Όλοι γνωρίζουν το Σύνδρομο της Στοκχόλμης, όταν οι όμηροι αναπτύσσουν μια συμπάθεια και συμπόνια προς τους απαγωγείς τους.
Αλλά ποιος γνωρίζει ότι υπάρχουν και σύνδρομα με ονόματα πόλεων που δηλώνουν το αντίθετο; Το Σύνδρομο της Λίμας είναι όταν οι απαγωγείς αρχίζουν να συμπονούν τους ομήρους, ενώ το Σύνδρομο του Λονδίνου είναι όταν οι όμηροι αρχίζουν να διαφωνούν με τους απαγωγείς τους – συχνά με θανατηφόρα αποτελέσματα.
Συνολικά, δέκα πόλεις σε όλο τον κόσμο φέρουν ένα μοναδικό "βάρος": έχουν μια ψυχολογική διαταραχή που πήρε το όνομά τους.
Στο τεύχος Σεπτεμβρίου του 2014 του Names, το περιοδικό της Αμερικανικής Εταιρείας Ονομάτων, ο Ernest Lawrence Abel τις απαρίθμησε δίνοντας και τις κατάλληλες περιγραφές.
Τις κατηγοριοποίησε σε 3 ομάδες: τέσσερις διαταραχές που σχετίζονται με τον τουρισμό, τρεις που συνδέονται με καταστάσεις ομηρίας και τρεις που δεν έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά.
1. Το Σύνδρομο της Ιερουσαλήμ
Το σύνδρομο της Ιερουσαλήμ αναφέρθηκε για πρώτη φορά στη δεκαετία του 1930 και επηρεάζει περίπου 100 επισκέπτες κάθε χρόνο. Από αυτούς, περίπου 40 χρειάζονται νοσηλεία. Τα συμπτώματα συνήθως υποχωρούν μερικές εβδομάδες μετά την επίσκεψη. Είναι το μοναδικό με θρησκευτικό επίκεντρο και εκδηλώνεται ως αυταπάτη ότι το υποκείμενο είναι μια σημαντική βιβλική φιγούρα. Έχουν απαντηθεί που πίστευαν ότι ήταν η Μαρία, ο Μωυσής, ο Ιωάννης ο Βαπτιστής, ακόμη και ο ίδιος ο Ιησούς.
Οι πάσχοντες καταλήγουν να κηρύττουν και να φωνάζουν στο δρόμο, προειδοποιώντας τους περαστικούς για την προσέγγιση των εσχάτων και την ανάγκη για λύτρωση. Συχνά με εμμονή με τη σωματική αγνότητα, μερικοί ξυρίζουν όλες τις τρίχες του σώματός τους, κάνουν επαναλαμβανόμενα μπάνιο ή κόβουν καταναγκαστικά τα νύχια των χεριών και των ποδιών τους.
Το σύνδρομο της Ιερουσαλήμ αφορά κυρίως χριστιανούς, αλλά και Εβραίους, με κάποιες εμφανείς διαφορές. Για παράδειγμα: οι Χριστιανοί φαντάζονται ως επί το πλείστον χαρακτήρες από την Καινή Διαθήκη, ενώ οι Εβραίοι τείνουν να υποδύονται πρόσωπα της Παλαιάς Διαθήκης.
2. Το Σύνδρομο του Παρισιού
10 Βιωματικά Εργαστήρια για Γονείς (Νοέμβριος 2024 – Απρίλιος 2025) | Διοργάνωση: PSYCHOLOGY.GR | Συμμετοχή: 35 ευρώ για εγγραφές που θα γίνουν έως Κυριακή 17 Νοεμβρίου. Με αυτό το κόστος, έχετε πρόσβαση στο σύνολο των 10 σεμιναρίων που θα διεξαχθούν.
Καταγράφηκε για πρώτη φορά το 2004 και φαίνεται να επηρεάζει κυρίως τους επισκέπτες από την Ιαπωνία. Κατά μέσο όρο, αναφέρονται 12 περιπτώσεις κάθε χρόνο, κυρίως άτομα ηλικίας 30 ετών. Οι πάσχοντες εμφανίζουν συμπτώματα όπως άγχος, παραισθήσεις (συμπεριλαμβανομένης της πεποίθησης ότι το δωμάτιο του ξενοδοχείου τους έχει παραβιαστεί ή ότι είναι ο Λουδοβίκος 14ος, ο «Βασιλιάς Ήλιος» της Γαλλίας).
Γιατί το σύνδρομο του Παρισιού επηρεάζει κυρίως τους Ιάπωνες τουρίστες; Ίσως να φταίει το jet lag. Θα μπορούσε να είναι η ταραχώδης αντιπαράθεση του a priori ιδεώδους του Παρισιού ως εξωτικού και φιλικού με τη μάλλον πιο επιθετική φύση των κατοίκων της πόλης. Ή να οφείλεται στον υψηλό βαθμό γλωσσικής ασυνεννοησίας μεταξύ των Ιαπώνων επισκεπτών και των Παριζιάνων οικοδεσποτών τους. Πιθανότατα να είναι και όλα αυτά μαζί.
Το πρόβλημα είναι αρκετά σημαντικό ώστε η Ιαπωνική Πρεσβεία στο Παρίσι να διατηρεί 24ωρη τηλεφωνική γραμμή, βοηθώντας τους πάσχοντες να βρουν την κατάλληλη φροντίδα. Οι περισσότεροι ασθενείς βελτιώνονται μετά από λίγες ημέρες ανάπαυσης. Μερικοί είναι τόσο επηρεασμένοι που η μόνη γνωστή θεραπεία είναι η άμεση επιστροφή στην Ιαπωνία.
3. Το Σύνδρομο της Φλωρεντίας
Αναφέρθηκε για πρώτη φορά τη δεκαετία του 1980 και από τότε που παρατηρήθηκε περισσότερες από 100 φορές, αυτό το σύνδρομο πλήττει κυρίως δυτικοευρωπαίους τουρίστες μεταξύ 20 και 40 ετών. Οι Αμερικανοί επισκέπτες φαίνεται να επηρεάζονται λιγότερο. Το σύνδρομο της Φλωρεντίας είναι μια οξεία αντίδραση που προκαλείται από την προσμονή και μετά την εμπειρία του πολιτιστικού πλούτου της πόλης. Οι πάσχοντες συχνά μεταφέρονται στο νοσοκομείο απευθείας από τα μουσεία της Φλωρεντίας.
Ψηφιακό Marketing για Ψυχολόγους: Κύκλος 11 Σεμιναρίων με Βέλτιστες Πρακτικές και Εργαλεία Διαχείρισης διαδικτυακής παρουσίας | Διοργάνωση: PSYCHOLOGY.GR
Τα ήπια συμπτώματα περιλαμβάνουν ταχυπαλμία, ζάλη, λιποθυμία και παραισθήσεις. Ωστόσο, περίπου τα δύο τρίτα των προσβεβλημένων αναπτύσσουν παρανοϊκή ψύχωση. Οι περισσότεροι πάσχοντες μπορούν να επιστρέψουν στο σπίτι μετά από μερικές ημέρες ανάπαυσης στο κρεβάτι.
Αυτή η ταλαιπωρία είναι επίσης γνωστή ως «Σύνδρομο του Σταντάλ», από τον Γάλλο συγγραφέα που περιέγραψε το φαινόμενο κατά την επίσκεψή του στη Φλωρεντία το 1817. Όταν επισκέφθηκε τη Βασιλική του Τιμίου Σταυρού, όπου είναι θαμμένοι ο Μακιαβέλι, ο Μιχαήλ Άγγελος και ο Γαλιλαίος.
4. Το Σύνδρομο της Βενετίας
Μάλλον η πιο νοσηρή από τις προηγούμενες περιπτώσεις, το Σύνδρομο της Βενετίας περιγράφει τη συμπεριφορά των ανθρώπων που ταξιδεύουν στη Βενετία αποφασισμένοι να αυτοκτονήσουν στην πόλη.
Μόλις μεταξύ 1988 και 1995, διαγνώστηκαν με την νόσο 51 ξένοι επισκέπτες. Η διαταραχή δεν έβλεπε φύλο, αλλά η μεγαλύτερη ομάδα προερχόταν από τη Γερμανία. Πιθανώς, αυτό οφείλεται στον πολιτιστικό αντίκτυπο του Θανάτου στη Βενετία, του μυθιστορήματος του Γερμανού συγγραφέα Τόμας Μαν, το οποίο στη συνέχεια έγινε και ταινία από τον Λουκίνο Βισκόντι. Συνολικά, 16 άτομα αυτοκτόνησαν.
Σύμφωνα με έρευνα που διεξήχθη για το φαινόμενο -κυρίως με συνεντεύξεις από τους 35 επιζώντες- φάνηκε ότι «στη συλλογική φαντασία των ρομαντικών ανθρώπων, ο συσχετισμός της Βενετίας με την παρακμή ήταν ένα επαναλαμβανόμενο σύμβολο».
5. Το Σύνδρομο της Στοκχόλμης
Τρία σύνδρομα με ονόματα πόλεων συνδέονται με καταστάσεις ομηρίας, το πιο διάσημο είναι φυσικά αυτό της σουηδικής πρωτεύουσας. Περίπου ένας στους τέσσερις από αυτούς που κακοποιήθηκαν, απήχθησαν ή κρατήθηκαν όμηροι αναπτύσσουν συναισθηματικό δέσιμο προς τους απαγωγείς. Μερικοί μάλιστα αρχίζουν να συνεργάζονται ενεργά, περνώντας τη γραμμή από θύμα σε θύτη.
Το Σύνδρομο της Στοκχόλμης ονομάστηκε για πρώτη φορά μετά από μια ληστεία τράπεζας που μετατράπηκε σε κατάσταση ομηρίας στη Στοκχόλμη το καλοκαίρι του 1973. Οι ληστές κράτησαν ομήρους τέσσερις τραπεζικούς υπαλλήλους για έξι ημέρες.
Οι όμηροι ήταν παγιδευμένοι με δυναμίτη και κλείστηκαν σε ένα θησαυροφυλάκιο. Μετά την παράδοση των ληστών κατόπιν διαπραγματεύσεων, οι όμηροι είπαν ότι ένιωθαν περισσότερο φόβο για την αστυνομία, συγκέντρωσαν χρήματα για την υπεράσπιση των απαγωγέων και αρνήθηκαν να καταθέσουν εναντίον τους. Μια από τους ομήρους μάλιστα αρραβωνιάστηκε έναν από τους απαγωγείς της.
Το 1974, ο όρος χρησιμοποιήθηκε και για την περίπτωση της Patty Hearst η οποία απήχθη από τον Απελευθερωτικό Στρατό της Συμβίωσης. Η έφηβη κληρονόμος, ωστόσο, «άλλαξε πλευρά» και τελικά βοήθησε να ληστέψουν μια τράπεζα.
6. Το Σύνδρομο της Λίμας
Λιγότερο γνωστό, το Σύνδρομο της Λίμας περιγράφει το ακριβώς αντίθετο από το Σύνδρομο της Στοκχόλμης — δηλαδή, οι απαγωγείς αναπτύσσουν συμπάθειες με τους ομήρους τους. Το σύνδρομο αναφέρεται σε μια κρίση στην πρωτεύουσα του Περού τον Δεκέμβριο του 1996, όταν μέλη του Επαναστατικού Κινήματος Tupac Amaru πήραν όμηρους 600 καλεσμένους στην Ιαπωνική Πρεσβεία.
Οι απαγωγείς έγιναν τόσο συμπονετικοί με τους ομήρους που άφησαν τους περισσότερους από αυτούς να φύγουν μέσα σε λίγες μέρες, συμπεριλαμβανομένων σημαντικών ατόμων όπως η μητέρα του τότε προέδρου του Περού.
Μετά από τέσσερις μήνες παρατεταμένων διαπραγματεύσεων, όλοι οι όμηροι εκτός από έναν αφέθηκαν ελεύθεροι. Η κρίση επιλύθηκε μετά από επιδρομή των ειδικών δυνάμεων, κατά την οποία σκοτώθηκαν δύο απαγωγείς και ένας καταδρομέας.
7. Το Σύνδρομο του Λονδίνου
Το Σύνδρομο του Λονδίνου περιγράφεται συχνά ως το αντίθετο και των συνδρόμων της Στοκχόλμης και της Λίμας, καθώς περιλαμβάνει την ανάπτυξη αρνητικών συναισθημάτων των απαγωγέων προς τους ομήρους τους. Στην πραγματικότητα, το Σύνδρομο του Λονδίνου περιγράφει με μεγαλύτερη ακρίβεια μια κατάσταση κατά την οποία οι όμηροι προκαλούν τον θάνατο τους στα χέρια των απαγωγέων τους ενοχλώντας, συζητώντας ή αμφισβητώντας τους ή ακόμα και προσπαθώντας να ξεφύγουν.
Το όνομα προέρχεται από την πολιορκία της ιρανικής πρεσβείας στο Λονδίνο το 1981, κατά την οποία ένας από τους 26 ομήρους μάλωνε επανειλημμένα με τους απαγωγείς του, παρά την παράκληση των υπολοίπων.
Όταν οι απαγωγείς αποφάσισαν να σκοτώσουν έναν από τους ομήρους τους για να προωθήσουν τα αιτήματά τους, πυροβόλησαν τον διαφωνούντα, πετώντας το σώμα του στο δρόμο.
Η εκτέλεση προκάλεσε ένοπλη επέμβαση αστυνομικών δυνάμεων (SAS), κατά την οποία σκοτώθηκε ένας ακόμα όμηρος, 2 τραυματίστηκαν ενώ απ’ την πλευρά των τρομοκρατών σκοτώθηκαν όλοι εκτός από έναν.
8. Το Σύνδρομο του Άμστερνταμ
Το Σύνδρομο του Άμστερνταμ αναφέρεται στη συμπεριφορά ανδρών που μοιράζονται φωτογραφίες των γυμνών συζύγων τους ή των εαυτών τους να κάνουν σεξ με τις συζύγους τους, χωρίς τη συγκατάθεσή τους. Ο όρος πιστεύεται ότι αναφέρεται στην περιοχή Red Light του Άμστερνταμ, όπου οι ιερόδουλες εκτίθενται πίσω από τις βιτρίνες.
Το όνομα επινοήθηκε από έναν σεξολόγο στο Πανεπιστήμιο της La Sapienza στην Ιταλία και δημοσιοποιήθηκε για πρώτη φορά σε συνέδριο του 2008 της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Σεξολογίας στη Ρώμη. Χρησιμοποιήθηκε κυρίως για να περιγράψει Ιταλούς άνδρες, οι οποίοι δημοσίευσαν τις εν λόγω εικόνες στο Διαδίκτυο.
9. Το Σύνδρομο του Μπρούκλιν
Το Σύνδρομο του Μπρούκλιν επινοήθηκε κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου από ψυχιάτρους του Πολεμικού Ναυτικού, οι οποίοι παρατήρησαν ορισμένα χαρακτηριστικά συμπεριφοράς και πρότυπα σε ένα τμήμα των ανδρών κατά τη στρατιωτική τους θητεία. Αρχικά, αυτά τα χαρακτηριστικά θεωρήθηκαν ότι ήταν ψυχοπαθολογικής φύσεως.
Τελικά, επειδή συνέβησαν με τέτοια συχνότητα, σχετίστηκαν με τους τόπους καταγωγής των εμπλεκόμενων ανδρών: κατάγονταν από πόλεις όπου, λόγω συγκεκριμένων πολιτισμικών συνθηκών, το αρσενικά άτομα ήταν υπερβολικά εριστικά.
10. Το Σύνδρομο του Ντιτρόιτ
Το Σύνδρομο του Ντιτρόιτ είναι μια μορφή ηλικιακής διάκρισης στην οποία οι εργαζόμενοι μιας ορισμένης ηλικίας αντικαθίστανται από νεότερους, ταχύτερους και πιο προικισμένους με νέες δεξιότητες που ταιριάζουν καλύτερα στον σύγχρονο χώρο εργασίας.
Το σύνδρομο αναφέρθηκε το 2011 και πήρε το όνομά του από το Ντιτρόιτ και πιο συγκεκριμένα από τη φήμη του ως κόμβου κατασκευής αυτοκινήτων, όπου τα νεότερα μοντέλα θα αντικαθιστούσαν τα παλαιότερα σε τακτική βάση.
Το άρθρο αποτελεί αδειοδοτημένη αναδημοσίευση από geografikoi.gr και εμπεριέχει πληροφορίες από Big Think και Wikipedia.
Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου
Συντάκτης στην Πύλη Ψυχολογίας - Psychology.gr
Μετάφραση, απόδοση ξενόγλωσσων άρθρων.
Επικοινωνία: editorial @psychology.gr