχνά δεν είναι καν δικά του.

Είναι αλήθεια, βέβαια, πως πολλές φορές οι άνθρωποι αντιστέκονται στην ιδέα της ψυχοθεραπείας, πριν ακόμη έρθουν, είτε θεωρώντας πως μπορούν να λύσουν μόνοι τους αυτά τα προβλήματα, είτε πως δεν είναι δυνατό να τους βοηθήσει ένας άγνωστος άνθρωπος περισσότερο από ένα φίλο ή συγγενή τους, είτε αποκτώντας απλώς μια ψυχική ανθεκτικότητα στα βάσανά τους. Οι αντιστάσεις στην ψυχοθεραπεία εμφανίζονται πολλές φορές και κατά τη διάρκειά της, είναι όμως αναμενόμενες και χρήσιμες, διότι υποδηλώνουν αφενός το φόβο και αφετέρου την επιθυμία του θεραπευόμενου να αλλάξει. Του δίνουν με άλλα λόγια κωδικοποιημένα σημάδια των κομβικών περασμάτων που είναι αναγκαία για την πραγματοποίηση των επόμενων βημάτων στην εξελικτική του θεραπευτική πορεία.

Τελικά, στην ψυχοθεραπεία οι αλλαγές δεν συμβαίνουν με μαγικό τρόπο, γίνονται όμως σ’ αυτή μαγικά πράγματα, δεν συμβαίνουν θαύματα, αλλά τα πράγματα κυλούν με ένα θαυμαστό τρόπο. Οι άνθρωποι μαθαίνουν να ζουν τη ζωή τους βιωματικά κι όχι να την παρακολουθούν από την κλειδαρότρυπα του εσωτερικού τους παρατηρητή. Η ψυχοθεραπεία λοιπόν είναι για τους υγιείς, για αυτούς δηλαδή που επιθυμούν να κάνουν το ταξίδι της αυτογνωσίας.

Όσα όμως και να γραφτούν για την εμπειρία της ψυχοθεραπευτικής πράξης, μόνο η προσωπική εμπειρία μπορεί να επιβεβαιώσει την αξία της ψυχοθεραπείας και της υπέρβασης των προσωπικών αντιστάσεων, οι οποίες εμποδίζουν το πέρασμα στο κατώφλι ενός ψυχοθεραπευτή. Εξάλλου, ο κάθε άνθρωπος βιώνει με το δικό του αποκλειστικό τρόπο την ψυχοθεραπευτική εμπειρία…

Εμπειρίες θεραπευομένων από την ψυχοθεραπευτική διεργασία

Στάθης – «Η «αλλαγή» ήταν η λέξη κλειδί»

Στην ψυχοθεραπεία με ώθησαν συμπτώματα που με βασάνιζαν για καιρό. Αρχικά είχα την εντύπωση πως θα τα ξεπεράσω μόνος μου και ίσως ήταν κάτι άλλο, αφού όμως πρώτα έκανα όλες τις ιατρικές εξετάσεις και βγήκα υγιέστατος παραδέχτηκα ότι είναι ψυχολογικό το πρόβλημα και μετά και από προτροπή των γονιών μου χτύπησα την πόρτα του ψυχοθεραπευτή. Δυστυχώς ήμουν ένας άνθρωπος που δεν υπήρχε περίπτωση να έφτανα ως εκεί για προσωπική βελτίωση παρά μόνο αν με έσπρωχνε ένα μεγάλο πρόβλημα.. και το συγκεκριμένο μου φαινόταν αρκετά μεγάλο.

Στην πορεία κατάλαβα ότι η «αλλαγή» ήταν η λέξη κλειδί και δεν θα ήταν αναίμακτη αυτή η διαδικασία. Όταν ξεκινούσα νόμιζα πως χωρίς να αλλάξω τίποτα στη ζωή μου και ως δια μαγείας ή π.χ. με ένα χάπι ο ψυχοθεραπευτής θα εξαφάνιζε τα προβλήματα μου και θα έκανε τη ζωή μου καλύτερη. Η αλήθεια, όμως, ήταν πως εγώ είχα αυτό το χάπι και το είχα ήδη πάρει αλλά για να λειτουργήσει έπρεπε να αναλάβω τα ηνία της ζωής μου και να δρομολογήσω μόνος μου τα πράγματα. Έπρεπε να κοιτάξω βαθιά μέσα μου και να επανεξετάσω πράγματα που τα θεωρούσα δεδομένα και απαράλλαχτα και το παραμικρό άγγιγμά τους έφερνε μια αίσθηση δυσαρέσκειας.

Όσο κλισέ και να μου ακουγόταν το ότι πρέπει να δω πάλι τη σχέση μου με τους γονείς μου, ήταν τόσο σημαντικό και αναγκαίο που και από μόνο του μου φαίνεται σαν τη μισή δουλειά που έπρεπε να γίνει. Όλα ξεκινούσαν από εκεί και ουσιαστικά τον τρόπο που έμαθα να σχετίζομαι με τους ανθρώπους και να αντιμετωπίζω τα προβλήματα. Έπρεπε εγώ ο ίδιος να καταλάβω τι θέλω και να το κάνω χωρίς να το περνάω από τα φίλτρα που το περνούσα. Οι συνδέσεις με την οικογένειά μου, τη σύντροφο και τις κοντινές μου σχέσεις ήταν απίστευτες. Οι συμβολισμοί πλέον στα πάντα είναι πολύ δυνατοί. Μια άλλη λέξη κλειδί που αναφερόταν συχνά και με ενοχλούσε ιδιαίτερα όταν αφορούσε το όνομα μου ήταν η λέξη ενηλικίωση. Έπεσα πάνω της όμως και την αγκάλιασα και μου φάνηκε συναρπαστικό το πόσες ερμηνείες και εφαρμογές μπορεί να έχει στη ζωή ενός ανθρώπου.

Μετά από τέσσερις μήνες με ατομικές συνεδρίες και δεκατρείς με ομαδικές τολμώ να πω πως έχω μπει σε ένα μονοπάτι που φαντάζει δύσβατο ώρες ώρες αλλά δείχνει να οδηγεί προς τη σωστή κατεύθυνση και οι μικρές κορυφές που κατακτώ φέρνουν πολύ όμορφα συναισθήματα.

Νάνσυ – «Η αυτογνωσία είναι σημαντική υπόθεση και ακόμη έχω να μάθω πολλά»

Μέσα από τη δική μου ψυχοθεραπευτική εμπειρία άρχισα να καταλαβαίνω τον εαυτό μου περισσότερο, γιατί έπραττα κατά ίδιο τρόπο σε καταστάσεις, γιατί αισθανόμουν πάντα ένα βάρος που δεν μπορούσα να πω όχι στους άλλους, γιατί ήμουν μία «μαμά» να δίνω λύσεις σε όλους, γιατί είχα τάσεις φυγής. Η αυτογνωσία είναι σημαντική υπόθεση και ακόμη έχω να μάθω πολλά. Μέσα από την διαδικασία αυτή μέχρι σήμερα έμαθα να είμαι ήρεμη, να χειρίζομαι τις καταστάσεις χωρίς φωνές και υστερίες και να βλέπω ότι ορισμένα πράγματα που ασχολιόμουν δεν είναι δική μου υπόθεση. Επίσης, πλέον καταλαβαίνω πιο εύκολα τον άνθρωπο που έχω απέναντί μου.

Στόχος της συνέχισης της ψυχοθεραπείας είναι η αυτοβελτίωση και η μεγαλύτερη πίστη στον εαυτό μου. Να μην εξαρτώμαι από την επιβεβαίωση του κόσμου και τι θα πουν για μένα. Να μπορώ να εκφράζω ό,τι με ενοχλεί χωρίς να σκέφτομαι ότι θα φέρω σε δύσκολη θέση τον άλλον άνθρωπο. Θεωρώ ότι είμαι κουμπωμένη ακόμη στο να έρθω σε μία αντιπαράθεση με τρίτους όχι τόσο στον εργασιακό μου χώρο και το οικογενειακό περιβάλλον, εκεί τα πράγματα είναι ξεκάθαρα. Επίσης θέλω να μάθω να εκφράζω και τα θετικά μου συναισθήματα. Σε προσωπική αναζήτηση κατάλαβα ότι μπορεί την δυσαρέσκεια μου να την εκφράζω πιο εύκολα από την αγάπη ή το νοιάξιμο. Μου είναι δύσκολο να κάνω μια αγκαλιά σε ανθρώπους που αγαπώ ή να δώσω ένα χάδι σε άνθρωπο που νοιάζομαι. Οπότε θέλω να βρω τι είναι αυτό που μου προκαλεί να είμαι  συγκρατημένη στο να εκδηλώνομαι, τι φοβάμαι.

Μπορεί μία δύσκολη κατάσταση που δε μπορούσα να διαχειριστώ να με οδήγησε στην ιδέα της ψυχοθεραπείας, αλλά τελικά συνειδητοποίησα μέσα από την ψυχοθεραπευτική διεργασία ότι το πρόβλημα ήταν δικό μου και έτσι με εσωτερική ανασκόπηση και αναζητήσεις προσπαθώ να πετύχω την προσωπική εξέλιξη και την ωριμότητά μου. Σε κάθε συνάντηση με την ομάδα συνειδητοποιώ περισσότερα πράγματα για μένα, ότι δεν είμαι μόνη σε διάφορα προβλήματα που μπορεί να είναι κοινά με κάποιους ή να είναι πιο σοβαρά/σημαντικά από τα δικά μου όπως τα έχω τοποθετήσει στο μυαλό μου και όταν πετυχαίνει κάποιος κάτι είναι μία παρότρυνση ότι όλοι μπορούν αρκεί να υπάρχει στόχος.

