Ακρόαση άρθρου......Ο Freud πίστευε ότι οι βάσεις της προσωπικότητας του ατόμου θέτονται στην παιδική ηλικία και ότι όλοι περνάμε από μια καθορισμένη αναπτυξιακή σειρά ψυχοσεξουαλικών σταδίων.
Αυτά βασίζονται στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τις ανάγκες μας. Κάθε στάδιο είναι μια αναπτυξιακή περίοδος με χαρακτηριστικό επίκεντρο, που επηρεάζει την έκφραση της προσωπικότητας.
Η ψυχική μας ενέργεια κατευθύνεται προς διαφορετικές ζώνες του σώματος σε κάθε διαφορετικό στάδιο ανάπτυξης. Η ικανότητα της μετάθεσης της ψυχικής ενέργειας στο επόμενο αναπτυξιακό στάδιο, εξαρτάται από το πώς το άτομο έχει επιλύσει τη βασική ενδοψυχική σύγκρουση του προηγούμενου σταδίου.
Σε κάθε στάδιο υπάρχει κάποια σύγκρουση που πρέπει να επιλυθεί, κάποια δουλειά δηλαδή που πρέπει να γίνει. Ο τρόπος χειρισμού των διαφόρων συγκρούσεων διαμορφώνει την προσωπικότητα. Ανεπαρκής ή υπερβολική ικανοποίηση σε οποιοδήποτε στάδιο μπορεί να οδηγήσει σε καθήλωση σε αυτό το στάδιο. Έτσι δημιουργούνται και παραμένουν σαν μέρος της προσωπικότητας χαρακτηριστικά που σχετίζονται με αυτό το στάδιο.
Στάδια Ψυχοσεξουαλικής Ανάπτυξης
Ας δούμε επομένως ποια είναι τα στάδια αυτά (με ενδεικτικές ηλικίες), τι συμβαίνει στη διάρκεια τους, ποια είναι η βασική σύγκρουση που αντιμετωπίζουμε στο καθένα και ποιες είναι οι πιθανές συνέπειες για την ενήλικη προσωπικότητα:
1. Στοματικό στάδιο (έως 12-18 μηνών): επίκεντρο είναι το στόμα, καθώς το βρέφος θηλάζει και γενικότερα χρησιμοποιεί το στόμα σαν πηγή ευχαρίστησης και μέσο επαφής με τον κόσμο. Η βασική σύγκρουση αυτού του σταδίου έχει να κάνει με τον απογαλακτισμό. Εάν στο στάδιο αυτό υπάρξει «καθήλωση» (λόγω ανεπαρκούς η υπερβολικής ικανοποίησης, π.χ. από το θηλασμό), τότε το άτομο γίνεται νάρκισσος, εξαρτητικός, εγωκεντρικός, φλύαρος, έχει συνήθειες όπως φάγωμα των νυχιών, κάπνισμα, ποτό, λαιμαργία, σαρκασμό. Ιδίως όταν στρεσάρεται, βρίσκει εύκολα καταφύγιο σε αυτές τις συμπεριφορές.
2. Πρωκτικό στάδιο (18 μηνών έως 3-4 ετών): επίκεντρο είναι ο πρωκτός και η βασική δουλειά που πρέπει να γίνει είναι η εκπαίδευση τουαλέτας και ο έλεγχος των σφιγκτήρων. Αυτό φέρνει τις πρώτες συγκρούσεις με την «εξουσία», δηλαδή τους γονείς που προσπαθούν να μάθουν στο παιδί πότε και πού μπορεί να πάει τουαλέτα. Εάν υπάρξει «καθήλωση» στο στάδιο αυτό λόγω υπερβολικής αυστηρότητας, το άτομο γίνεται καταπιεσμένος και καταπιεστικός, τσιγκούνης, δογματικός, υπερβολικός με την καθαριότητα. Αν υπάρξει υπερβολική ελευθερία, τότε έχουμε τα αντίθετα χαρακτηριστικά, π.χ. ανθρώπους πολύ δοτικούς, ακατάστατους, ανοργάνωτους.
3. Φαλλικό στάδιο (3 ετών έως 5-6 ετών): επίκεντρο είναι τα γεννητικά όργανα. Το παιδάκι μπορεί να ανακαλύψει και την ευχαρίστηση του "αυνανισμού". Σε αυτό το στάδιο έχουμε επίγνωση της διαφοράς μεταξύ των δύο φύλων και το παιδί ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για το γονέα του αντίθετου φύλου. Εδώ έχουμε το γνωστό Οιδιπόδειο σύμπλεγμα για τα αγόρια και το σύμπλεγμα της Ηλέκτρας για τα κορίτσια. Αυτό σημαίνει ότι το παιδί επιθυμεί αρχικά το γονέα του αντίθετου φύλου, αλλά τελικά κατανοεί πως για να βρει μελλοντικά έναν σύντροφο, πρέπει να ταυτιστεί με τον γονέα του ίδιου φύλου. Δηλαδή το κορίτσι ταυτίζεται με την μαμά, ώστε μελλοντικά να βρει έναν άντρα σαν τον μπαμπά. Αν σε αυτό το στάδιο η ταύτιση δεν επιτευχθεί, π.χ. λόγω απόρριψης του γονέα, ή λόγω κακοποιητικής συμπεριφοράς, τότε δημιουργούνται βαθιά ζητήματα στη σεξουαλικότητα και στις σχέσεις μας. Θεωρείται πως επηρεάζει το σεξουαλικό προσανατολισμό, αλλά και συμπεριφορές όπως σωβινισμό, επιδειξιομανία, υπερβολική εξιδανίκευση των ρομαντικών σχέσεων, υστερικές συμπεριφορές.
4. Λανθάνουσα περίοδος (6-7 ετών έως την εφηβεία): σε αυτή την περίοδο υποχωρεί η ενασχόληση με τη σεξουαλικότητα, καθώς το παιδί στρέφει το ενδιαφέρον του στο σχολείο, στη μάθηση, σε νέες δραστηριότητες και κοινωνικές σχέσεις. Είναι μια σχετικά ήρεμη περίοδος σε σχέση με τις μικρότερες ηλικίες και την επερχόμενη εφηβεία.
5. Γεννητικό στάδιο (εφηβεία): Το άτομο προετοιμάζεται για τις ενήλικες σχέσεις, δημιουργεί συναισθηματικούς δεσμούς και εκφράζει τη σεξουαλικότητα του. Εδώ μπορεί να επανέλθουν στο προσκήνιο οι άλυτες συγκρούσεις των προηγούμενων σταδίων και να επηρεαστεί τόσο η προσωπικότητα, όσο και η σεξουαλική συμπεριφορά και ο προσανατολισμός. Μπορεί για παράδειγμα να δημιουργηθούν νευρώσεις, ή σεξουαλικές διαστροφές, ή συγκεκριμένες προτιμήσεις, ανάλογα με τα ζητήματα που είχαν προκύψει σε προηγούμενα στάδια.
Προκειμένου να έχουμε μια υγιή ενήλικη προσωπικότητα, είναι σημαντικό να αποκτήσουμε επίγνωση των ζητημάτων που προέκυψαν σε κάθε αναπτυξιακό στάδιο και να τα αντιμετωπίσουμε.
Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου
Τζίνα Χονδρού - Ψυχολόγος
Τζίνα Χονδρού: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology
Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:
- Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
- Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
- Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.
Ψυχολόγος - Msc στην Ψυχολογία Υγείας.
Άτομο, Ζευγάρι, Οικογένεια, Ομάδα. Συμβουλευτική - Ψυχοθεραπεία, Ψυχοεκπαίδευση.
Γνωσιακή & Συνθετική Θεραπεία.
Το Psychology.gr είναι εγκεκριμένος εκδότης στην υπηρεσία Google News. Ακολουθήστε μας για να έχετε πρόσβαση στην αρθρογραφία και άμεση ενημέρωση για έρευνες ψυχολογίας και θέματα ψυχικής υγείας: 
