Το Παιδικό Βρογχικό Άσθμα και η Ψυχολογία του Παιδιού

Ακρόαση άρθρου......

Το άσθμα αποτελεί μια χρόνια φλεγμονή των αεραγωγών (βρόγχων) στην οποία συμμετέχουν πολλά διαφορετικά κύτταρα προκαλώντας στένωση των αεραγωγών και κατά συνέπεια βήχα, δύσπνοια, βάρος στο στήθος, συριγμό («σφύριγμα»). Το άσθμα χαρακτηρίζεται από δύο στάδια α) της υπεραντιδραστικότητας και, β) της φλεγμονής.

Οι επιπτώσεις του παιδικού βρογχικού άσθματος 

Η χρόνια φλεγμονή προκαλεί αυξημένη υπεραντιδραστικότητα των αεραγωγών, η οποία οδηγεί σε επανειλημμένα επεισόδια συρίτουσας αναπνοής, δύσπνοιας, συσφικτικού αισθήματος στο στήθος και βήχα ιδιαίτερα κατά τις νυχτερινές και πρώτες πρωινές ώρες. Εκδηλώνεται με οξείς παροξυσμούς, που διαρκούν από λεπτά ως ώρες, μεταξύ των οποίων παρεμβάλλονται διαστήματα ελεύθερα συμπτωμάτων. Την υπεραντιδραστικότητα ακολουθεί η φλεγονώδης αντίδραση κατά την οποία το ανοσοποιητικό σύστημα απαντά στα αλλεργιογόνα και τα άλλα περιβαλλοντολογικά ερεθίσματα κινητοποιώντας τους φλεγμονώδεις παράγοντες προς τους βρόγχους.

Η συχνότητα του παιδικού άσθματος στην Ευρώπη κυμαίνεται 7%-11%. Στην Ελλάδα κυμαίνεται στο 7,3% στις ηλικίες 7-8 ετών. Όταν και οι δυο γονείς είναι πάσχοντες ο κίνδυνος είναι εξαπλάσιος ενώ αν είναι ο ένας γονιός το ποσοστό είναι 20%. Τα αγόρια έχουν διπλάσια επίπτωση σε σχέση με τα κορίτσια.

Τα αίτια που το προκαλούν

Το βρογχικό άσθμα συνδέεται με κληρονομικούς- γενετικούς, αλλεργικούς παράγοντες. Τα ακριβή αίτια του παιδικού άσθματος δεν έχουν ακόμα αποσαφηνιστεί, όμως ύποπτα θεωρούνται το κάπνισμα, η σκόνη που μπορεί να υπάρχει είτε στο σπίτι είτε στους χώρους που κινείται συνήθως το παιδί, π.χ. στο σχολείο, η ατμοσφαιρική ρύπανση, η διατροφή, με την έννοια της έλλειψης κάποιων βιταμινών ή της αλλεργίας σε κάποιες τροφές και οι ψυχολογικοί παράγοντες. Έρευνες επισημαίνουν ότι οι στρεσογόνες καταστάσεις επιδεινώνουν το παιδικό άσθμα.

Τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας των παιδιών με άσθμα δεν είναι ενιαία αλλά θα μπορούσαν να εντοπιστούν τρεις τύπους προσωπικότητας παιδιών. Στον πρώτο τύπο ανήκουν τα παιδιά φοβικά, αγχώδη, ευσυγκίνητα. Στο δεύτερο τύπο ανήκουν τα παιδιά που χαρακτηρίζονται από δυσκολίες σχετικές με τον αποχωρισμό. Τα παιδιά αυτά παρουσιάζουν προσκόλληση στη μητέρα και δυσκολίες αυτονομίας και σύναψης φιλικών σχέσεων. Στον τρίτο τύπο παρατηρούμε τα πολύ υπάκουα παιδιά που προσπαθούν να να ικανοποιήσουν τους γονείς τους με την υπακοή, τη συμπεριφορά τους και τις σχολικές επιδόσεις τους σε μια αέναη αναζήτηση του ιδεώδους εγώ. Και στους τρεις τύπους διαπιστώνεται η περιορισμένη ανοχή απέναντι σε ματαιώσεις και συγκρουσιακές καταστάσεις.

Η θεραπεία του άσθματος

Η θεραπεία του άσθματος, καταρχάς, είναι φαρμακευτική τόσο στην οξεία φάση όσο και στα μεσοδιαστήματα των κρίσεων. Τα φάρμακα στο άσθμα χρησιμοποιούνται για να καταργήσουν ή να προλάβουν τα συμπτώματα και τον περιορισμό της ροής και περιλαμβάνουν φάρμακα που ελέγχουν το άσθμα και αυτά που ανακουφίζουν από τα συμπτώματα.

Όμως η εξέλιξη του παιδιού με βρογχικό άσθμα επηρεάζεται δευτερογενώς και σε άλλα ζητήματα όπως στην προσαρμογή του στο σχολείο, στις κοινωνικές και οικογενειακές του σχέσεις. Υπάρχουν μελέτες που διαπιστώνουν ότι τα παιδιά με βρογχικό άσθμα παρουσιάζουν ψυχιατρικές ή μαθησιακές δυσκολίες.

Oι Jessner et al(1955) κάνουν σημαντικές παρατηρήσεις. Παιδιά, εμφανίζουν κάθετη βελτίωση ή χρειάζονται μικρότερες δόσεις φαρμάκων, όταν απομακρύνονται από το σπίτι τους, εκεί δηλαδή όπου ενεργοποιείται το ψυχολογικό πρόβλημα. Άλλα παιδιά έχουν κρίσεις άσθματος μόνο στο σπίτι και όχι στο σχολείο, ενώ είναι εκτεθειμένα στις ίδιες αλλεργιογόνες ουσίες και στα δύο μέρη. Αυτά τα ευρήματα υποστηρίζουν την άποψη ότι οι ψυχολογικοί παράγοντες συνεισφέρουν στην έκλυση των κρίσεων. Στα ασθματικά παιδιά υπάρχει ένα μεγάλο ποσοστό χρόνιου καταθλιπτικού υποστρώματος.

Η ατομική ψυχοθεραπεία του παιδιού ή ακόμη και η παιγνιοθεραπεία σε ένα παιδί μικρότερης ηλικίας κρίνεται απαραίτητη ώστε να γίνει άμεση παρέμβαση στις ψυχολογικές επιπτώσεις που έχει το άσθμα στο παιδί. Ακόμη, τα παιδιά με άσθμα πρέπει να συμμετέχουν χωρίς περιορισμό στο παιχνίδι, στη γυμναστική και στις αθλητικές δραστηριότητες γενικά, με την προϋπόθεση, βέβαια, ότι το άσθμα τους ελέγχεται ικανοποιητικά. Επίσης, το παιδί με άσθμα πρέπει να προτιμά τον ήρεμο τρόπο ζωής, που θα βοηθήσει στη μείωση του αριθμού και της έντασης των κρίσεων. Η ύπαρξη ενός σταθερού και ομαλού οικογενειακού περιβάλλοντος, όπου αποφεύγονται οι ακραίες καταστάσεις, θα βοηθήσει το ασθματικό παιδί στη δημιουργία ισχυρού χαρακτήρα χωρίς ψυχολογικές μεταπτώσεις, με αποτέλεσμα να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τη νόσο με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Πηγές

1. Τσιάντης, Γ. & Ξυπολιτά-Ζαχαριάδη, Α. (2001). Ψυχοσωματικά προβλήματα παιδιών. Αθήνα: Εκδόσεις Καστανιώτη

2. Kelly, W., Hudson, I., Raven, J., et al. Childhood asthma and adult lung function. Am. Rev. Resp. Dis. 1988; 138: 26-30.

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Αγγελίδου Ασημίνα - Ψυχολόγος

Αγγελίδου Ασημίνα: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

• Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
• Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
• Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Ψυχολόγος, Εξειδικευμένη σε πρόγραμμα ψυχοθεραπείας - Γνωστική-Συμπεριφορική Θεραπεία, μεταπτυχιακά στη Ψυχολογία Υγείας και Ψυχολογία Παιδιών και Εφήβων.

2510.211540

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού