Ποια αξία θωράκισε τους Έλληνες στη μάχη κατά της πανδημίας

Ακρόαση άρθρου......

Η Ελλάδα ακολούθησε ένα μοντέλο διαχείρισης της κρίσης της πανδημίας που κατά γενική ομολογία είναι επιτυχημένο και εξαίρεται από τον υπόλοιπο πλανήτη. Οι παράμετροι αυτής της επιτυχίας είναι πολλές κι εντοπίζονται στη στάση τόσο των θεσμικών οργάνων της πολιτείας όσο και σ’ αυτή των πολιτών.

Η ομοψυχία και η ενότητα των Ελλήνων

Αμφότερες οι πλευρές ανταποκρίθηκαν άμεσα και με συνέπεια στην τήρηση του μοναδικού μέτρου αποσόβησης του κινδύνου, την κοινωνική αποστασιοποίηση, οι μεν θέτοντας έγκαιρα, με αξιοπιστία και δίχως εξαιρέσεις τα προληπτικά μέτρα και οι δε τηρώντας τα στο μέτρο του δυνατού. Οι Έλληνες λειτούργησαν στην πλειονότητά τους με συνέπεια, σεβασμό και αλληλεγγύη, κάτι που ίσως μας ξάφνιασε διότι τα τελευταία χρόνια δεν είχαμε συνηθίσει να λειτουργούμε ενωμένοι αλλά και με πειθαρχία.

Η αλήθεια είναι πως έτσι κινούνται οι Έλληνες και πως το εθνικό μας αφήγημα είναι γραμμένο σε πολλές σελίδες γεμάτες από διχασμούς αλλά και ομοψυχίες. Από τη μία έχουμε γράψει με τα πιο μελανά χρώματα ιστορίες εμφυλίων πολέμων και διχασμών και από την άλλη ένδοξες στιγμές όπου ενωμένοι αντιμετωπίζουμε έναν κοινό εχθρό.

Όσο καταστροφικές είναι οι εμφύλιες διαμάχες και οι διχασμοί άλλο τόσο η ομοψυχία των Ελλήνων γέννησε μεγάλα επιτεύγματα ορισμένα από τα οποία αποκτούν μεταφυσικές διαστάσεις, ξεπερνούν δηλαδή τα όρια και τις ανθρώπινες αντοχές κι έχουν αφήσει ως τώρα συγκλονιστικά ιστορικά αποτυπώματα.

Είναι φαίνεται γραμμένο στο DNA μας να σμίγουμε τις ψυχές μας όταν χρειάζεται να υπερασπιστούμε τη χώρα, τις ιδέες, τα ιδανικά, τις οικογένειες και τους εαυτούς μας και να μπαίνουμε σε εμφύλιους σπαραγμούς όταν φεύγει ο εξωτερικός κίνδυνος.

Εθνικός διχασμός

Κατ’ αυτόν τον τρόπο, την τελευταία δεκαετία, στην περίοδο της οικονομικής κρίσης, ζήσαμε έναν ακόμη εθνικό διχασμό, παρότι το διακύβευμα ήταν κοινό. Η οικονομική κρίση θα λέγαμε πως ανέδειξε αυτό το αρνητικό στοιχείο της κουλτούρας μας, τη μεταξύ μας «φαγωμάρα». Τώρα, αντιθέτως, βιώνουμε τη συγκυρία της πανδημίας του κορωνοϊού με ενότητα και αλληλεγγύη.

Ανθεκτικότητα ελληνικού πολιτισμού

Στην παραπάνω αντίφαση αποτυπώνεται ο τρόπος με τον οποίο σφυρηλατήθηκε η ανθεκτικότητα του ελληνικού πολιτισμού στο διάβα των αιώνων, ο οποίος μέσα από την δίνη των γεγονότων, κατά μία έννοια, πάντοτε καταφέρνει να αναγεννηθεί- κυριολεκτικά- από τις στάχτες του. Βλέπεται το εθνικό μας αφήγημα είναι συνυφασμένο με μια συνεχή διαδικασία αναγέννησης.

