Η Εφηβεία και η καραντίνα του ψηφιακού κόσμου

Ακρόαση άρθρου......

Μέσα στην παραζάλη της πρωτόγνωρης αυτής κατάστασης που συνεχίζει να βιώνει σχεδόν όλος ο πλανήτης, ανάμεσα σε έννοιες και συνήθειες που χρειάστηκε να επαναπροσδιορίσουμε, αναδύθηκαν και κάποιες κρυφές συνθήκες: αύξηση της ενδοοικογενειακής βίας, υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, κατάχρηση των οθονών και του Internet από τα παιδιά. Αρκετοί (και λίγο βιαστικά ενδεχομένως) απέδωσαν την κατάσταση στον κατά συνθήκη εγκλεισμό.

Έφηβοι και διαδίκτυο

Ως σύμβουλος ψυχικής υγείας και δουλεύοντας επί έτη με τις κρίσεις, δεν περιμένεις να αποδώσεις την (οποιαδήποτε) ένταση σε μία και μόνο αιτία, πόσο μάλιστα σε αυτή την νέα απειλή που ακούει στο όνομα «κορωνoϊός». Η πανδημία που τείνει να εξαπλωθεί με μεγαλύτερη μεταδοτικότητα λέγεται εξάρτηση και δεν είναι πρωτόγνωρη. Αυτούς τους τελευταίους μήνες ο κόσμος όλος λες και έχει «παγώσει», λες και κάποιος πάτησε την παύση σε αυτή την μεγαλοσυσκευή προκειμένου να παρατηρήσει καλύτερα το γενικότερο πλάνο. Την ίδια στιγμή υπάρχει ένας άλλος κόσμος που σχεδόν ατάραχος, σιωπηλός, καρτερικά περιμένει καθώς στο δικό του τον κόσμο το πλάνο συνεχίζεται ... εικονικά.

Η ενασχόληση κυρίως των εφήβων και νεαρών ενηλίκων με το διαδίκτυο, δεν είναι μια τωρινή κατάσταση. Συνέβαινε και πριν την πανδημία. Απλά τώρα, με τον εξ’ ορισμού κατ’ οίκον περιορισμό που μας επιβλήθηκε, φάνηκε σαν η οικογένεια να συναντά για πρώτη φορά τα μέλη της, λες και έρχεται αντιμέτωπη με αυτό που η κατά τ’ άλλα «κανονικότητα» δεν την άφηνε να παρατηρήσει και με αυτό που την εξυπηρετεί να μη βλέπει και που τώρα σε πραγματικό χρόνο καλείται να αντιμετωπίσει.

Αποκτήστε το βιβλίο Το δώρο της εφηβείας από το εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο ψυχολογίας της Πύλης μας. 

Η γενιά του διαδικτύου

Για τη γενιά του διαδικτύου η συνθήκη αυτή δεν είναι άγνωστη. Τα νεαρά άτομα που στα μάτια των υπολοίπων, οργισμένα φαίνονται να χαραμίζουν τη ζωή τους μπροστά σε μία οθόνη, έχουν βιώσει πιο μπροστά από όλους και στο πετσί τους τι θα πει «πανδημία αξιών, καραντίνα ομοτίμων, κοινωνική απόσταση». Άρα γιατί να μη διαλέξουν τον «άλλο» τον εικονικό κόσμο, εκείνο των παιχνιδιών και των social media που τους προσφέρει άμεσα, γρήγορα και ανώδυνα την τελειότητα; Για πρώτη φορά, μόνοι τους μπορούν να τον σχεδιάσουν, να τον ορίσουν, να τον ελέγξουν και κυριότερα να αναδείξουν μια νέα ταυτότητα που ο πραγματικός κόσμος φαίνεται να τους την στερεί, να την περιορίζει, ενώ ο εικονικός τους κόσμος την ανταμείβει είτε με τα Like είτε με την ολοκλήρωση των quests των παιχνιδιών…

Στην εποχή της ασύλληπτης τεχνολογικής πληροφορίας και των νέων συνθηκών που αυτές προτάσσουν, μέσα από την πίεση του περιβάλλοντος για περισσότερη και μαζικότερη «χρήση» των Νέων Τεχνολογιών, δεν μπερδεύονται μόνο τα παιδιά στον ιστό του διαδικτύου. Πολλοί γονείς νιώθουν κολακευμένοι όταν το παιδί τους από νηπιακή κιόλας ηλικία δείξει μια πρόωρη εξοικείωση με οποιοδήποτε ηλεκτρονικό, κυρίως φορητό, μέσον. Είναι κοινό σε όλους μας το γνωστό σκηνικό σε ταβέρνες, καφέ, παιδότοπους (τουλάχιστον στην προ-πανδημίας εποχής) με τα μικρά παιδιά υπνωτισμένα μπροστά σε μια οθόνη. Και έτσι, από συλλογική εξειδίκευση στις Νέες Τεχνολογείς, γίνεται προσωπική εξοικείωση με την εξατομικευμένη συσκευή.

Διαδίκτυο και αυτοπραγμάτωση

Το Διαδίκτυο εξελίσσεται, επομένως, σε Τεχνολογία της Ταυτότητας καθώς πολλά από τα πράγματα που φτάνουν να κάνουν κυρίως οι νεότεροι σε ηλικία άνθρωποι συνδεόμενοι στον Παγκόσμιο Ιστό από την πλοήγηση, την αναζήτηση ή/και την ηλεκτρονική επικοινωνία, μοιάζουν με τρόπους μέσα από τους οποίους αναζητούν την αυτοπραγμάτωση τους.

Ταυτοχρόνως, δεν μπορούμε να δαιμονοποιήσουμε το εν λόγω μέσον. Η σχέση μεταξύ ανθρώπου - υπολογιστή βρίσκεται σε κατάσταση συνεχούς ροής, εξέλιξης και συνεξέλιξης διαμορφώνοντας και καθορίζοντας τη σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα.Υπάρχουν και εκείνοι οι έφηβοι, οι οποίοι χρησιμοποιώντας το διαδίκτυο και τις χιλιάδες εφαρμογές που προσφέρει, μοιάζει σαν να φέρνουν την αλάνα, το σινεμά, ένα βιβλίο, μια παρέα ή και πιο επίκαιρα μια ολόκληρη τάξη μέσα στην ασφάλεια του ίδιου τους του σπιτιού.

Το διαδίκτυο βοηθά τα παιδιά να ξεγελάσουν το χρόνο. Δεν θέλουν τον κανονικό. Κι αν η συνθήκη του εγκλεισμού ανέδειξε τη διάσταση της επιλογής των παιδιών προς το διαδίκτυο, μη μείνουμε στις ώρες που κάθονται και «λιώνουν» σε αυτό. Μη θυμώνουμε που προκλητικά διαλέγουν να γυρίσουν την πλάτη στην οικογένεια και επιλέγουν να βλέπει το πρόσωπο τους η οθόνη. Μην κάνουμε σαν να ανακαλύψαμε ξαφνικά τον κόσμο του διαδικτύου αλλά ούτε όμως και τα παιδιά μας…

Οπότε…Εάν μας δίνεται αυτή τη στιγμή η ευκαιρία μέσα στη σχετική παύση του χωροχρόνου να έρθουμε κοντά με τα παιδιά μας, ας το κάνουμε τώρα πριν είναι αργά... πριν προκύψουν άλλες πανδημίες, οι οποίες χωρίς εμφανή ανησυχητικά συμπτώματα, θα είναι ακόμα πιο δύσκολα αναγνωρίσιμες, καθώς θα είναι εκείνες οι καθαρά ψυχοκοινωνικές.