«Αγνά είναι τα συναισθήματα που σας ανασυντάσσουν και σας ανυψώνουν ψυχικά. Μιαρό είναι το συναίσθημα που κυριεύει μόνο μία πλευρά της ύπαρξής σας και σας αλλοιώνει». Ράινερ Μαρία Ρίλκε
Η αυτοκαταστροφικότητα του Έλβις Πρίσλεϊ
«Δώσ’ μου το πρώτο χτύπημα». Με αυτό τον τρόπο ζητούσε ο Έλβις Πρίσλεϊ την πρώτη δόση του, μέρος ενός καθημερινού τελετουργικού που εξασφάλιζε ότι ο Βασιλιάς του Χαρτμπρέικ Χοτέλ θα μπορούσε να κοιμηθεί ύστερα από μια κουραστική νυχτερινή εμφάνιση.
Ο βοηθός του Έλβις άνοιγε το πρώτο φακελάκι και του έδινε «το συνηθισμένο»: μια πολύχρωμη ποικιλία βαρβιτουρικών (Αμιτάλ, Καρμπριτάλ, Νεμπουτάλ ή Σεκονάλ), Κουέλουντς, Βάλιουμ και Πλασιντίλ, συνοδευμένα από τρεις ενέσεις Ντεμερόλ που του έκαναν κάτω από τις ωμοπλάτες.
Προτού πάει για ύπνο, οι μάγειρες του Έλβις, που βρίσκονταν σε ετοιμότητα όλο το εικοσιτετράωρο, έπιαναν δουλειά. Γινόταν αγώνας δρόμου για να δώσουν στο Βασιλιά όσο περισσότερο φαγητό μπορούσε να φάει, προτού αποκοιμηθεί. Συνήθως, έτρωγε τρία τσίζμπεργκερ και έξι ή εφτά μπανάνα σπλιτ, προτού κάνει νόημα πως χόρτασε. Συχνά, οι βοηθοί του ήταν αναγκασμένοι να βγάζουν κομμάτια φαγητού από το λαιμό του για να μην πνιγεί. Έπειτα απ’ όλα αυτά, ο Έλβις κοιμόταν περίπου τέσσερις ώρες χωρίς να κουνηθεί καθόλου.
Παρότι ήταν ακόμη τόσο ζαλισμένος που τον κουβαλούσαν μέχρι το μπάνιο, εκείνος ζητούσε τη δεύτερη δόση τραβώντας αδύναμα το πουκάμισο του βοηθού του. Ανίκανος να πάρει μόνος του τα φάρμακα, ο βοηθός του έπρεπε να του τα βάλει στο στόμα και να του δώσει προσεκτικά λίγο νερό για να τα καταπιεί.
Ο Έλβις σπάνια ήταν σε θέση να ζητήσει ο ίδιος την τρίτη δόση. Αντίθετα, σύμφωνα με το τελετουργικό, ένας από τους βοηθούς του του έδινε την τρίτη δόση και τον άφηνε να κοιμηθεί μέχρι το μεσημέρι, οπότε και ο πρησμένος Βασιλιάς «ξυπνούσε» το σώμα του παίρνοντας δεξεδρίνη και βάζοντας στη μύτη του χαρτομάντιλα βουτηγμένα σε κοκαΐνη, προτού ανέβει και πάλι στη σκηνή.
Τη μέρα του θανάτου του, ο Έλβις παρέμεινε νηφάλιος και συγκέντρωσε όλα τα «χτυπήματα» σε μία θανατηφόρα δόση.
Γιατί κάποιος που λατρευόταν παγκοσμίως από τους θαυμαστές του και που φαινόταν να έχει τα πάντα, υπέβαλλε σε τέτοιες καταχρήσεις το σώμα του και έπειτα αυτοκτόνησε με τόσο φρικιαστικό τρόπο;
Επειδή, σύμφωνα με τον ετεροθαλή του αδερφό, Ντέιβιντ Στάνλεϊ, ο Έλβις προτιμούσε να είναι υπό την επήρεια φαρμάκων και να μην αισθάνεται τίποτα από το να έχει τις αισθήσεις του και να είναι δυστυχισμένος.
Γιατί κάποιος οδηγείται στην αυτοκαταστροφή;
10 Βιωματικά Εργαστήρια για Γονείς (Νοέμβριος 2024 – Απρίλιος 2025) | Διοργάνωση: PSYCHOLOGY.GR | Συμμετοχή: 35 ευρώ για εγγραφές που θα γίνουν έως Κυριακή 17 Νοεμβρίου. Με αυτό το κόστος, έχετε πρόσβαση στο σύνολο των 10 σεμιναρίων που θα διεξαχθούν.
Δυστυχώς, δεν είναι δύσκολο να σκεφτούμε άλλες διάσημες προσωπικότητες –ανθρώπους που βρίσκονταν στην κορυφή του καλλιτεχνικού ή του επιχειρηματικού κόσμου– που, άμεσα ή έμμεσα, προκάλεσαν την αυτοκαταστροφή τους. Συγγραφείς όπως ο Έρνεστ Χέμινγουεϊ και η Σίλβια Πλαθ, ηθοποιοί όπως ο Γουίλιαμ Χόλντεν και ο Φρέντι Πρινζ, μουσικοί όπως ο Τζίμι Χέντριξ και η Τζάνις Τζόπλιν.
Τι κοινό έχουν όλοι αυτοί μεταξύ τους;
Πρώτον, δεν βρίσκονται πια ανάμεσά μας. Δεύτερον, όλοι τους είχαν παραπλανηθεί και πίστευαν ότι «κάποτε, κάποιος, κάπως, κάτι θα εμφανιστεί… και τότε θα νιώσω ευτυχία».
Όταν, όμως, γεύτηκαν την επιτυχία, όταν έφτασαν στον προορισμό τους και έζησαν από πρώτο χέρι το Αμερικανικό Όνειρο, κατάλαβαν ότι η ευτυχία συνέχιζε να τους διαφεύγει. Έτσι, εξακολούθησαν να την κυνηγούν, προσπαθώντας να απαλύνουν τον πόνο της ύπαρξης μέσα από το ποτό και τα ναρκωτικά, μέχρι που τελικά βρήκαν τη λήθη που επιθυμούσαν. Δεν ανακάλυψαν ποτέ την πραγματική πηγή της ευτυχίας.
Οι άνθρωποι αυτοί επιδείκνυαν κάτι που είναι εξαιρετικά κοινό σε πολλά άτομα:
Ψηφιακό Marketing για Ψυχολόγους: Κύκλος 11 Σεμιναρίων με Βέλτιστες Πρακτικές και Εργαλεία Διαχείρισης διαδικτυακής παρουσίας | Διοργάνωση: PSYCHOLOGY.GR
1) Δεν ήξεραν τι πραγματικά ήθελαν από τη ζωή, κι έτσι ξεγελούσαν τον εαυτό τους, προσπαθώντας να μεταβάλουν τη διάθεσή τους με ποικίλα τεχνάσματα.
2) Ανέπτυξαν όχι απλώς νευρικές οδούς αλλά «λεωφόρους» που οδηγούσαν στον πόνο, και οι συνήθειές τους τους οδηγούσαν διαρκώς στις λεωφόρους αυτές. Παρότι γνώρισαν τόσο μεγάλη επιτυχία και παρόλο που εκατομμύρια θαυμαστές τούς περιέβαλλαν με αγάπη και θαυμασμό, οι αναφορές πόνου που είχαν ήταν πολύ περισσότερες. Είχαν αποκτήσει την ικανότητα να δημιουργούν πόνο με μεγάλη ταχύτητα και ευκολία, επειδή είχαν διαμορφώσει κεντρικές γραμμές που οδηγούσαν σε αυτό το αίσθημα.
3) Δεν ήξεραν πώς να κάνουν τον εαυτό τους να νιώσει όμορφα και έπρεπε να στραφούν σε κάποια εξωτερική δύναμη για να αντιμετωπίσουν το παρόν τους.
4) Ποτέ δεν έμαθαν στην πράξη πώς να εστιάζουν και να κατευθύνουν συνειδητά το νου τους. Επέτρεψαν να τους ελέγχει ο πόνος και η ευχαρίστηση του περιβάλλοντός τους, αντί να απο- κτήσουν τον έλεγχο του εαυτού τους.
Σύνδρομο Πολλαπλής Προσωπικότητας
Τώρα, συγκρίνετε τις ιστορίες αυτές με ένα γράμμα που έλαβα πρόσφατα από μια γυναίκα, η οποία εφάρμοσε κάποιες από τις μεθόδους μου για να αλλάξει πλήρως την ποιότητα της ζωής της:
Αγαπητέ Τόνι,
Όλη μου τη ζωή, από τη βρεφική ηλικία μου μέχρι και το θάνατο του δεύτερου συζύγου μου, έχω υπάρξει θύμα φοβερής κακοποίησης. Σαν αποτέλεσμα της κακοποίησης και των τρομερών τραυμάτων που μου προκάλεσε, εκδήλωσα μια ψυχική ασθένεια γνωστή ως «Σύνδρομο Πολλαπλής Προσωπικότητας» και είχα σαράντα εννιά διαφορετικές προσωπικότητες. Καθεμία από αυτές δεν συνειδητοποιούσε την ύπαρξη των υπολοίπων και, φυσικά, δεν γνώριζε τι είχε συμβεί στη ζωή τους.
Η μόνη ανακούφιση που έβρισκα είχε τη μορφή αυτοκαταστροφικής συμπεριφοράς. Ξέρω ότι μπορεί να ακούγεται περίεργο, αλλά ο αυτοτραυματισμός με ανακούφιζε. Ύστερα από μια απ’ τις πολλές αποτυχημένες απόπειρες αυτοκτονίας, με πήγαν στο νοσοκομείο για ιατρική παρακολούθηση.
Για να μπορέσω να ενοποιήσω όλες τις προσωπικότητές μου, έπρεπε να επιστρέψω στο πρωταρχικό τραύμα που είχε δημιουργήσει την κάθε προσωπικότητα.
Έπρεπε να ανακαλέσω το τραύμα, να το ξαναζήσω και να το νιώσω. Κάθε προσωπικότητα είχε μια συγκεκριμένη λειτουργία, διέθετε επιλεκτική ικανότητα μνήμης και, συνήθως, είχε μόνο μία συναισθηματική διάθεση. Δούλεψα με έναν ειδικό στον τομέα του ΣΠΠ, ο οποίος με βοήθησε να ενοποιήσω αυτές τις σαράντα εννιά προσωπικότητες σε μία.
Αυτό που με βοήθησε να αντέξω εκείνη τη διαδικασία ήταν το γεγονός ότι πολλοί από τους ανθρώπους γύρω μου ήταν δυστυχισμένοι και ότι η ζωή μου είχε γίνει χαώδης (η μια προσωπικότητα δεν γνώριζε τι έκανε η άλλη, ενώ, όταν άλλαζα προσωπικότητα, δεν θυμόμουν καταστάσεις που είχα ζήσει ή μέρη που είχα επισκεφτεί).
Πιστεύαμε ότι όταν θα πετυχαίναμε τον υπέρτατο στόχο της ενοποίησης, θα ήμαστε ευτυχισμένες.
Αυτή ήταν η πλάνη μου. Τι τεράστιο σοκ! Έζησα έναν φρικτό χρόνο. Ήμουν εξαιρετικά δυστυχισμένη και θρηνούσα για καθεμιά από τις προσωπικότητές μου. Μου έλειπαν όλες και, μερικές φορές, ευχόμουν να μην είχε αλλάξει τίποτα. Τα πράγματα ήταν πολύ δύσκολα, και εκείνον το χρόνο έκανα άλλες τρεις απόπειρες αυτοκτονίας. Έτσι, ξαναμπήκα στο νοσοκομείο.
Πριν από μερικά χρόνια, έτυχε να δω την εκπομπή σου στην τηλεόραση και παρήγγειλα τα CD του προγράμματός σου. Τα άκουσα ξανά και ξανά, κρατώντας στη μνήμη μου ό,τι μπορούσα να χρησιμοποιήσω. Τώρα που ήμουν ένα άτομο, έμαθα από εσένα πράγματα που δεν είχα μάθει ποτέ όσο είχα όλες εκείνες τις προσωπικότητες.
Για πρώτη φορά ύστερα από πενήντα χρόνια, έμαθα ότι η ευτυχία πηγάζει από μέσα μας. Η μία προσωπικότητα που έχω τώρα, διατηρεί τις αναμνήσεις του τρόμου που υπέμειναν και οι σαράντα εννιά προσωπικότητές μου. Όταν αυτές οι αναμνήσεις επανεμφανίζονται, μπορώ να τις αντιμετωπίζω. Και αν δεν τις αντέχω, μπορώ πλέον να εστιάσω αλλού (κάτι που έμαθα από εσένα), αλλά όχι με τρόπο ψυχοδιασπαστικό, όπως παλιά. Δεν χρειάζεται πλέον να φτάνω σε κατάσταση εκστατικής αμνησίας και να αλλάζω προσωπικότητα.
Γνωρίζω όλο και περισσότερα πράγματα για τον εαυτό μου και μαθαίνω πώς μπορώ να ζω ως μονάδα. Ξέρω ότι έχω πολύ δρόμο μπροστά μου και πολλά πράγματα να ανακαλύψω. Επιλέγω τους στόχους μου και σχεδιάζω πώς να τους πετύχω. Προς το παρόν, έχω αρχίσει να χάνω κιλά και σχεδιάζω ως τα Χριστούγεννα να φτάσω στο επιθυμητό βάρος που έχω θέσει ως στόχο (θα είναι ωραίο δώρο για εμένα). Γνωρίζω, επίσης, ότι θέλω να αποκτήσω μια υγιή, μη καταστροφική σχέση με έναν άντρα. Πριν μπω στο νοσοκομείο, δούλευα στην ΙΒΜ και είχα τέσσερις επιχειρήσεις.
Σήμερα, έχω στήσει μια νέα επιχείρηση και χαίρομαι με τις καλές πωλήσεις που μπόρεσα να πραγματοποιήσω από τότε που βγήκα απ’ το νοσοκομείο. Προσπαθώ να γνωρίσω καλύτερα τα παιδιά και τα εγγόνια μου, αλλά, πάνω απ’ όλα, προσπαθώ να γνωρίσω καλύτερα τον εαυτό μου».
Με εκτίμηση,
Ελίζαμπεθ Πιέτρτσακ
Τι επιθυμείτε πραγματικά;
Ρωτήστε τον εαυτό σας τι πραγματικά θέλετε από τη ζωή σας.
Θέλετε να έχετε έναν ευτυχισμένο γάμο και το σεβασμό των παιδιών σας; Θέλετε πολλά χρήματα, γρήγορα αυτοκίνητα, επιτυχημένες επιχειρήσεις και μια έπαυλη σε ένα λόφο; Θέλετε να ταξιδέψετε σε όλο τον κόσμο και να επισκεφθείτε εξωτικές τοποθεσίες και ιστορικά μέρη; Θέλετε να γίνετε το είδωλο εκατομμυρίων, είτε ως μουσικός είτε ως ηθοποιός; Θέλετε να αφήσετε το στίγμα σας και στις επόμενες γενιές ως εφευρέτης της μηχανής ταξιδιών στο χρόνο; Θέλετε να βοηθήσετε για να λυθεί το περιβαλλοντικό πρόβλημα ή για να γίνει καλύτερος ο κόσμος μας;
Ό,τι και αν είναι αυτό που επιθυμείτε, πρέπει να ρωτήσετε τον εαυτό σας: «Γιατί τα θέλω όλα αυτά;»
Μήπως, για παράδειγμα, θέλετε να έχετε ακριβά αυτοκίνητα για να νιώθετε ότι είστε επιτυχημένοι και έχετε κύρος; Γιατί θέλετε μια ευτυχισμένη οικογενειακή ζωή; Μήπως επειδή πιστεύετε ότι θα σας προσφέρει συναισθήματα αγάπης, στενές σχέσεις και θαλπωρή; Μήπως θέλετε να σώσετε τον κόσμο για να νιώθετε ότι προσφέρετε;
Με λίγα λόγια, μήπως αυτό που πραγματικά θέλετε είναι να αλλάξετε τα συναισθήματά σας;
Η ουσία είναι ότι θέλετε τα συγκεκριμένα πράγματα ή αποτελέσματα, επειδή τα βλέπετε ως μέσο για να νιώσετε τα συναισθήματα ή να δημιουργήσετε τις καταστάσεις που επιθυμείτε.
Τα συναισθήματα δεν είναι τίποτα περισσότερο από βιοχημικές καταιγίδες που εκδηλώνονται στον εγκέφαλό μας, και μπορούμε να τις προκαλέσουμε ανά πάσα στιγμή. Πρώτα, όμως, πρέπει να μάθουμε να τα ελέγχουμε συνειδητά, και όχι να ζούμε απλά αντιδρώντας στα ερεθίσματα. Οι περισσότερες από τις συναισθηματικές αντιδράσεις μας είναι επίκτητες και εκμαθημένες από το περιβάλλον μας. Άλλες τις διαμορφώνουμε σκόπιμα και άλλες τις υιοθετούμε τυχαία.
Η συνειδητοποίηση αυτών των παραγόντων αποτελεί το θεμέλιο για να κατανοήσουμε τη δύναμη της κατάστασης. Αναμφίβολα, οτιδήποτε κάνουμε έχει ως στόχο να αποφύγουμε τον πόνο ή να νιώσουμε ευχαρίστηση.
Όμως, μπορούμε να αλλάξουμε άμεσα το τι πιστεύουμε ότι θα μας προκαλέσει πόνο ή ευχαρίστηση, εστιάζοντας την προσοχή μας κάπου αλλού και αλλάζοντας τη νοητική και συναισθηματική μας κατάσταση, καθώς και την κατάσταση της φυσιολογίας μας.
Απεγκλωβιστείτε από αρνητικές καταστάσεις
Όπως ανέφερα στο βιβλίο μου Απεριόριστη Δύναμη:
Μια κατάσταση μπορεί να οριστεί ως το άθροισμα εκατομμυρίων νευρικών διεργασιών που συντελούνται μέσα μας – το συνολικό άθροισμα των εμπειριών μας κάθε στιγμή. Οι περισσότερες καταστάσεις προκύπτουν χωρίς συνειδητή καθοδήγηση από μέρους μας. Μπορεί η κατάσταση να είναι παραγωγική και ωφέλιμη ή αντιπαραγωγική και περιοριστική, αλλά, σε κάθε περίπτωση, οι περισσότεροι δεν κάνουν τίποτα για να την ελέγξουν.
Σας έχει τύχει ποτέ να μην μπορείτε να θυμηθείτε το όνομα ενός φίλου σας; Ή πώς να γράψετε μια «δύσκολη» λέξη, όπως η λέξη… «σπίτι»; Γιατί δεν μπορούσατε να το κάνετε; Σίγουρα γνωρίζετε την απάντηση. Είναι επειδή είστε χαζοί; Όχι, είναι επειδή βρισκόσαστε σε χαζή κατάσταση!
Η διαφορά μεταξύ κακής και εξαιρετικής επίδοσης δεν έγκειται στην ικανότητά σας, αλλά στην κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο νους ή/και το σώμα σας τη συγκεκριμένη στιγμή.
Μπορεί να είστε προικισμένοι με το θάρρος και την αποφασιστικότητα της Μάρβα Κόλινς, τη χάρη και το ταλέντο του Φρεντ Αστέρ, τη συμπόνια και την ιδιοφυΐα του Άλμπερτ Αϊνστάιν. Αν, όμως, εγκλωβίζεστε συνεχώς σε αρνητικές καταστάσεις, δεν θα γίνετε ποτέ σπουδαίοι.
Παρ’ όλα αυτά, αν γνωρίζετε πώς να αποκτήσετε πρόσβαση στις πιο παραγωγικές καταστάσεις, μπορείτε κυριολεκτικά να κάνετε θαύματα. Η κατάσταση στην οποία βρίσκεστε ανά πάσα στιγμή καθορίζει πώς αντιλαμβάνεστε την πραγματικότητα και, άρα, τις αποφάσεις και τη συμπεριφορά σας.
Με άλλα λόγια, η συμπεριφορά σας δεν είναι αποτέλεσμα της ικανότητάς σας, αλλά της κατάστασης στην οποία βρίσκεστε τη συγκεκριμένη στιγμή. Για να αλλάξετε την ικανότητά σας, πρέπει να αλλάξετε την κατάστασή σας. Για να ξεκλειδώσετε τις άπειρες δυνατότητες που κρύβετε μέσα σας, θέστε τον εαυτό σας σε μια δημιουργική και ενεργή κατάσταση και θα δείτε ότι θα κάνετε θαύματα!
Το απόσπασμα είναι από το βιβλίο Ξυπνήστε το γίγαντα μέσα σας του Tony Robbins που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα.
Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου
Τμήμα Σύνταξης της Πύλης Ψυχολογίας Psychology.gr
Επιμέλεια και συγγραφή άρθρων, μετάφραση & απόδοση ξενόγλωσσων άρθρων.