Φρανσίν Σαπίρο (Francine Shapiro)

Ακρόαση άρθρου......

Αμερικανή ψυχολόγος, ιδιαίτερα γνωστή για την ανάπτυξη της ψυχολογικής μεθόδου που ονομάζεται Οφθαλμοκινητική Απευαισθητοποίηση και Επανεπεξεργασία (Eye Movement Desensitization and Reprocessing ή εν συντομία EMDR). Πρόκειται για μία ψυχοθεραπευτική προσέγγιση η οποία αμβλύνει τα συμπτώματα που προκαλεί στο άτομο η βίωση ενός τραυματικού γεγονότος.

Προσωπική ζωή
Γεννήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου του 1948 στη Νέα Υόρκη. Σπούδασε Αγγλική λογοτεχνία στο Κολλέγιο Μπρούκλιν, πήρε το πτυχίο της το 1968 και ολοκλήρωσε το μεταπτυχιακό της το 1974. Πέντε χρόνια αργότερα, το 1979, πριν ολοκληρώσει τη διδακτορική της διατριβή στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, διαγνώστηκε ότι έπασχε από καρκίνο. Οι εμπειρίες που απέκτησε κατά την περίοδο της ανάρρωσής της στάθηκαν η αφορμή να μεταφέρει το ενδιαφέρον της από τη λογοτεχνία στις επιπτώσεις του στρες στο ανοσοποιητικό σύστημα.

Στα επόμενα χρόνια, σπούδασε στην Επαγγελματική Σχολή Ψυχολογικών Μελετών του Σαν Ντιέγκο και ολοκλήρωσε το διδακτορικό της το 1988.

Επαγγελματική διαδρομή
Σήμερα, εργάζεται ως ανώτερη ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Ψυχικής Έρευνας που εδράζεται στο Πάλο Άλτο της Καλιφόρνια. Επιπλέον, είναι διευθύνων σύμβουλος του Ινστιτούτου EMDR που βρίσκεται στην πόλη Γουάτσονβιλ της Καλιφόρνια. Εκτός αυτού, έχει ιδρύσει το Πρόγραμμα Ανθρωπιστικής Βοήθειας EMDR, το οποίο προσφέρει βοήθεια για την ορθότερη αντιμετώπιση καταστροφών καθώς και εκπαίδευση (χωρίς χρέωση) σχετικά με τη μέθοδο EMDR σε επαγγελματίες θεραπευτές ανά τον κόσμο.

Το Διεθνές Βραβείο Σίγκμουντ Φρόυντ, το Βραβείο Επιστημονικού Επιτεύγματος στην Ψυχολογία από την Ένωση Ψυχολόγων της Καλιφόρνια και το Βραβείο Εξαιρετικής Συμβολής κατά τη Θεραπευτική Πρακτική για τα Ψυχολογικά Τραύματα από την Αμερικανική Ψυχολογική Ένωση είναι μερικές από τις τιμητικές διακρίσεις που έχει λάβει κατά καιρούς.

Συμβολή στην ψυχολογία
Κατά τη διάρκεια των ερευνών της, διαπίστωσε ότι όταν το άτομο βιώνει κάποιο τραύμα και η εμπειρία αυτή δεν είναι πλήρως επεξεργασμένη ή δεν έχει αφομοιωθεί πλήρως από το άτομο, τα εν λόγω μη επεξεργασμένα συναισθήματα παραμένουν στο νευρικό σύστημα. Άτομα που έχουν υποστεί κάποιο τραύμα μπορεί να βιώνουν έντονες αναδρομές, τρομακτικούς εφιάλτες και συνεχές άγχος. Επιπλέον, τείνουν να αποφεύγουν τοποθεσίες, ανθρώπους και άλλα ερεθίσματα που συνδέονται με το τραυματικό γεγονός το οποίο βίωσαν.

Οι διαπιστώσεις αυτές την οδήγησαν να αναπτύξει τη θεραπευτική μέθοδο EMDR στο πλαίσιο μίας ασφαλούς αντιμετώπισης και επεξεργασίας τραυματικών αναμνήσεων, μειώνοντας με αυτόν τον τρόπο τη συναισθηματική πίεση και προσφέροντας, παράλληλα, στο άτομο τη δυνατότητα να διαχειρίζεται σωστά τις αναμνήσεις και τις συμπεριφορές που απορρέουν από το τραυματικό συμβάν.

Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιεί ένα συγκεκριμένο πρωτόκολλο θεραπείας χωρισμένο σε οκτώ στάδια:

1. Λήψη ιστορικού: ο θεραπευτής προχωρά στην αξιολόγηση των παροντικών συμπτωμάτων του ατόμου αλλά και του ιστορικού εμφάνισής τους.

2. Προετοιμασία: ο θεραπευτής εξηγεί τη διαδικασία και βοηθά το άτομο να διαμορφώσει ικανότητες μείωσης του άγχους οι οποίες θα χρησιμοποιηθούν καθ’ όλη τη διάρκεια της θεραπευτικής διαδικασίας, όταν αυτό κριθεί απαραίτητο.

3. Αξιολόγηση: ο θεραπευτής ζητά από το άτομο να εντοπίσει κάποια πτυχή του τραύματος που θα χρησιμεύσει ως στόχος για αλλαγή. Το άτομο βαθμολογεί κατά πόσο ο στόχος είναι ενοχλητικός σε μία κλίμακα από το μηδέν έως το δέκα. Επιπλέον, το άτομο καλείται να επιλέξει μία θετική γνωσιακή αντίληψη και να βαθμολογήσει κατά πόσο είναι αληθής η παραπάνω αξιολόγηση σε μία κλίμακα από το ένα έως το επτά.

4. Απευαισθητοποίηση: κατά τη διάρκεια σύντομων συνεδριών διμερούς διέγερσης, που επιτυγχάνεται μέσα από την κίνηση των ματιών αλλά και με τη χρήση επιπλέον ερεθισμάτων, το άτομο ενθαρρύνεται να εστιάσει την προσοχή του στο στόχο. Μετά από κάθε συνεδρία, το άτομο καλείται να αξιολογήσει το επίπεδο ενόχλησης που του προκαλεί η διαδικασία μέχρι να φτάσει στο σημείο να την βαθμολογήσει με μηδέν.

5. Εγκατάσταση: ο θεραπευτής ζητά από το άτομο να επανέλθει στη θετική γνωσιακή αντίληψη που εντόπισε στο τρίτο στάδιο και να διαπιστώσει εάν αυτή έχει αλλάξει. Η διμερής διέγερση συνεχίζεται έως ότου η θετική γνωσιακή αντίληψη βαθμολογηθεί από το άτομο με τον αριθμό επτά, ως εντελώς αληθινή.

6. Έλεγχος του σώματος: το άτομο εξετάζει το σώμα του για να διαπιστώσει εάν παραμένει οποιαδήποτε πίεση που σχετίζεται με το τραυματικό γεγονός. Η διμερής διέγερση συνεχίζεται για τη μείωση της υπερέντασης και της ανησυχίας.

7. Ολοκλήρωση: ο θεραπευτής πραγματοποιεί έναν τελευταίο έλεγχο. Εάν, ακόμη και σε αυτή τη φάση, υπάρχει κάτι το οποίο παραμένει ανεπεξέργαστο, ο θεραπευτής και ο πελάτης συζητούν τρόπους για τον περιορισμό και τη διαχείρισή του.

8. Επαναξιολόγηση: ο θεραπευτής εξετάζει τις προηγούμενες συνεδρίες και ο πελάτης αξιολογεί το επίπεδο ενόχλησης και τη θετική γνωσιακή αντίληψη. Εάν κάτι έχει μείνει ημιτελές ξεκινά και πάλι η διαδικασία της απευαισθητοποίησης.

Παρά το γεγονός ότι η μέθοδος EMDR είναι μία σχετικά νέα θεραπεία, είναι εξαιρετικά δημοφιλής. Αν και, από την ίδρυσή της ακόμη, έχουν διατυπωθεί αμφιλεγόμενες απόψεις, οι εμπειρικές μελέτες έχουν δείξει ότι είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική σε περιστατικά μετατραυματικού στρες.

Είπε: «Η αλλαγή των αναμνήσεων που διαμορφώνουν τον τρόπο που βλέπουμε τον εαυτό μας αλλάζει, επίσης, τον τρόπο που βλέπουμε τους άλλους.»

Βιβλία

• EMDR: The Breakthrough "Eye Movement" Therapy for Overcoming Anxiety, Stress, and Trauma (1998)
• Eye Movement Desensitization & Reprocessing, Basic Principles Protocols & Procedures (2001)
• EMDR As an Integrative Psychotherapy Approach: Experts of Diverse Orientations Explore the Paradigm Prism (2002)
• EMDR and New Notes on Adaptive Information Procession: Case Formulation Principles, Scripts, and Worksheets (2006)
• Getting Past Your Past: Take Control of Your Life with Self-Help Techniques from EMDR Therapy (2012)