Η Αντικοινωνική Διαταραχή Προσωπικότητας είναι ένας σχετικά νέος όρος. Η διαταραχή αυτή ήταν παλαιότερα γνωστή ως Κοινωνιοπαθητική διαταραχή. Ευρέως γνωστή έγινε με τον όρο "ψυχοπάθεια".
Η διαταραχή χαρακτηρίζεται από μια διαρκή αδιαφορία για τα δικαιώματα των άλλων. Η έναρξη της εντοπίζεται περίπου στην εφηβεία/στην ηλικία των 15 ετών.
Κάποια παραδείγματα τέτοιας αδιαφορίας είναι η απερίσκεπτη αδιαφορία για την ασφάλεια του εαυτού ή των άλλων, ανικανότητα συμμόρφωσης σε κοινωνικούς κανόνες όσον αφορά σε νομοταγείς συμπεριφορές, απατηλή συμπεριφορά όπως συνεχή ψέματα ή απάτη για προσωπικό όφελος ή ευχαρίστηση, και έλλειψη μετάνοιας για πράξεις που, με οποιοδήποτε τρόπο, πληγώνουν τους άλλους ανθρώπους.
Άτομα με αυτή τη διαταραχή πρέπει να έχουν εκδηλώσει μια Διαταραχή Συμπεριφοράς πριν την ηλικία των 15 ετών, και πρέπει να είναι τουλάχιστον 18 ετών για να λάβουν αυτή τη διάγνωση.
Στην παιδική ηλικία, τα άτομα αυτά εμφανίζονται να λένε πολλά ψέμματα, να κάνουν κλοπές και να έχουν έντονα προβλήματα με τις μορφές εξουσίας.
Η σεξουαλική δραστηριότητα ξεκινά σε μικρή ηλικία και συχνά χαρακτηρίζεται από επιθετικότητα/βία. Συχνή είναι επίσης και η κατάχρηση ουσιών ή αλκοόλ.
Άτομα με αυτήν τη διαταραχή δεν έρχονται συνήθως μόνα τους στη θεραπεία και είναι πιο πιθανό να ανεβρεθούν σε φυλακές, δικαστήρια κτλ. Όταν εμφανίζονται σε ψυχιατρικές υπηρεσίες, συχνά προσέρχονται παρά τη θέληση τους ή για να αποφύγουν νομικές συνέπειες.
Τέλος, ένα ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι η διαταραχή αυτή φαίνεται να υποχωρεί σε κάποιο βαθμό, μετά την ηλικία των 30.
Διαγνωστικά Κριτήρια Αντικοινωνικής Διαταραχής Προσωπικότητας
Α. Τωρινή ηλικία τουλάχιστον 18 ετών.
Β. Πριν την ηλικία των 15, ύπαρξη διαταραχών διαγωγής με 3 τουλάχιστον από τα παρακάτω:
1. Συχνό σκασιαρχείο.
2. Φυγή από το σπίτι και διανυκτέρευση τουλάχιστον 2 φορές.
3. Συχνοί καυγάδες.
4. Χρήση κάποιας μορφής όπλου σε καυγάδες.
5. Εξαναγκασμό ατόμου σε σεξουαλική δραστηριότητα.
6. Βασανισμό ζώου.
7. Σωματική βία προς άλλους ανθρώπους.
8. Καταστροφή περιουσίας ανθρώπων.
9. κλοπές, με ή χωρίς επιθέσεις σε ανθρώπους.
10. Συχνά ψέμματα.
10 Βιωματικά Εργαστήρια για Γονείς (Νοέμβριος 2024 – Απρίλιος 2025) | Διοργάνωση: PSYCHOLOGY.GR | Συμμετοχή: 35 ευρώ για εγγραφές που θα γίνουν έως Κυριακή 17 Νοεμβρίου. Με αυτό το κόστος, έχετε πρόσβαση στο σύνολο των 10 σεμιναρίων που θα διεξαχθούν.
Γ. Αντικοινωνική συμπεριφορά, από την ηλικία των 15 και μετά, με τουλάχιστον 4 από τα παρακάτω:
1. Ανικανότητα διατήρησης μιας σταθερής επαγγελματικής συμπεριφοράς. Εγκατάλειψη δουλειάς. Ανεργία διάρκειας τουλάχιστον 6 μηνών.
2. Μη συμμόρφωση με τους νόμους. Αντικοινωνικές συμπεριφορές ή/και παράνομα επαγγέλματα.
3. Βιαιοπραγίες, επιθετικότητα, επανειλημμένοι καυγάδες.
4. Χρέη, ανικανότητα φροντίδας των οικονομικών υποχρεώσεων.
5. Παρορμητισμός, αδυναμία προγραμματισμού.
6. Αδιαφορία για την αλήθεια. (πχ χρήση ψεύτικου ονόματος, εξαπάτηση για προσωπικό όφελος).
7. Απερισκεψία σε θέματα προσωπικής ασφάλειας (πχ οδήγηση υπό την επίδραση ουσιών).
8. Αδυναμία υπεύθυνης φροντίδας παιδιών.
9. Απουσία ενοχών.
Αιτιολογία Αντικοινωνικής Διαταραχής Προσωπικότητας
Φαίνεται ότι υπάρχει μια προδιάθεση, κληρονομική και περιβαλλοντική, όπου παιδιά ατόμων που έχουν αντικοινωνική διαταραχή, εμφανίζουν υψηλή πιθανότητα να την αναπτύξουν επίσης.
Μια πιθανή αιτιολογία, ευρίσκεται στην πρώιμη παιδική ηλικία και συγκεκριμένα φαίνεται να υπάρχει συσχέτιση της διαταραχής με απουσία σύναψης συναισθηματικού δεσμού σε πρώιμη ηλικία.
Ως προδιαθεσικοί παράγοντες έχουν ενοχοποιηθεί η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής καθώς και οι διαταραχές διαγωγής κατά τα σχολικά χρόνια, ιδιαίτερα όταν τα παραπάνω συνοδεύονται από γονείς..απόντες ή με σοβαρές ελλείψεις στην φροντίδα και διαπαιδαγώγηση των παιδιών.
Θεραπεία Αντικοινωνικής Διαταραχής Προσωπικότητας
Η θεραπεία των ασθενών αυτών είναι εξαιρετικά δύσκολη, γιατί τα άτομα αυτά δεν είναι κινητοποιημένα για θεραπεία, δεν μαθαίνουν από τις εμπειρίες τους και δεν μπορούν να βάλουν όρια στη συμπεριφορά τους.
Ψηφιακό Marketing για Ψυχολόγους: Κύκλος 11 Σεμιναρίων με Βέλτιστες Πρακτικές και Εργαλεία Διαχείρισης διαδικτυακής παρουσίας | Διοργάνωση: PSYCHOLOGY.GR
Απαιτείται πολύ δομημένο θεραπευτικό πλαίσιο για την θεραπεία της διαταραχής. Χρειάζεται νοσηλεία και μια θεραπευτική μέθοδος με σαφή όρια για τον έλεγχο συμπεριφοράς. Είναι συχνό το φαινόμενο, σε ένα τέτοιο πλαίσιο θεραπείας, οι πάσχοντες να αναπτύξουν έντονο άγχος ή/και κατάθλιψη, με φόβο κριτικής και απόρριψης.
Η ομαδική θεραπεία είναι βοηθητική, με την προϋπόθεση να αφορά κλειστή ομάδα, με άτομα παρόμοιας διαταραχής.
Σημείωση: Η τυποποίηση στοιχείων προσωπικότητας δεν σημαίνει παθολογικότητα. Κοιτώντας μέσα μας, θα μπορούσαμε αρκετά εύκολα να ανακαλύψουμε στοιχεία ψυχαναγκαστικά, υστερικά, παρανοϊκά κτλ. Για να συνιστούν τα στοιχεία αυτά διαταραχή προσωπικότητας χρειάζεται να είναι ιδιαίτερα δυσπροσαρμοστικά και δύσκαμπτα, ώστε να προκαλούν σημαντική προσωπική ενόχληση ή σημαντική έκπτωση της λειτουργικότητας του ατόμου.
Μην μπαίνετε στον πειρασμό της αυτοδιάγνωσης μέσω άρθρων που διαβάζετε στο διαδίκτυο. Αν υποπτεύεστε κάποια διαταραχή ή αν ταλαιπωρείστε από μια σειρά συμπεριφορών, σκέψεων και συναισθημάτων, απευθυνθείτε σε ειδικό ψυχικής υγείας προκειμένου να διερευνήσετε το θέμα.
Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου
Επιμέλεια & μετάφραση άρθρων, Τμήμα Σύνταξης Πύλης Ψυχολογίας psychology.gr
Επικοινωνία: editorial @psychology.gr