Ευγνωμοσύνη: Μια φιλοσοφία ζωής που οδηγεί στην ευτυχία

Ακρόαση άρθρου......

«Η ευγνωμοσύνη μετατρέπει όσα έχουμε σε αρκετά» αναφέρει ένα ρητό του Αισώπου για το συναίσθημα που έχει τη δυνατότητα να μας οδηγήσει στην προσωπική μας ευτυχία.

Η ευγνωμοσύνη είναι ένα από τα δέκα θετικά συναισθήματα (Fredrickson, 2009) που έχει τη δυνατότητα να διαμορφώσει μια ολόκληρη φιλοσοφία για τη ζωή.

Η ευγνωμοσύνη είναι η δυνατότητα που έχει και ταυτόχρονα καλλιεργεί κάποιος, ώστε να παρατηρεί το περιβάλλον του – τους ανθρώπους του, τον χώρο που ζει, ψήγματα ομορφιάς γύρω του – και να νιώθει εκτίμηση γι’ αυτό.

Ειδικότερα, η ευγνωμοσύνη αφορά στην εκτίμηση που τρέφει ένα άτομο προς άλλους ανθρώπους, στην εκτίμηση που τρέφει για τα πράγματα που του ανήκουν, στην εστίαση στο παρόν και σε όσα όμορφα συμβαίνουν και στην κατανόηση πως επειδή η ζωή διαθέτει ημερομηνία λήξης το άτομο αναζητά συνειδητά στιγμές ευγνωμοσύνης για να γεμίζει με ευτυχία το παρόν του (Wood, et al., 2010).

Η ευγνωμοσύνη βελτιώνει προσωπικότητα, υγεία, ανθεκτικότητα και σχέσεις

Σε πρόσφατες έρευνες αποδείχτηκε ότι το συναίσθημα της ευγνωμοσύνης μπορεί να διαφοροποιήσει την συναισθηματική κατάσταση του ατόμου και να του προσδώσει κάποια χαρακτηριστικά τα οποία ενδέχεται να μονιμοποιηθούν.

Έτσι λοιπόν, όσοι βίωναν καθημερινά το συναίσθημα της ευγνωμοσύνης ένιωθαν λιγότερο θυμωμένοι και εχθρικοί, ένιωθαν λιγότερο θλιμμένοι και καταθλιπτικοί, βίωναν ακόμα περισσότερα θετικά συναισθήματα όπως δέος, αγάπη και ικανοποίηση ενώ αποδείχθηκε πως σταδιακά ήταν πιο ανοιχτοί σε νέες ιδέες και αξίες που είχαν ενισχυμένο ανθρωπιστικό χαρακτήρα.

Η ευγνωμοσύνη, κατέστησε σε κάποιες περιπτώσεις τα άτομα περισσότερο αλτρουιστικά με αποτέλεσμα να τα οδηγήσει να αναζητούν ευγενείς σκοπούς για να ασχολούνται (Wood et al., 2009 ).

Συν τοις άλλοις, η ευγνωμοσύνη αποδεικνύεται πως είναι «κλειδί» για την μετατραυματική ανάπτυξη, τουτέστιν λειτουργεί ως αρωγός στην ψυχοσύνθεση του ατόμου προκειμένου να ξεπεράσει αντιξοότητες και δύσκολες καταστάσεις της ζωής, μαθαίνοντας και ανακάμπτοντας από τον πόνο (Kashdan et al., 2006). Στη μεγάλη έρευνα που πραγματοποίησαν οι Peterson και Seligman (2003) αμέσως μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου στις ΗΠΑ, αποδείχθηκε πως όσοι άνθρωποι βίωναν το συναίσθημα της ευγνωμοσύνης είτε πριν τις επιθέσεις είτε μετά, κατόρθωσαν να ανακάμψουν πολύ πιο γρήγορα από το τραυματικό γεγονός που επηρέασε τον κόσμο σε παγκόσμιο επίπεδο.

Μία ακόμα καίρια πτυχή της καθημερινότητας που επηρεάζεται από την ευγνωμοσύνη είναι οι σχέσεις, φιλικές, ερωτικές, συναδελφικές και οικογενειακές. Η ευγνωμοσύνη λοιπόν ενισχύει τη θέληση του ατόμου να ζητά συγγνώμη όταν κάνει λάθος, να επιθυμεί την συχνή επικοινωνία με τα άτομα που αγαπά, να βοηθά, να μην κατακρίνει και να διαμορφώνει ένα όμορφο και ασφαλές περιβάλλον για τα άτομα γύρω του (DeShea, 2003).

Έρευνες έχουν αποδείξει ότι η ευγνωμοσύνη επηρεάζει θετικά και τη σωματική μας υγεία μειώνοντας το άγχος και το καθημερινό στρες (Krause, 2006), βελτιώνοντας την ποιότητα του ύπνου (Emmons & McCullough, 2004) και μειώνοντας σημαντικά τις αρνητικές σκέψεις και τα γνωστικά σφάλματα των ατόμων που δήλωσαν ότι όσο βίωναν ευγνωμοσύνη, το μυαλό τους ήταν πιο ήρεμο (Nelson & Harvey, 2003).

Η ευγνωμοσύνη έχει τη μοναδική ικανότητα να δείχνει στο άτομο τα θετικά στοιχεία που υπάρχουν στο παρόν του. Όταν είσαι ευγνώμων ζεις στο παρόν σου, δεν αγκιστρώνεσαι στο παρελθόν που δεν αλλάζει και δεν φοβάσαι για το μέλλον που δεν γνωρίζεις πώς θα είναι.

Πώς να ενισχύσεις την ευγνωμοσύνη σου

Υπάρχουν συγκεκριμένες παρεμβάσεις που ενισχύουν το συναίσθημα της ευγνωμοσύνης όπως έχουν αποδείξει πολλές έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια.

Η πιο διάσημη από αυτές είναι η δημιουργία μιας λίστας τριών ή πέντε πραγμάτων για τα οποία νιώθει το άτομο ευγνωμοσύνη καθημερινά, για 1 ή 2 εβδομάδες. Εναλλακτικά μπορεί κάποιος να καταγράφει τρία ή πέντε πράγματα για τα οποία ένιωσε ευγνωμοσύνη σε εβδομαδιαία βάση για 1 ή 2 μήνες. Αυτά μπορεί να είναι το άρωμα του πρώτου καφέ της ημέρας, μία έξοδος με φίλους, στιγμές με τον σύντροφο, η ύπαρξη ενός παιδιού, μια καλή ταινία ή μια βόλτα στη φύση λόγου χάρη.

Ακόμα μία παρέμβαση ευγνωμοσύνης είναι η καταγραφή καταστάσεων ή πραγμάτων για τα οποία νιώθει κανείς ευγνώμων όμως όχι σε καθημερινή βάση αλλά σε συγκεκριμένες περιόδους. Λόγου χάρη, πράγματα για τα οποία ένιωσε κάποιος ευγνωμοσύνη κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού που πέρασε.

Μία τρίτη κατηγορία παρεμβάσεων είναι οι συμπεριφορικές εκφράσεις ευγνωμοσύνης που έχουν να κάνουν με την σύνταξη μιας επιστολής ευγνωμοσύνης η οποία απευθύνεται σε ένα άτομο που επιθυμεί κάποιος να ευχαριστήσει, (μάλιστα αν το άτομο παραδώσει την επιστολή στον ενδιαφερόμενο, το συναίσθημα ενισχύεται ακόμα περισσότερο), ή μια επίσκεψη ευγνωμοσύνης πάλι σε κάποιον για τον οποίο νιώθει το άτομο ευγνωμοσύνη και θέλει να την εκφράσει από κοντά.

Όπως αποδεικνύεται από τις έρευνες, οι παρεμβάσεις ευγνωμοσύνης όχι μόνο ενισχύουν το εν λόγω συναίσθημα αλλά συμπαρασύρουν και τα υπόλοιπα θετικά συναισθήματα με αποτέλεσμα να αυξάνουν το επίπεδο και την αίσθηση ευημερίας του ατόμου.

Ειδικότερα οι λίστες ευγνωμοσύνης ενισχύουν συνολικά τα θετικά συναισθήματα, μειώνοντας ταυτόχρονα τα αρνητικά συναισθήματα ενώ παράλληλα αυξάνουν την αίσθηση ικανοποίησης από τη ζωή σε καθημερινή βάση (Wood et al., 2010).

Τουτέστιν, η ευγνωμοσύνη είναι ένας σίγουρος δρόμος που οδηγεί στην προσωπική ευτυχία και μπορεί να καλλιεργηθεί.

Μπορεί οποιοσδήποτε να ξεκινήσει άμεσα και να διαμορφώνει τη δική του λίστα ευγνωμοσύνης, γράφοντας κάθε βράδυ προτού κοιμηθεί τρία πράγματα για τα οποία ένιωσε ευγνώμων μέσα στην ημέρα. Κάπως έτσι αρχίζει ο νους και αλλάζει νοοτροπία εστιάζοντας στα θετικά συστατικά του παρόντος. Κάπως έτσι μπορεί κανείς να ανακαλύψει έναν μικρό δρόμο προς την ευτυχία του. Έναν δρόμο που αναμφισβήτητα ανοίγει κι άλλους, πολλούς δρόμους με προορισμό την ευδαιμονία.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

DeShea, L. (2003). A scenario-based scale of willingness to forgive. Individual Differences Research, 1(3).
Bono, G., Emmons, R. A., & McCullough, M. E. (2004). Gratitude in practice and the practice of gratitude. Positive psychology in practice, 464, 481.
Fredrickson, B. (2009). Positivity: Top-notch research reveals the 3-to-1 ratio that will change your life. Harmony.
Kashdan, T. B., Uswatte, G., & Julian, T. (2006). Gratitude and hedonic and eudaimonic well-being in Vietnam war veterans. Behaviour research and therapy, 44(2), 177-199.
Krause, N. (2006). Gratitude toward God, stress, and health in late life. Research on Aging, 28(2), 163-183.
Nelson, J., & Harvey, A. G. (2003). An exploration of pre‐sleep cognitive activity in insomnia: Imagery and verbal thought. British Journal of Clinical Psychology, 42(3), 271-288.
Peterson, C., & Seligman, M. E. (2003). Character strengths before and after September 11. Psychological Science, 14(4), 381-384.
Wood, A. M., Joseph, S., & Maltby, J. (2009). Gratitude predicts psychological well-being above the Big Five facets. Personality and Individual differences, 46(4), 443-447.
Wood, A. M., Froh, J. J., & Geraghty, A. W. (2010). Gratitude and well-being: A review and theoretical integration. Clinical psychology review, 30(7), 890-905.