Δέσποινα – «Κάνω ένα δώρο στον εαυτό μου πολύ μεγάλο!!»

Η δική μου εμπειρία στην ψυχοθεραπεία ξεκίνησε από ένα πρόβλημα υγείας που μου προέκυψε... Αφότου διευθετήθηκε το αρχικό μου αίτημα κατάλαβα πως αν θέλω να γίνω μια καλύτερη εκδοχή του εαυτού μου θα έπρεπε να δουλέψω για αυτό και να εκτεθώ ώστε να δω βαθιά μέσα μου όσα δεν ήμουνα σε θέση να διακρίνω όλα αυτά τα χρόνια!

Εδώ και αρκετό καιρό βρίσκομαι σε ομάδα και νιώθω πως όλοι αυτοί οι άνθρωποι εκεί με τους οποίους μοιράζομαι τη ζωή μου είναι ίσως και οι μόνοι που με ξέρουν τόσο καλά... και προσπαθούν να νιώσουν όπως νιώθω... και το σημαντικότερο όλων... είναι πως το κάνουν ανιδιοτελώς... αυτό με κάνει να τους εκτιμώ… και κάποιους να τους αγαπώ πολύ... πιστεύω πως μέχρι τώρα έχω καταλάβει πολλά για τον εαυτό μου και έχω αλλάξει πορεία στην αντιμετώπιση και επίλυση αυτών συγκριτικά με το πριν. Ο δρόμος είναι μακρύς ακόμα...το καταλαβαίνω...νιώθω πως κάνω ένα δώρο στον εαυτό μου πολύ μεγάλο!

Κωνσταντίνα – «Οι συνειδητοποιήσεις και οι διεργασίες έγιναν τρόπος ζωής»

Μια σανίδα σωτηρίας. Ένας άκοπος τρόπος να γίνουν όλα ωραία. Έτσι νόμιζα στην αρχή. Με την πάροδο του καιρού κατάλαβα τον κόπο και τον πόνο που θα χρειαζόταν να δώσω. Η αγωνία για την αλλαγή με βασάνιζε. Η αλλαγή όμως έγινε όταν έπαψε η αγωνία.

Αμφισβήτηση της κάθε μετατόπισης που γινόταν.... αμφισβήτηση και προς τον ίδιο ακόμη τον θεραπευτή.
Περίοδοι φαινομενικού τέλματος που οδηγούσαν σε άλματα - Ίσως χρειάζεται και η ξεκούραση μέσα όμως στη διαδικασία.
Νοσταλγία των δύσκολων ημερών και των διεργασιών που γινόταν.

Σήμερα μετά από αρκετά χρόνια θεωρώ πως το ταξίδι της ψυχοθεραπείας δεν θα τελειώσει ποτέ. Θα συνεχιστεί όσο θα ζω και έξω από την ομάδα θα συνεχίζεται. Οι συνειδητοποιήσεις και οι διεργασίες έγιναν τρόπος ζωής. Τα ζητήματα γίνονται όλο και βαθύτερα. Η εξέλιξη έγινε ανάγκη και η παλινδρόμηση προς το παλιό, γνωστό, βολικό και αγαπημένο.... έγινε κίνδυνος!

Όλοι οι σύντροφοι μου σε αυτή την διαδικασία ήταν χρήσιμοι. Ακόμη και αυτοί που μου ήταν αδιάφοροι ή που δεν θυμάμαι. Κάποιοι έγιναν σύντροφοι για μια ζωή- τι ωραίο δώρο......

Μα βασικό εφαλτήριο της διαδικασίας πέρα από την προσωπική άμεση ανάγκη του τότε, ήταν η εμπιστοσύνη προς εσένα Γιώργο (θεραπευτής). Ακόμη και όταν σε αμφισβήτησα, αυτή δεν κλονίστηκε. Σε ευχαριστώ που και εσύ με εμπιστεύεσαι κρατώντας με στη θεραπευτική ομάδα.

Όλγα – «Η ψυχοθεραπευτική μου εμπειρία ήταν μια επώδυνη διαδικασία. Ταυτόχρονα και εξαιρετικά ενδιαφέρουσα»

Η δική μου ψυχοθεραπευτική εμπειρία για να είμαι ειλικρινής, δεν ξεκίνησε από επιλογή. Ξεκίνησε από ανάγκη, πιο σωστά από μια πίεση που δεν μπόρεσα να αντέξω. Ξεκίνησε από ένα κενό που ένιωθα όχι κάτω από τα πόδια μου, αλλά κάτω από την ψυχή μου. Νομίζω ότι το κενό αυτό ήταν το αποτέλεσμα της κορύφωσης της σύγκρουσης με τον εαυτό μου. Η σύγκρουση αυτή ήταν μια συνεχής και αδιάκοπη διαδικασία που άλλοτε την συνειδητοποιούσα και άλλοτε όχι. Πολλές φορές έπαιζα ένα κρυφτό μαζί της.  Αυτό το κρυφτό ξεγελούσε την μοναξιά που γεννούσε η σύγκρουση. Όταν ένιωσα ότι δεν μπορώ άλλο να κρύβομαι και έπρεπε να βγω στο φως για να συναντήσω τον εαυτό μου ξεκίνησε το ψυχοθεραπευτικό μου ταξίδι.

Σήμερα που έχει περάσει 1,5 περίπου χρόνος από την έναρξή του και κάνοντας μια αναδρομή, δεν μπορώ να μην παραδεχτώ ότι έχασα πολύ χρόνο. Κι αυτό γιατί ενδεχομένως αν ξεκινούσα νωρίτερα θα είχα μια καλύτερη ζωή. Καλύτερη ζωή με την έννοια της υπέρβασης της σύγκρουσης με τον εαυτό μου, της συμφιλίωσης με τις αδυναμίες του, και της διαμόρφωσης μιας ζωής με ουσιαστικές σχέσεις. Ίσως ο πιο σωστός όρος θα ήταν μια πιο ισορροπημένη ζωή. Δεν είμαι, όμως, σίγουρη.

Η ψυχοθεραπευτική μου εμπειρία ήταν μια επώδυνη διαδικασία. Ταυτόχρονα και εξαιρετικά ενδιαφέρουσα. Γίνεται να είναι και τα δύο; Γίνεται, αν και το δεύτερο το συνειδητοποιείς αργά, όταν αρχίζει και εξελίσσεται η διαδικασία. Και η εξέλιξη αυτή σού δημιουργεί την λαχτάρα να συνεχίσεις την εξερεύνηση, το ταξίδι.

Επώδυνη διαδικασία γιατί επιχείρησα να συναντηθώ με τους φόβους μου, να κάνω αυτό που λένε κι έχει καταντήσει κλισέ, να τους κοιτάξω κατάματα. Επώδυνη γιατί επιχείρησα να συναντηθώ με τις αδυναμίες μου, το παρελθόν μου και όλα αυτά που δημιούργησαν το κενό που βίωνα. Μέσα από αυτή την συνάντηση επιχείρησα όχι μόνο να γνωρίσω το εαυτό μου, αλλά και να τον αλλάξω. Και η αλλαγή είναι πάντα μια δύσκολη και επώδυνη διαδικασία.  

Ενδιαφέρουσα διαδικασία που φθάνει στα όρια της πρόκλησης γιατί καθώς ανατρέχεις στο παρελθόν αποκαλύπτεις αποχρώσεις της ζωής σου  που έμεναν στο σκοτάδι ή μάλλον τις κρατούσες στο σκοτάδι. Έτσι μού αποκαλύφθηκε ότι μού έλειπε η ωριμότητα. ‘Ημουν ανώριμη. Και είμαι ακόμα. Καθώς αναδύονται στο φως οι αποχρώσεις αυτές αλλάζουν χρώμα και γίνονται ελπιδοφόρες. Η ελπίδα αυτή είναι που κάνει ενδιαφέρουσα την  ψυχοθεραπευτική εμπειρία. Κι αυτό γιατί η ελπίδα γρήγορα αποκτά ένταση και μετασχηματίζεται σε προσδοκία. Και η προσδοκία κινητοποιεί τις ψυχικές δυνάμεις που θα συμβάλλουν στη αλλαγή.

Το ψυχοθεραπευτικό μου ταξίδι εξελίχθηκε ξηλώνοντας το πουλόβερ  της ζωής μου και προσπαθώντας να το ανασυνθέσω, να το ξαναπλέξω με νέα υλικά, πιο αληθινά, πιο αυθεντικά  και ίσως πιο ανθεκτικά. Ξηλώνοντας το πουλόβερ άγγιζα τις κλωστές από τις οποίες ήταν πλεγμένο κι ενώ στην αρχή το άγγιγμά μου είχε δισταγμό και φόβο, στην συνέχεια είχε την αποφασιστικότητα της αλλαγής.

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Γιώργος Γιαννούσης - Ψυχοθεραπευτής

Ψυχοθεραπευτής, Οικογενειακός θεραπευτής, Επιστημονικός Υπεύθυνος στο Ινστιτούτο εφαρμοσμένης συμβουλευτικής & ψυχοθεραπείας - ΝΗΜΑ.

2410.533737

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού