Βρεφική Ανορεξία: Παράγοντες Κινδύνου, Ψυχοπαθολογία Μητέρας

Ακρόαση άρθρου......

Στο πρώτο μέρος της ενότητας για τη βρεφική ανορεξία, αναφερθήκαμε στα Διαγνωστικά Κριτήρια αλλά και σε ζητήματα Διαφοροδιάγνωσης.

Στο σημερινό άρθρο - δεύτερο μέρος της ενότητας, θα μιλήσουμε για τους παράγοντες κινδύνου της βρεφικής ανορεξίας αλλά και για την ψυχοπαθολογία της μητέρας.

Παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση βρεφικής ανορεξίας

Οι έρευνες αναφέρουν μία σειρά από παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση ανορεξίας στην βρεφική ηλικία (Ammaniti, Lucarelli,  Cimino, D’Oliompio & Chatoor, 2010. Charone, 1982. Jordan, 2012. Kay  & Tasman, 2006. Stein, Woolley, Cooper & Fairburn, 1994. Thoyre, 2007) με πιο πολυσυζητημένο, ίσως, τις διατροφικές διαταραχές στη μητέρα.

Είναι καλά εδραιωμένο ερευνητικά ότι γενικώς άτομα με διατροφικές διαταραχές εμφανίζουν δυσκολίες στις διαπροσωπικές τους σχέσεις.

Προτείνεται, λοιπόν, ότι είναι πιθανό αυτές οι δυσκολίες να επεκτείνονται και στη σχέση με το γρήγορα αναπτυσσόμενο βρέφος το οποίο εξαρτάται απόλυτα από τον φροντιστή του. Από την άλλη πλευρά, το τάϊσμα είναι ένα από τα πρώτα πιο κρίσιμα γονεϊκά καθήκοντα και ο σημαντικότερος τρόπος με τον οποίο ο γονέας επικοινωνεί με το παιδί του κατά την βρεφική ηλικία.

Όλα αυτά σε συνδυασμό με ένα σημαντικό κομμάτι ερευνών που τονίζουν τη σπουδαιότητα της ποιότητας της σχέσης που αναπτύσσεται μεταξύ της μητέρας και του παιδιού της ήδη από την βρεφική ηλικία, καταδεικνύουν πόσο σημαντική είναι η μελέτη αυτής της σχέσης όταν η μητέρα εμφανίζει διατροφικές διαταραχές.

Οι μητέρες, λοιπόν, με διατροφικές διαταραχές εμφανίζουν ιδιαίτερη δυσκολία στο να κάνουν διάκριση ανάμεσα στις σωματικές τους αισθήσεις, όπως το αίσθημα της πείνας, του κορεσμού, και στα συναισθήματά τους, όπως στοργή, θυμός.

Προγεννητική-Περιγεννητική περίοδος & Διατροφικές Διαταραχές: Online ασύγχρονο σεμινάριο στην πλατφόρμα του PSYVERSITY! Αποκτήστε το σεμινάριο και παρακολουθήστε το από τον υπολογιστή ή το κινητό τηλέφωνο σας, στον χρόνο που εσείς επιλέγετε!

Η ψυχοπαθολογία της μητέρας

Αυτές οι δυσκολίες παρεμβαίνουν στις αντιλήψεις της μητέρας σχετικά με τις αντίστοιχες καταστάσεις και συμπεριφορές (σωματικές/συναισθηματικές) του βρέφους της, με αποτέλεσμα να μην είναι σε θέση να τις αναγνωρίζει και να διαφοροποιεί κατάλληλα τη συμπεριφορά της απέναντι στα σωματικά και αμιγώς ψυχολογικά σημάδια του βρέφους.

Τέτοια αδιαφοροποίητη γονεϊκή απόκριση οδηγεί σε σύγχυση του βρέφους, σε δυσκολίες στη σχέση και στο τάϊσμα. Έτσι, η γονική ψυχοπαθολογία εμπλέκεται στην ικανοποιητική εκπλήρωση του γονικού ρόλου και στην αλληλεπίδραση μητέρας-βρέφους.

Οι έρευνες δείχνουν ότι μητέρες με διατροφικές διαταραχές εκδηλώνουν περισσότερο αρνητικό συναίσθημα, λιγότερη χαρά, αυξημένο άγχος και περισσότερες συγκρούσεις, ενώ εμφανίζονται λιγότερο διευκολυντικές και περισσότερο παρεμβατικές (συνηθίζουν να διακόπτουν αυτό που κάνει το βρέφος χάνοντας σημαντικά σημάδια επικοινωνίας που δείχνει το βρέφος) τόσο κατά την διάρκεια των γευμάτων όσο και σε στιγμές παιχνιδιού.

Η ανάγκη τους για άσκηση ελέγχου αφενός, και οι καταστροφικές συνέπειες που έχουν στην προσοχή τους οι ανησυχίες τους είτε για το δικό τους βάρος σώματος και το φαγητό γενικά, είτε για την άρνηση φαγητού από το βρέφος ειδικότερα, αυξάνουν τις πιθανότητες εκδήλωσης των προαναφερόμενων συμπεριφορών.

Αυτές οι συμπεριφορές της μητέρας έχουν άμεσο αντίκτυπο στο βρέφος, δεδομένου άλλωστε ότι τα βρέφη, όπως είναι αποδεδειγμένο ερευνητικά, ήδη από μικρή ηλικία, χρησιμοποιούν τις συναισθηματικές εκφράσεις της μητέρας τους για το σχηματισμό των δικών τους προσωπικών εκτιμήσεων (συναισθηματική αναφορά) σε σχέση με διάφορα γεγονότα.

Έτσι, λοιπόν, τα βρέφη αυτά εμφανίζουν μεγαλύτερη σύγχυση, λιγότερη χαρά τόσο στα γεύματα όσο και στο παιχνίδι καθώς επίσης άρνηση στο φαγητό, τρώνε πολύ αργά με συχνές διακοπές, και κατά συνέπεια έχουν πολύ χαμηλό βάρος σώματος.

Μάλιστα, ένας κρίσιμος παράγοντας στην ψυχοπαθολογία μητέρων με διατροφικές διαταραχές που φαίνεται να επηρεάζει το βάρος του σώματος του βρέφους και να σχετίζεται με την ανάπτυξη της ανορεξίας στην πρώιμη νηπιακή και παιδική ηλικία, με βάση τις έρευνες, είναι η προσωπική στάση της μητέρας απέναντι στο σχήμα του σώματός της.

Τρεις είναι οι πιθανές εξηγήσεις που έχουν προταθεί σε σχέση με αυτό:

α) οι ανησυχίες της μητέρας για το σχήμα του σώματός της επεκτείνονται και στο σχήμα του σώματος του παιδιού της, και έτσι επιθυμώντας ένα λεπτότερο βρέφος περιορίζει την ποσότητα πρόσληψης φαγητού στο βρέφος,

β) η μητέρα περιορίζει την ποσότητα φαγητού που κρατιέται στο σπίτι και που επομένως είναι διαθέσιμη για να δοθεί στο βρέφος,

γ) κατά την διάρκεια του ταΐσματος του βρέφους είναι τόσο απασχολημένη με τις δικές της ανησυχίες για το σχήμα και βάρος του σώματός της με αποτέλεσμα να μην αποκρίνεται στα αιτήματα ή ανάγκες του βρέφους για φαγητό
(Ammaniti, Lucarelli,  Cimino, D’Oliompio & Chatoor, 2010. Charone, 1982. Kay  & Tasman, 2006. Stein, Woolley, Cooper & Fairburn, 1994. Thoyre, 2007).  

Άλλα στοιχεία ψυχοπαθολογίας της μητέρας

Άλλα στοιχεία ψυχοπαθολογίας της μητέρας που φαίνεται να επιτείνουν τον κίνδυνο εμφάνισης ανορεξίας στη βρεφική ηλικία, είναι η κατάθλιψη της μητέρας και η ανασφαλής προσκόλληση/δεσμός που είχε αναπτύξει η ίδια με τη μητέρα της.

Πιο αναλυτικά, αναφορικά κατ’ αρχήν με την κατάθλιψη, φαίνεται ότι οι καταθλιπτικές μητέρες εκδηλώνουν λιγότερο θετική δέσμευση με τα βρέφη τους κατά την διάρκεια των συναλλαγών τους στο τάϊσμα και γενικά στις συναλλαγές τους με το βρέφος εμφανίζονται θλιμμένες, αγχωμένες, θυμωμένες και παρεμβατικές, ενώ έχουν δυσκολίες στην ενσυναισθητική αναγνώριση και ρύθμιση των συναισθηματικών καταστάσεων του βρέφους κατά την διάρκεια των γευμάτων.