Είμαστε, δηλαδή, ένας λαός που όντας στο σταυροδρόμι δύο πολιτισμών, τόλμησε τις αναμίξεις, ταξίδεψε, μετανάστευσε φροντίζοντας να σπέρνει το σπόρο της ελληνικής κουλτούρας ανά τον κόσμο. Ένας λαός ευέλικτος που δημιούργησε, πότε με θάρρος και ηρωισμό, πότε με γνώση και ευφυία, μερικά από τα σπουδαιότερα επιτεύγματα αυτού του κόσμου σε πολλούς τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας.

Γεννήματα, λοιπόν, μιας ιστορικής συγκυρίας γεμάτης διαχρονικά τραύματα και επιτεύγματα οι Έλληνες βρεθήκαν στην ιστορική τους διαδρομή ουκ ολίγες φορές στο μάτι του κυκλώνα. Πόλεμοι, αιχμαλωσίες, εμφύλιες διαμάχες, μεταναστεύσεις, μάτωσαν τους Έλληνες μα μέσα από την φωτιά τους θωράκισαν με γενναιότητα, ευελιξία, ευφυία και προσαρμοστικότητα. Οι Έλληνες αντέχουν κυρίως διότι γνωρίζουν πως να μεταλλάσσονται διατηρώντας ταυτόχρονα αλώβητη την ελληνικότητά τους. Οι Έλληνες, λοιπόν, αν και ενίοτε λειτουργούν διχαστικά έχουν αποδείξει πως όταν απειλείται η ύπαρξή τους ενώνονται με ένα μοναδικό τρόπο.

10 Βιωματικά Εργαστήρια για Γονείς (Νοέμβριος 2024 – Απρίλιος 2025) | Διοργάνωση: PSYCHOLOGY.GR | Συμμετοχή: 35 ευρώ για εγγραφές που θα γίνουν έως Κυριακή 17 Νοεμβρίου. Με αυτό το κόστος, έχετε πρόσβαση στο σύνολο των 10 σεμιναρίων που θα διεξαχθούν.
Αυτό ακριβώς κάνει ένα λαό με πολλά «κουσούρια» να αναγεννάτε διαρκώς στον ιστορικό χρόνο μέσα από συνεχείς αποσυνθέσεις και ανασυνθέσεις της κουλτούρας του.

Το φιλότιμο των Ελλήνων ως βασικό στοιχείο της ταυτότητάς μας

Ένα βασικό στοιχείο αυτής της ταυτότητας που συνηγορεί στα θετικά επιτεύγματα είναι το φιλότιμο, η αίσθηση του να θέλει κανείς να προσφέρει με γενναιοδωρία και αυτοθυσία στην οικογένειά του και την κοινωνία, χωρίς να αναμένει τίποτα ως αντάλλαγμα. Το ελληνικό φιλότιμο αποτελεί ένα σύμπλεγμα αξιών κι έναν κώδικα κοινωνικής συμπεριφοράς που εμφορείται από το καθήκον, τη συμπόνοια και τη γενναιοδωρία, την υπερηφάνεια, την αγάπη για την πατρίδα και την οικογένεια, την στήριξη των αδύναμων, όλα όσα συνιστούν δηλαδή ένα υπερβατικό νόημα στη ζωή των ανθρώπων που δεν ζουν μόνο για τον εαυτό τους αλλά και για κάτι ανώτερο.

Το φιλότιμο εδράζεται στο θυμικό των Ελλήνων, που ως συναισθηματικός λαός δημιουργεί μια ιδιότυπη και μοναδική μορφή συλλογικότητας η οποία μας χαρακτηρίζει ιδιοσυγκρασιακά. Ιδιαίτερα σε καταστάσεις κινδύνου η πολιτισμική εγγραφή της συλλογικότητας μπορεί να υπερβεί την ανεύθυνη παράβαση των νόμων, τον ωχαδερφισμό και την ατομικότητα.

Φαίνεται πως η πανδημία επαναφέρει το φιλότιμο στην ουσία της υπόστασής μας συμφιλιώνοντας τους Έλληνες και τοποθετώντας το εμείς μπροστά από το εγώ. Φιλότιμο και συλλογική ευθύνη πάνε χέρι χέρι την εποχή της πανδημίας και πως θα μπορούσε να γίνει εξάλλου, εφόσον το φιλότιμο των Ελλήνων ενεργοποιείται κατά βάση με άξονα ένα εμπειρικό Εγώ (κυρίως ως αναδυόμενο στοιχείο της συνεχόμενης προσπάθειας επιβίωσης) κι όχι τόσο με εδραιωμένες θεσμικά συμφωνημένες αξίες (ο Έλληνας δείχνει συχνά μια καχυποψία σε ό,τι θεσμικό).

Αποκτήστε το παγκόσμιο best seller Ο μοναχός που πούλησε τη Ferrri του, από το εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο ψυχολογίας της Πύλης μας.

Ο αναγνώστης δεν μπορεί παρά να νιώσει συγκλονισμένος από την ιστορία του Τζούλιαν Μαντλ, του πάμπλουτου μεγαλοδικηγόρου που είδε σε μια στιγμή την πορεία της ζωής του να ανατρέπεται και να οδηγείται ένα βήμα πριν το θάνατο. Ένα σχεδόν μοιραίο έμφραγμα στην αίθουσα του δικαστηρίου... Η συνταρακτική αυτή εμπειρία θα αποτελέσει την αφορμή για να εγκαταλείψει για πάντα τον υλικό κόσμο και να ταξιδέψει προς την Ανατολή αναζητώντας τον ουσιαστικό σκοπό της ζωής του...

Συλλογική ευθύνη και κοινωνικές διεργασίες

Στην περίπτωση βέβαια της πανδημίας τα θεσμικά όργανα της πολιτείας καταφέραν να λειτουργήσουν ως ένα οικείο πλαίσιο αναφοράς, ως ένας κάθετος, σκληρός μα συνετός πατέρας που επιχειρεί να προστατεύσει τους πολίτες. Είναι ως εκ τούτου από τις λίγες φορές που ο ελληνικός λαός κατάφερε να εμπεριέξει το κράτος στον κύκλο των δικών του ανθρώπων και να επανατοποθετήσει την εμπιστοσύνη του τους θεσμούς.

ΑΓΧΟΣ: 10 Σεμινάρια, 20 ώρες Οι εγγραφές συνεχίζονται.. | Διοργάνωση: PSYCHOLOGY.GR | Εγγραφή: 50 ευρώ, για συμμετοχή στο σύνολο του κύκλου σεμιναρίων | 35 ευρώ για άνεργους & φοιτητές.

Η αποφασιστικότητα των θεσμών του κράτους, κυρίως αυτή των επιστημόνων της υγείας, έδωσε νέα ώθηση στο φιλότιμο του Έλληνα, ο οποίος υπάκουσε στην «προσταγή» της εφαρμογής των μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης. Και αναφέρω τη λέξη «προσταγή» γιατί εμείς δεν είμαστε Σουηδοί όπου η προτροπή λογίζεται ως απαγόρευση, αλλά λειτουργούμε περισσότερο αποτελεσματικά όταν κάτι μας επιβάλλεται (και βεβαίως κατανοούμε την χρησιμότητά του) παρά όταν μας αφήνουν το περιθώριο να το εξατομικεύσουμε.

Ο κίνδυνος ενεργοποίησε το φιλότιμο κι αυτό την αίσθηση της συλλογικής ευθύνης σε μια κοινωνική διεργασία που εξυμνεί τους Έλληνες σε όλο τον κόσμο. Ευχής έργο θα είναι αν αυτή τη συλλογική πορεία τη συνεχίσουμε κι αφότου παύσει ο κίνδυνος…