Drunkorexia: ανορεξία μου αλκοολική

Ακρόαση άρθρου......

Μέχρι τώρα γνωρίζαμε αρκετά για τον αλκοολισμό και τώρα αρχίζουμε να μαθαίνουμε περισσότερα για τις διατροφικές διαταραχές. Τι γίνεται όμως όταν αυτά τα δυο θέλουν να εμφανιστούν μαζί; Παρόλο που βιβλιογραφικά το θέμα ήταν σχετικά γνωστό άρχισε να παίρνει άλλη διάσταση από το καλοκαίρι ιδίως στον ξένο ηλεκτρονικό τύπο.

Drunkorexia

Μπορεί ο όρος drunkorexia να είναι σχετικά καινούριος ωστόσο αν τον αναλύσουμε θα δούμε ότι ενέχει δύο καταστάσεις γνώριμες

α) τον αλκοολισμό [drug] - για την ακρίβεια την επεισοδιακή υπερκατανάλωση αλκοόλ και
β) τη νευρογενή ανορεξία [anorexia nervosa].

Η επεισοδιακή υπερκατανάλωση αλκοόλ αναφέρεται στην ταχεία κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων αλκοόλ (χωρίς διαφοροποίηση μεταξύ μπύρας, κρασιού ή πιο σκληρού ποτού) κατά τη διάρκεια μιας σύντομης χρονικής περιόδου.

Κάποιος που εκδηλώνει drunkorexia παραλείπει τα γεύματα της ημέρας για να μπορεί να καταναλώσει αλκοόλ το βράδυ χωρίς το φόβο ότι θα πάρει κιλά. Στην ουσία γίνεται προσπάθεια να εξοικονομήσει την ημέρα τις θερμίδες για να μπορεί να τις καταναλώσει το βράδυ μέσω του αλκοόλ. Ωστόσο, η αντικατάσταση των θερμίδων του φαγητού με αυτές του αλκοόλ δεν αποτελεί σωστή στρατηγική, όπως ίσως αρκετοί λανθασμένα πιστεύουν, καθώς η κατανάλωση αλκοόλ προσδίδει ‘κενές θερμίδες’ συνεπώς δεν έχει διατροφική χρησιμότητα.

Σύμφωνα με τον Εθνικό Οργανισμό Διατροφικών Διαταραχών η drunkorexia αναφέρεται σε «εκείνες τις συμπεριφορές που χαρακτηρίζονται από αντικατάσταση της τροφής με εκτεταμένη κατανάλωση αλκοόλ ή κατανάλωση τροφής σε συνδυασμό με αλκοόλ με σκοπό την εκδήλωση εκκαθαριστικών συμπεριφορών για ανακούφιση από έντονα συναισθήματα». Δηλαδή, η drunkorexia περιλαμβάνει την αυτοεπιβαλλόμενη ασιτία ή την επεισοδιακή υπερφαγία - εκκαθαριστική συμπεριφορά σε συνδυασμό με κατάχρηση αλκοόλ.

Πώς μπορώ να αναγνωρίσω την drunkorexia

Κάποιες ενδείξεις είναι:
παράλειψη γευμάτων και συγκεκριμένα του βραδινού σε καθημερινή βάση με σκοπό να καταναλώσουν αλκοόλ χωρίς να πάρουν επιπλέον βάρος
σε περίπτωση κατανάλωσης του βραδινού γεύματος προτιμώνται τροφές με πολύ χαμηλές θερμίδες
εκκαθαριστικές συμπεριφορές [έμετος]
δυσκολία στην αναπνοή, δυσκολία να μείνουν ξύπνιοι, σύγχυση

Αντρική ή γυναικεία υπόθεση;

Στις περισσότερες έρευνες οι φοιτητές αποτελούν την ομάδα κινδύνου χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αυτή η συμπεριφορά δεν απαντάται και σε μεγαλύτερες ηλικίες. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας του Missouri University το 30% των γυναικών φοιτητριών εκδηλώνουν drunkorexia [3 φορές πιο συχνά από τους άντρες]. Για τους άντρες φοιτητές (όπως λένε οι ίδιοι) η συμπεριφορά αυτή αποτελεί ένα τρόπο εξοικονόμησης χρημάτων εφόσον δεν δαπανούν άλλα χρήματα για την αγορά τροφών παρά μόνο για την κατανάλωση αλκοόλ.

Για τις γυναίκες, όμως, η drunkorexia συνιστά έναν τοξικό συνδυασμό, όπως τονίζει η Victoria Osborne [Επίκουρη Καθηγήτρια Κοινωνικής Εργασίας και Δημόσιας Υγείας]. Η διαφορετική μεταβολική διεργασία του αλκοόλ στις γυναίκες, σε σχέση με τους άντρες, καθιστά πιο ευάλωτα διάφορα ζωτικά όργανα του οργανισμού τους [όπως, ο εγκέφαλος, η καρδιά, το ήπαρ, το πάγκρεας].

Είναι γνωστό ότι το 20% του αλκοόλ που καταναλώνεται απορροφάται απευθείας στον οργανισμό μέσω των τοιχωμάτων του στομάχου και της κυκλοφορίας του αίματος και το υπόλοιπο 80% διαμέσου του λεπτού εντέρου και του αίματος. Συνεπώς, μέσα σε λίγα λεπτά αφότου η αλκοόλη περάσει στο αίμα όλα τα όργανα και οι ιστοί του σώματος γίνονται αποδέκτες των αρνητικών επιπτώσεων της κατανάλωσης αλκοόλ.

Πώς επηρεάζει το άτομο αυτή η συμπεριφορά

Η κατάσταση μέθης επέρχεται πιο γρήγορα ιδίως όταν το στομάχι είναι άδειο με διάφορες επιπτώσεις (εκτός από το σωματικό που προαναφέρθηκε) σε γνωστικό επίπεδο όπως, δυσκολία συγκέντρωσης, μελέτης κα λήψης αποφάσεων. Επίσης, τα άτομα με drunkorexia βιώνουν αρνητικές αλλαγές στην εξωτερική τους εμφάνιση, στα κίνητρά τους, στις σωματικές ικανότητες, στη διάθεση, στα αποθέματα ενέργειας καθώς και στην αυτοεκτίμηση [Osborne και συν., 2011].

Μακροπρόθεσμα οι νέοι που εφαρμόζουν την drunkorexia εκδηλώνουν επικίνδυνες σεξουαλικές συμπεριφορές και νοσηλεύονται πιο συχνά λόγω της αυξημένης κατανάλωσης αλκοόλ όπως δήλωσε η επικεφαλής της έρευνας του Simon Fraser University (SFU) Daniella Sieukaran. Η συγκεκριμένη έρευνα είναι η πρώτη στο χώρο που εξετάζει τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της drunkorexia σε δείγμα 227 σπουδαστών του Πανεπιστημίου του Toronto York, ηλικίας 17-21 ετών, για διάστημα τεσσάρων μηνών.

Χρειάζεται να θυμόμαστε ότι:
Είναι γνωστές οι συμπεριφορές της επεισοδιακής υπερκατανάλωσης αλκοόλ [ή του Σαββατοκύριακου] ιδίως στους νέους καθώς και οι επιπτώσεις του.
Για ποιο λόγο έχει δοθεί βαρύτητα στη drunkorexia;
Η συμπεριφορά στέρησης μπορεί να οδηγήσει το άτομο σε επεισοδιακή υπερφαγία καθώς δεν είναι σε θέση να ελέγξει τις παρορμήσεις του

Επακόλουθο της επεισοδιακής υπερφαγίας είναι συχνά κάποια συμπεριφορά εκκαθάρισης [έμετος]

Η παράλειψη γευμάτων θέτει σε κίνδυνο ή μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση διατροφικής διαταραχής καθώς ο οργανισμός στερείται απαραίτητων θρεπτικών συστατικών για την ομαλή λειτουργία του.

Που οφείλεται η drunkorexia

Βεβαίως η παράλειψη γευμάτων δεν οδηγεί από μόνη της σε κάποια διατροφική διαταραχή ωστόσο είναι σημαντικό να ερευνηθεί για ποιο λόγο τα άτομα ωθούνται στην υπέρμετρη κατανάλωση αλκοόλ επιδιώκοντας ταυτόχρονα να αποφύγουν να πάρουν κιλά. Κάποιος που θέλει απλώς να μεθύσει ή να πιει περισσότερο ξέρει τον τρόπο. Όταν όμως ταυτόχρονα θέλει να αποκτήσει ή να διατηρήσει ένα ιδεατό βάρος τότε πιθανόν να υπάρχει από πίσω κάποια δυσαρέσκεια για το σώμα, όπως επισημαίνει και η Sieukaran.

Ενδεχομένως, οι κοινωνικές πιέσεις για ένα τέλειο σώμα, ένα λεπτό σώμα -όπως προβάλλεται στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης- υποβόσκων φόβος αύξησης βάρους από την κατανάλωση αλκοόλ και η μειωμένη ικανοποίηση με το σώμα τους, να είναι οι λόγοι που συνδέονται με την εκδήλωση της drunkorexia.
Στα άτομα με drunkorexia φαίνεται ότι υπάρχει αυξημένη πιθανότητα να εκδηλώσουν κάποια διατροφική διαταραχή (αν δεν έχει ήδη εμφανιστεί).

Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις η drunkorexia συνδέεται με συγκεκριμένη διατροφική διαταραχή στην οποία το αλκοόλ αποτελεί το μέσο που διευκολύνει την εκκαθαριστική συμπεριφορά [έμετος] ή την διαχείριση στρεσογόνων καταστάσεων που συνδέονται με το φαγητό.
Επεισοδιακή υπερκατανάλωση αλκοόλ και διατροφική διαταραχή

Είναι γνωστό από τα ερευνητικά δεδομένα ότι τα άτομα με ανορεξία ή βουλιμία είναι πιο επιρρεπή στην κατάχρηση αλκοόλ ή ουσιών. Επίσης, σε μεγάλο ποσοστό αυτών που είναι εξαρτημένοι από αλκοόλ και ουσίες συνυπάρχει και κάποια διατροφική διαταραχή. Συνεπώς, φαίνεται να υπάρχει θετική σύνδεση μεταξύ των ατόμων που έχουν διαγνωστεί με διατροφική διαταραχή και της επεισοδιακής υπερκατανάλωσης αλκοόλ.
Πώς βιώνει την καθημερινότητα ένα άτομο που υποφέρει από drunkorexia;

Ο αλκοολισμός και η ανορεξία χαρακτηρίζουν τη ζωή της N.J. Η καθημερινότητα της τα τελευταία δυόμισι χρόνια είναι η ακόλουθη: Η Κυριακή και η Δευτέρα είναι οι μέρες αποχής από την κατανάλωση φαγητού για να μπορεί τη Δευτέρα να πίνει όσο θέλει χωρίς να βάζει κιλά από το αλκοόλ [τις ονομάζει Monday Madness sessions]. Την Τρίτη, όπως περιγράφει, τρώει λίγα κομμάτια πεπόνι σε σχήμα κύβου και μερικές φράουλες, λίγα κράκερς με ελάχιστο βούτυρο (το σιχαίνεται) και μερικά φλιτζάνια δυνατό τσάι με ελάχιστη προσθήκη γάλατος. Την Τετάρτη, η αίσθηση ότι ‘βαραίνει/διογκώνεται’ την οδηγεί στον περιορισμό του ήδη περιορισμένου διατροφικού της προγράμματος τρώγοντας μόνο δύο κύβους πεπόνι όλη μέρα πριν την έξοδο της για ποτό.

Το αλκοόλ, ωστόσο, είναι το μόνο στοιχείο που δεν περιορίζει καθώς σε καθημερινή βάση πίνει βότκα με άδειο στομάχι. Οι επιπτώσεις αυτής της συμπεριφοράς εκτός της απώλειας βάρους ήταν να πέσουν τα μαλλιά της και να διακοπεί η έμμηνος ρύση.

Πώς αντιμετωπίζεται η drunkorexia

Συγκεκριμένη θεραπευτική αντιμετώπιση δεν μπορεί να προταθεί καθώς δεν είναι ξεκάθαρο αν η drunkorexia συνιστά μια νέα μορφή διαταραχής, ωστόσο το θεραπευτικό πλάνο οφείλει να περιλάβει και τις δύο εκφάνσεις
α)του αλκοολισμού και
β)της διατροφικής διαταραχής.

Ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα διπλής διάγνωσης [η διπλή διάγνωση αφορά τη συνύπαρξη εξάρτησης/εθισμού (drug addiction) και ψυχιατρικής/ψυχολογικής διαταραχής (mood disorder)] με τη διεπιστημονική συνεργασία εξειδικευμένου ψυχιάτρου, ψυχολόγου, διατροφολόγου, γιατρού ή και εναλλακτικών θεραπευτών είναι σημαντικό για τη διαχείριση αυτής της κατάστασης.

Το θεραπευτικό πλάνο με βάση τη διπλή διάγνωση ενδεικτικά χρειάζεται να περιλαμβάνει:

εκπαίδευση σχετικά με τον εθισμό
εκπαίδευση σχετικά με τη διπλή διάγνωση
διαχείριση του εθισμού και της διαταραχής
ατομικές και ομαδικές συνεδρίες
εκπαίδευση σε δεξιότητες
προγράμματα για την οικογένεια
σχέδια για διατήρηση υγείας [πρόληψη υποτροπής]

Προτάσεις
Σε επίπεδο πρόληψης μπορείς να βάλεις μια δραστηριότητα στην καθημερινότητα σου: ανεβάζει τη διάθεση, εκτονώνει, νιώθεις καλύτερα με το σώμα σου, αυξάνεται η αυτοεκτίμηση σου

να τρως ανά 3ωρο ενσωματώνοντας τριάδες γευμάτων [ενδεικτικά: α) ζωική (όπως, κοτόπουλο, γάλα, γιαούρτι), β) αμυλώδη (δημητριακά, πατάτα, ξηροί καρποί) και γ) φρέσκια (φρούτο, χυμός) τροφή] για βέλτιστη λειτουργία παρά να αφήνεις τον οργανισμό σε κατάσταση στέρησης

να έχεις επίγνωση των ορίων σου και των αντοχών σου στο αλκοόλ χωρίς να τα ξεπερνάς

να κάνεις έξυπνες επιλογές: αν θέλεις να προσέχεις τις θερμίδες προτίμησε ‘καθαρά’ ποτά παρά μίξεις αυτών

να αναζητήσεις υποστήριξη και βοήθεια από δικούς σου ανθρώπους αρχικά.

Αν νιώθεις ότι η όλη συμπεριφορά σου γίνεται εμμονή και δεν μπορείς να τη διαχειριστείς ίσως είναι βοηθητικό να απευθυνθείς σε έναν ειδικό.