Από την άλλη, η ανασφαλής προσκόλληση/δεσμός της μητέρας στους δικούς της γονείς, η οποία πηγάζει από αυστηρά πρότυπα γονικής πειθαρχίας που είχε ως παιδί η ίδια η μητέρα καθώς μεγάλωνε, και τα οποία εκφράζονταν με τη μορφή αυστηρού ελέγχου ή με την απουσία της συναισθηματικής διαθεσιμότητας των γονέων της, μπορεί να περιορίζει σημαντικά την ικανότητά της να ανταποκρίνεται κατάλληλα στις δύσκολες συμπεριφορές που εμφανίζει το δικό της βρέφος σε σχέση με το φαγητό.

Μπορεί, λοιπόν, η μητέρα είτε να είναι ανασφαλής ως προς το πώς να ερμηνεύει τα σημάδια του βρέφους και συνεπώς να ανταποκρίνεται με μη συνεπή κάθε φορά τρόπο, είτε να αντιλαμβάνεται τη δύσκολη συμπεριφορά του βρέφους ως εσκεμμένη έλλειψη συμμόρφωσης και προθυμίας και να εμπλέκεται σε ασυνήθιστες συμπεριφορές που στερούνται ευαισθησίας.

Έτσι το βρέφος μαθαίνει να συνδέει το τάϊσμα με αρνητικές συναισθηματικές εμπειρίες και σταδιακά αρχίζει να το αποφεύγει (Ammaniti, Lucarelli,  Cimino, D’Oliompio & Chatoor, 2010. Kay & Tasman, 2006).

Η διατροφή του βρέφους εώς τα 2 πρώτα χρόνια της ζωής: Online ασύγχρονο Σεμινάριο στην πλατφόρμα του PSYVERSITY . Απευθύνεται σε Επαγγελματίες Υγείας, υποψήφιους Γονείς και σε Γονείς με παιδιά ηλικίας έως 2 ετών. Παρακολουθήστε από τον υπολογιστή ή το κινητό τηλέφωνο σας, στον χρόνο που εσείς επιλέγετε!

Διαβάστε ακόμη το πρώτο μέροις της ενότητας για την βρεφική ανορεξία, με τίτλο Βρεφική Ανορεξία: Διαγνωστικά Κριτήρια & Ζητήματα Διαφοροδιάγνωσης

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Ammaniti, M., Lucarelli, L., Cimino S., D’Oliompio, F., & Chatoor, I. (2010). Maternal Psychopathology  and Child Risk Factors in Infantile Anorexia. International Journal of Eating Disorders, 43, 233-240.
2.      Charone, J.K. (1982). Eating Disorders: Their Genesis in the Mother-Infant Relationship. International Journal of Eating Disorders, 1, 15-42.
3.      Jordan, B. (2012). Therapeutic Play within Infant-Parent Psychotherapy and the Treatment of Infant Feeding Disorders. Infant Mental Health Journal, 33, 307-313.
4.      Kay, J., & Tasman, A. (2006). Childhood Disorders: Feeding and Other Disorders of Infancy or Early Childhood. Essentials of Psychiatry, 5, 331-340. 
5.      Stein, A., Woolley, H., Cooper, S.D., & Fairburn, C.G. (1994). An Observational Study of Mothers with Eating Disorders and their Infants. The Journal of Child Psychology and Psychiatry, 35, 733-748. 
6.      Thoyre, S.M. (2007). Feeding Outcomes of Extremely Premature Infants after Neonatal Care. Journal of Obstetric Gynecologic and Neonatal Nursing, 36, 366-376.

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Μπάμπαλου Χριστίνα Ελένη - Ψυχολόγος

Μπάμπαλου Χριστίνα Ελένη: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

• Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
• Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
• Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Ψυχολόγος, Τμήμα Ψυχολογίας, Α.Π.Θ. (Υπότροφος ΙΚΥ). MSc Αναπτυξιακή/Εξελικτική & Σχολική Ψυχολογία, Α.Π.Θ. (Υπότροφος Ωνάσειου Ιδρύματος). Μεταπτυχιακή Εξειδίκευση στην Αξιολόγηση & Ψυχοπαιδαγωγική Υποστήριξη Παιδιών με Δυσκολίες Μάθησης & Προσαρμογής (Ειδικές Ανάγκες), Παν/μιο Μακεδονίας. Ευρωπαϊκό Πιστοποιητικό Ψυχοθεραπείας (ECP), Συστημική Ψυχοθεραπεία, Τραυματοθεραπεία-EMDR, DBR

6973480170

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού