Ακούγοντας τη φωνή της Διατροφικής Διαταραχής

Ακρόαση άρθρου......

Αυτό το άρθρο αφηγείται την αληθινή ιστορία μιας ειδικού ψυχικής υγείας!

Πέρυσι μετά από την έντονη παρότρυνση του διαιτολόγου κύριου Ευάγγελου Ζουμπανέα παρακολούθησα την εκπαίδευση Master Ptactitioner on Eating Disorders του Κέντρου Εκπαίδευσης & Αντιμετώπισης Διατροφικών Διαταραχών, με θέμα τις Διατροφικές Διαταραχές (ΔΔ) και την θεραπεία αυτών (ο κύριος Ζουμπανέας επέμενε, και φυσικά είχε δίκιο, ότι χρειαζόμουν να γνωρίζω εις βάθος το τι ακριβώς είναι οι ΔΔ, και ότι θα με βοηθούσε και εμένα προσωπικά καθώς έπασχα από υπερφαγία).

Θυμάμαι χαρακτηριστικά την εκπαιδεύτρια την ψυχολόγο δρ. Μαργαρίτα Αγγελική Σχινά, σε κάποιο σημείο της ομιλίας της στην ανορεξία, να αναφέρει ότι το κορίτσι που πάσχει από αυτή τη ΔΔ ακούει μία φωνή μέσα της που την αποτρέπει να καταναλώσει οποιαδήποτε τροφή. Σκεπτόμενη εμένα είπα από μέσα μου «χμ… μάλλον αυτή η φωνή υπάρχει στην ανορεξία, όχι σε άλλη ΔΔ, εγώ δεν την έχω ακούσει ποτέ».

Τώρα, μετά από τόσο καιρό ανακαλύπτω πόσο λάθος έκανα, και θα εξηγήσω: έχω την αίσθηση ότι ήμουν τόσο βαθιά πνιγμένη στη ΔΔ μου, που πια δεν χρειαζόταν να μου μιλήσει και να την ακούσω, ήξερα τι έπρεπε να κάνω και το έκανα από μόνη με μεγάλη ορμή.

Απανωτά υπερφαγικά επεισόδια, καμία αίσθηση μέτρου ή του όποιου ελέγχου στο θέμα της διατροφής. Πείνα για να καταβροχθίσω, να καταπιώ… όχι για να γευτώ… και μετά να ναρκωθώ, να πέσω σε έναν λήθαργο «ηρεμίας» από την τεράστια κατανάλωση τροφής σαν να έχω πάρει ένα κουτί zanax (δεν έχω πάρει ποτέ αλλά κάπως έτσι το φαντάζομαι).

Η ενοχή μέσα μου

Μετά τα συνεχή υπερφαγικά επεισόδια, η καθημερινότητά μου είχε σαν κέντρο της την κατανάλωση συγκεκριμένων τροφών: burger, πίτσες, γλυκά, σουβλάκια, πατατάκια, παγωτά. Επίκεντρο: Όλες αυτές οι τροφές σε τεράστιες ποσότητες, χωρίς κανένα κριτήριο επιλογής, ίσως μόνο το ότι όσο πιο λιπαρό τόσο πιο νόστιμο…

Ξανά θα ομολογήσω δυνατά... Πόσο λάθος έκανα!

Οι ποσότητες τροφής ήταν τόσο μεγάλες και το «στοπ» ερχόταν πια μόνο όταν ερχόταν η δυσφορία, αντί για την ικανοποίηση του αιτήματος της πείνας.

Και μιας και το ανέφερα… συχνά δεν υπήρχε και το αίσθημα της πείνας!  Υπήρχε «ο φόβος της πείνας», τι θα γίνει αν πεινάσω, οπότε το προλάβαινα όλο αυτό κάνοντας ένα ακόμη υπερφαγικό επεισόδιο.

Θυμάμαι την ίδια ομιλήτρια στην προαναφερθείσα εκπαίδευση, να λέει ότι τα άτομα με ΔΔ κρύβουν εντέχνως τις ΔΔ από όλο τον κοινωνικό τους περίγυρο, για παράδειγμα ένας βουλιμικός δεν θα κάνει εύκολα ένα υπερφαγικό επεισόδιο μπροστά σε οικείους του.

Ξανά σκέφτηκα τότε για εμένα, εγώ δεν το έχω αυτό, τρώω αρκετά όταν είμαι και με οικείους μου και όταν είμαι μόνη μου…

Ναι, έτρωγα αρκετά... τα υπερφαγικά μου επεισόδια όμως τα έκανα πάντα μόνη μου! Μόνη μου έπαιρνα τα σουβλάκια παραγγελία στο σπίτι, ή τις πίτσες και τις μακαρονάδες, ή τα burger κρυφά απ΄ όλους μετά τη δουλειά στην επιστροφή προς το σπίτι οδηγώντας και καταβροχθίζοντας ταυτόχρονα.

Μέσα μου ένιωθα ενοχή γιατί με έβλεπαν ίσως τα διπλανά αυτοκίνητα να τρώω (λες και είχα σκοτώσει κάποιον) και το μόνο που χαλάρωνε την ντροπή - ενοχή μου, είναι το γεγονός ότι αυτά τα άτομα δεν θα τα ξανασυναντούσα γιατί ήμασταν όλοι στο δρόμο και επίσης δεν γνώριζαν τον αριθμό των burger που είχα αγοράσει για να φάω.

Πόση ενοχή… πόση κρυφή ενοχή! Πόσος ανομολόγητος πόνος και βάρος στους ώμους μου. Στο κάτω κάτω, αν έκανα σε κάποιον κακό ήταν μόνο σε μένα, κι όμως είναι τόσο ύπουλη αυτή η ασθένεια που δεν σου επιτρέπει να νιώσεις την αλήθεια.

Ψηφιακό Marketing για Ψυχολόγους: Κύκλος 11 Σεμιναρίων με Βέλτιστες Πρακτικές και Εργαλεία Διαχείρισης διαδικτυακής παρουσίας | Διοργάνωση: PSYCHOLOGY.GR

Η ασθένεια της βουλιμίας με έμαθε να μετασχηματίζω την ενοχή μου σε μια δήθεν εξυπνάδα, σε ένα χιουμοράκι που έκρυβε πίσω από όλο αυτό τα συναίσθημα της ενοχής.

Ποτέ και σε κανέναν δεν φάνηκα αδύναμη, αντιθέτως πάντα ήμουν χαρούμενη με αυτό που ήμουν (προσποιούμουν την χαρούμενη και την άνετη), η ΔΔ καλλιεργεί εξαιρετικά ένα ολόσωμο προσωπείο ώστε να παρουσιάζομαι κάπως…, σίγουρα όμως όχι να παρουσιάζομαι όπως όντως είμαι.

Χωρίς κανένα μέτρο

Όπως προείπα, οι ποσότητες τροφής ήταν τεράστιες και προσωπικά ευχαριστώ το Θεό και αυτό το τόσο ταλαιπωρημένο από εμένα σώμα που τελικά δεν έχω κανένα σοβαρό πρόβλημα υγείας και που φυσικά είμαι ακόμη ζωντανή προσπαθώντας να ανακτήσω βήμα βήμα την υγεία μου, καθώς με βεβαιότητα μπορώ να πω ότι ήταν τόσο μεγάλη η διαταραχή που ναι, θα μπορούσα να είμαι νεκρή (αν και χαριτολογώντας μία συγγενείς μου λέει «ποτέ κανείς δεν πέθανε επειδή έτρωγε πολύ» ποτέ δεν τη διόρθωσα, ούτε τώρα).

Για χρόνια έλεγα στη μητέρα μου, ποτέ σε κανέναν άλλο, ότι νιώθω σαν τοξικομανής, δεν πήρα ποτέ καμία ναρκωτική ουσία όμως οι μεγάλες ποσότητες τροφής ήταν για πολλά χρόνια το δικό μου ναρκωτικό. Και αν το καλοσκεφτεί κανείς, όλες αυτές οι τροφές ήταν τοξικές για το κορμί μου. Από πολύ νωρίς σε ηλικία ξεκίνησα τις προσπάθειες να μπω σε πρόγραμμα και να αποκτήσω μέτρο.

Αν δεν με απατά η μνήμη μου στα 14 μου ήταν η πρώτη μου συνάντηση με διαιτολόγο που μου έδινε να τρώω κυρίως καθαρή πρωτεΐνη και καθόλου το άμυλο που τόσο αγαπούσα. Θυμάμαι χαρακτηριστικά την πρώτη εβδομάδα της δίαιτας έχασα 6 κιλά, μεγάλος ενθουσιασμός!

Όμως, επίσης, θυμάμαι ότι μία - δύο μέρες μετά την συνάντηση με την εν λόγω διαιτολόγο λιποθύμησα στο δρόμο ενώ πήγαινα στο σχολείο. Βέβαια, να σημειωθεί ότι το πρώτο μου υπερφαγικό επεισόδιο ήταν γεγονός καθώς από την έλλειψη υδατανθράκων έπεσα κυριολεκτικά με τα μούτρα σε αυτούς.

Η πορεία μου στα χρόνια που ακολούθησαν ήταν πολύ κοντινή σε αυτό, πολλοί, πάρα πολλοί διαιτολόγοι, χάσιμο κάποιων κιλών και γρήγορη επαναφορά αυτών και κάμποσων ακόμη παραπάνω.

Πήγα σε γνωστούς διαιτολόγους με πολλές περγαμηνές, σε άγνωστους, σε κέντρα αδυνατίσματος… και τελικά, κατέληξα να πιστεύω ότι ποτέ δεν θα μπορέσω να αποκτήσω ένα μέτρο στη σχέση μου με το φαγητό. Μάλλον, εγώ είμαι το πρόβλημα, δεν μπορεί να ακυρώνονται τόσοι πολλοί ειδικοί!

Συναισθήματα όπως κούραση, ματαίωση, ανεπάρκεια, ανικανότητα ελέγχου στο να έχω έναν μικρό διατροφικό έλεγχο πάνω από δύο τρεις μέρες, ήταν αδιανόητο, και αν ποτέ συνέβαινε επιβράβευα τον εαυτό μου με ένα λουκούλλειο γεύμα (υπερφαγικό επεισόδιο καλυμμένο).

Ανακτώντας τη χαμένη μου υγεία

Σχεδόν δεν το πιστεύω ότι γράφω τώρα και ότι είμαι στο δρόμο της υγείας…

Ας τα πάρουμε όμως όλα από την αρχή, ενώ έχω μεγαλώσει, έχω προχωρήσει σαν άνθρωπος, σαν γυναίκα και στα επαγγελματικά μου και στα προσωπικά μου, έχω γίνει και μητέρα δύο παιδιών (μεγάλο κατόρθωμα ενώ είμαι σε ΔΔ) έρχεται στο δρόμο μου ένα βιβλίο η «Διατροφική Νοημοσύνη» του διαιτολόγου Ευάγγελου Ζουμπανέα και για πρώτη φορά βλέπω ένα φως στο τόσο μακρύ και σκοτεινό τούνελ που ζω εδώ και πολλά χρόνια.

Επικοινωνώ με τον συγγραφέα του βιβλίου, του μιλάω με ειλικρίνεια πια, δεν κρύβω τίποτα σαν να θέλω ασυναίσθητα να δω πως θα αντιδράσει… και εκείνος γνωρίζει τι έχω, ίσως πιο καλά και από εμένα την ίδια.

Δε μου μιλάει ποτέ για δίαιτα, ποτέ για απαγορεύσεις, ποτέ για απώλεια κιλών, όμως από την πρώτη συνάντηση μου μιλάει για την άσκηση: και μου τονίζει, άσκηση για εμένα, άσκηση για τα δικά μου δεδομένα, όχι από κάποιον γυμναστή αλλά από κάποιον ειδικό γυμναστή με εξειδίκευση στις ΔΔ.

Μου μιλάει για μεταμόρφωση, και εγώ φαντάζομαι ότι θα αποκτήσω το σώμα της Jenifer Lopez τουλάχιστον, όμως εκείνος εννοεί άλλου είδους μεταμόρφωση, που πολύ αργότερα θα καταλάβω, «μεταμόρφωση στο πως σκέφτομαι» γύρω από την έννοια του φαγητού και τι επιλέγω να βάλω στο πιάτο μου.

Αλλά επίσης και μεταμόρφωση από το εντελώς ακίνητο, πονεμένο και γερασμένο από το βάρος, τη διατροφή και τη «μη άσκηση», σε ένα σώμα πιο υγιές, κινητικό, με μεγαλύτερη ενέργεια και δυναμική.

Ακολούθησα τις οδηγίες του, ίσως το μεγαλύτερο δώρο που έχω κάνει στον εαυτό μου, δεν είχα όμως και άλλη επιλογή γιατί νιώθω, ότι δεν θα με αναλάμβανε αν του ζητούσα να μου δώσει άλλη μια δίαιτα όπως τόσες και τόσες που είχα κάνει στο παρελθόν.

Σε κάθε συνάντηση μαζί του αισθάνομαι ότι κάνει λεπτές χειρουργικές επεμβάσεις στο μυαλό μου, μου το ανοίγει, πέραν του ότι με μαθαίνει να τρώω, περισσότερο με μαθαίνει να σκέφτομαι… Μου κάνει συζητήσεις περί υγείας, καλύτερης ποιότητας ζωής, καλύτερου ύπνου και τα οφέλη του, περί ενδυνάμωσης του σώματός μας, με λίγα λόγια μου δίνει ένα όραμα.

Είμαι στο δρόμο αυτό, δεν με επιβραβεύω πλέον με κάποιο γεύμα… δεν κάνω υπερφαγικά επεισόδια, νιώθω πιο υγιής και οι εξετάσεις μου είναι οι καλύτερες της τελευταίας 5ετίας.

Διαχείριση πισωγυρισμάτων

Όμως σήμερα άκουσα αυτή τη φωνή: «Φάε κάτι λιγότερο μπας και χάσεις κανένα κιλό».

Τρόμαξα και κοντοστάθηκα, στην ησυχία με επισκέφθηκε η φωνή που μέχρι πρόσφατα υπηρετούσα τυφλά… ξανά μίλησα από μέσα μου και είπα «αν χρειαστώ την οποιαδήποτε διόρθωση στη διατροφή μου αυτή θα μου τη δώσει ο διατροφολόγος μου, μην βιάζεσαι για απώλεια, τόσα χρόνια που βιαζόσουν δεν κατάφερες τίποτα».

Απίστευτο μου φάνηκε ότι έκανα αυτό τον εσωτερικό διάλογο, απίστευτο επίσης που πλέον ακούω αυτή την φωνή και την διαχειρίζομαι και δεν υπακούω τυφλά.

Μετράω μία νίκη σήμερα… κάθε μέρα και άλλη μία. Όχι ότι νικάω τη ΔΔ αλλά περισσότερο ότι δυναμώνω. Και αν ακόμη η αλλαγή στο σώμα μου δεν είναι εμφανής, μέσα μου εγώ τη νιώθω τεράστια.

Όντας πια στο δρόμο της υγείας, στην πρώτη συνάντηση που είχα με τον κύριο Ζουμπανέα, αδαής πλήρως εγώ, θυμάμαι μου είπε «να δεις πως θα είσαι σε δύο χρόνια» είμαι βέβαιη ότι δεν εννοούσε εμφανισιακά, αλλά περισσότερο σε θέματα συνειδητοποίησης της ασθένειας που έχω και δυναμικής στην πορεία μου προς την αλλαγή μου με τη διατροφή, από σχέση τοξική σε σχέση αγάπης…

Είμαι ακόμη στην αρχή, και θα πω ότι ο δρόμος δεν είναι πάντα εύκολος, έχω κάνει ήδη αρκετά πισωγυρίσματα και διατροφικά και σε επίπεδο γυμναστικής, όμως η μεγάλη διαφορά είναι ότι και οι δύο μου καθοδηγητές, ο Ευάγγελος Ζουμπανέας και ο καθηγητής Φυσικής Αγωγής Δημήτρης Βουδούρης, με αποδέχονται όπως είμαι, δεν βιάζονται γιατί γνωρίζουν ότι οι ΔΔ είναι ύπουλες ασθένειες, έχουν υπομονή μ΄ έχουν ενημερώσει ότι οι υποτροπές είναι μέρος της θεραπείας και ότι το μόνο που εγώ χρειάζεται να κάνω είναι να πιστέψω σε μένα (όπως οι ίδιοι) και να εφαρμόσω τις οδηγίες τους.

Σήμερα, νιώθω ότι είμαι στο σωστό δρόμο, η πορεία που έχω να διανύσω είναι μεγάλη αλλά νομίζω ότι και εγώ καλλιεργώ κάποια χαρακτηριστικά όπως η υπομονή, η δεκτικότητα, η επιμονή, η αφοσίωση στον στόχο μου, ενώ ταυτόχρονα έχω τους δύο μου καθοδηγητές για να φωτίζουν το δρόμο μου κάθε φορά που εκείνος σκοτεινιάζει.

Όπως αναφέρει και ο κύριος Ζουμπανέας στο τελευταίο βιβλίο του «Αναζητώντας το Μαγικό Βάρος των Ονείρων σου» η θεραπεία των διατροφικών διαταραχών, δεν είναι αγώνας δρόμου αλλά ένας μαραθώνιος που θα διανύσεις χέρι χέρι με τους θεραπευτές σου.

Τέλος, να σημειώσω εκπαίδευση Master Practitioner on Eating Disorders του Κέντρου Εκπαίδευσης & Αντιμετώπισης Διατροφικών αποτελεί μια εμπειρία ζωής όχι μόνο για κάθε επαγγελματία υγείας όπως και για κάθε άνθρωπο που έχει μια διαταραγμένη σχέση με την τροφή και το βάρος του.

Το κείμενο έγραψε η ψυχολόγος, Ζωή Λάσκαρη.

Η Λάσκαρη Ζωή είναι Ψυχολόγος - Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας και διατηρεί ιδιωτικό γραφείο στην Κόρινθο.

Κατέχει πτυχίο Ψυχολογίας από το University of La Verne της Πολιτείας της Καλιφόρνια των ΗΠΑ και συνέχισε τις μεταπτυχιακές της σπουδές στην Κλινική Ψυχολογία στο University of Indianapolis της Πολιτείας Ιντιάνα των ΗΠΑ.

Πραγματοποίησε την πρακτική της άσκηση ως Ψυχολόγος στο Δρομοκαΐτειο Νοσοκομείο, στο τμήμα Ταρσή, στη μονάδα φροντίδας υπερηλίκων Άκτιος, στο κέντρο φιλοξενίας αυτισμού νέων και σε άλλους φορείς προσφέροντας υπηρεσίες ψυχικής υγείας σε όλο το φάσμα την κλινικής ψυχολογίας.

Εστιάζει στην ψυχοθεραπεία, την οποία βλέπει ως ανάγκη να γνωρίσει κανείς τον εαυτό του, να έρθει κοντά στις δυνατές αλλά και στις πιο αδύναμες πτυχές της προσωπικότητας του με στόχο την προσωπική ψυχική ισορροπία στην καθημερινότητα σε όλους τους τομείς της ζωής.