Αναζητώντας τη ΣΥΝΔΕΣΗ. Τα τραγικά λάθη που κάνουμε (και πώς να τα διορθώσουμε)

Ακρόαση άρθρου......

Δεν υπάρχει κανένας άνθρωπος που δεν έχει ανάγκη να συνδέεται με τους άλλους. Όλοι έχουμε μια βαθιά επιθυμία να μας συμπαθούν οι άλλοι, ακόμα και όσοι λένε πως δεν τους νοιάζει τι θα πει ο κόσμος. Κι όμως, ίσως σχεδόν όλοι μας προσπαθούμε να αποκτήσουμε το υπέρτατο αγαθό της σύνδεσης με τον χειρότερο δυνατό τρόπο.

Η βιολογία μας

Οι άνθρωποι είμαστε ένα βαθιά κοινωνικό ζώο. Η βασικότερη θεωρία αυτή τη στιγμή για την ανάπτυξη της πολυπλοκότητας του εγκεφάλου μας είναι ότι έχει προκύψει ως αποτέλεσμα της έντονης κοινωνικής ζωής.

Πάντα ζούσαμε σε ομάδες και ο λόγος που το είδος μας Homo Sapiens, επικράτησε του δυνατότερου, εξυπνότερου και ικανότερου Homo Neanderthalensis (του ανθρώπου του Νεάντερνταλ) είναι ότι το είδος μας ζούσε σε μεγάλες ομάδες και συνεργαζόταν πολύ περισσότερο από τον, μοναχικότερο, άνθρωπο του Νεάντερνταλ.

Θέλουμε να ανήκουμε και να μας συμπαθούν οι άλλοι. Γι αυτό είναι τραγικό για όλους μας, το γεγονός ότι στον Δυτικό πολιτισμό προσπαθούμε να ικανοποιήσουμε αυτή την πυρηνική υπαρξιακή αλλά και βιολογική επιθυμία μας με έναν τόσο λανθασμένο τρόπο.

Πώς κερδίζεις τη συμπάθεια;

Ποιος είναι ο πιο συνηθισμένος τρόπος με τον οποίο προσπαθούμε να κερδίσουμε τη συμπάθεια των άλλων στη Δυτική κοινωνία;

Να εντυπωσιάσουμε. Να δείξουμε ότι είμαστε Ικανοί και Δυνατοί. Να μη δείχνουμε τις “αδυναμίες” μας και να διατηρούμε ένα όσο γίνεται πιο αψεγάδιαστο προσωπείο.
Από μικροί επιθυμούμε να είμαστε στα δημοφιλή άτομα του σχολείου. Τα άτομα που είναι «η καρδιά της παρέας». Αυτούς συνήθως ζηλεύουμε και θέλουμε να έχουμε ό,τι έχουν.

Ακόμα και όσοι είναι πιο «περιθωριακοί» και είναι πιο στην «απ’ έξω», τις περισσότερες φορές (αν όχι όλες) μάλλον θα αντάλλαζαν με την πρώτη ευκαιρία τη θέση τους με το να είναι οι δημοφιλείς, αν πίστευαν μέσα τους ότι θα μπορούσαν να το κάνουν. Ακόμα και οι «περιθωριακοί» συνήθως θέλουν να είναι οι πιο δημοφιλείς στην δική τους ομάδα.

Με λίγα λόγια, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, όλοι μας ψάχνουμε την Αναγνώριση.

Το τραγικό λάθος

Εδώ είναι το τραγικό λάθος που κάνουμε στον Δυτικό κόσμο. Μπερδεύουμε την Αναγνώριση με τη ΣΥΝΔΕΣΗ. Από πολύ μικρή ηλικία.

Οι γονείς προσπαθούν να στείλουν τα παιδιά τους σε «καλά» σχολεία και όσοι έχουν τη δυνατότητα να τα στείλουν στα «καλύτερα» ιδιωτικά, ώστε να έχουν τις περισσότερες ευκαιρίες στο μέλλον. Πόσο κρίμα.

Αναρωτήθηκε κανείς, ευκαιρίες για ποιο πράγμα όμως; Τι σημαίνει άραγε ένα «καλό» σχολείο; Την απάντηση τη θεωρούμε τόσο δεδομένη που δεν την αμφισβητούμε ποτέ.

Η απάντηση φαίνεται να είναι: ευκαιρίες για μια «καλή» σταδιοδρομία. Ευκαιρίες, δηλαδή, για επιτυχία και αναγνώριση μετέπειτα στην κοινωνία.
Όμως δεν είναι αυτό που έχουν τα παιδιά, ούτε κανείς από εμάς, πραγματικά ανάγκη. Όλοι μας έχουμε ανάγκη τη ΣΥΝΔΕΣΗ. Και σχεδόν όλοι μας προσπαθούμε να την πάρουμε μέσω της αναγνώρισης.

Λαός και Κολωνάκι

Στη μεγαλύτερη έρευνα στην ιστορία της ψυχολογίας (ξεκίνησε το 1938 και συνεχίζεται ακόμα) μελέτησαν 734 ανθρώπους, από τους οποίους 268 ήταν πλούσιοι άνθρωποι, τελειόφοιτοι του Harvard και οι υπόλοιποι ήταν από τις πιο φτωχές γειτονιές της Βοστώνης.

Αυτούς τους ανθρώπους του παρακολουθούσαν κάθε χρόνο, τους έκαναν ιατρικά τεστ και συνεντεύξεις και μετά τις γυναίκες και τα παιδιά τους. Ποιοι από αυτούς έζησαν τις πιο ευτυχισμένες ζωές; Δεν ήταν οι πλούσιοι ή οι επιτυχημένοι. Ήταν αυτοί με τις καλύτερες ανθρώπινες σχέσεις. Δηλαδή, αυτοί με την καλύτερη ΣΥΝΔΕΣΗ με τους άλλους ανθρώπους.

Όπως και να το δεις το συμπέρασμα είναι το ίδιο. Ευτυχισμένη ζωή = Ζωή με ΣΥΝΔΕΣΗ Αλλά εμείς συνεχίζουμε πεισματικά να κυνηγάμε την επιτυχία και να σπάμε τα μούτρα μας.

Γιατί το κάνουμε αυτό;

Ας σκεφτούμε λίγο κριτικά. (Όχι Κρητικά…)

Την μπάρα των προσδοκιών σε κάθε κοινωνία την ορίζουν οι επιτυχημένοι. Όχι οι ευτυχισμένοι. Δε θα ακούσεις κανέναν ευτυχισμένο να είναι πρότυπο ανθρώπου, γιατί κατ’ αρχάς δεν ξέρεις που να τους βρεις!

Δείτε αναλυτικές πληροφορίες για το βιβλίο Το παράδοξο μονοπάτι προς το νόημα της ζωής, του Δημήτρη Φλαμούρη.

Που να ψάξεις για ευτυχισμένους ανθρώπους; Που θα πας; Στα καφενεία του χωριού; Στις γειτόνισσες που πίνουν καφέ μαζί; Στον δάσκαλο που αγαπάει τα παιδιά και ασχολείται με φροντίδα για το μάθημά του; Πώς να αναγνωρίσεις τους ευτυχισμένους ανθρώπους, ώστε μετά να τους προβάλεις και για πρότυπα; Πολύ δύσκολο.

Υπάρχει ένας Γάλλος πρώην βιοχημικός βουδιστής μοναχός, που θεωρείται ο πιο ευτυχισμένος άνθρωπος στον κόσμο, αλλά είναι πολύ απόμακρος από τη δική μας εμπειρία ζωής για να ταυτιστούμε μαζί του με οποιονδήποτε τρόπο.

Στον Δυτικό πολιτισμό, η εστίαση είναι στην ατομικότητα και στο να ξεχωρίζεις. Αυτά θεωρούνται ως ιδανικά. Οπότε τους επιτυχημένους τους βλέπεις εύκολα. Ξεχωρίζουν. Έχουν πολλά λεφτά, ωραία αυτοκίνητα, ωραία κορμιά και αναγνωρισιμότητα. Ή μπορεί να έχουν πάθος γι αυτό που κάνουν. Αυτοί ορίζουν την μπάρα του επιθυμητού, άρα όλοι πρέπει να γίνουμε σαν αυτούς.

Ο Steve Jobs ήταν πολύ παθιασμένος με αυτό που έκανε και όλοι τον έχουν σαν μοντέλο προς μίμηση, αλλά πώς ήταν η ζωή του; Του είχε κάνει μήνυση η κόρη του επειδή δεν την αναγνώριζε και φαινόταν σαν ένας πολύ απόμακρος άνθρωπος, που δεν είχε τις καλύτερες σχέσεις με τους άλλους.

Ήταν άραγε ευτυχισμένος. Αν ήταν να μαντέψω, θα έλεγα πως όχι.

Όπως γράφω στο βιβλίο μου, η κατάθλιψη είναι πολύ συχνότερη ανάμεσα σε πολύ επιτυχημένους ανθρώπους.

Δυστυχώς η κριτική σκέψη δεν είναι τόσο εύκολη σε υπαρξιακά ζητήματα για τους περισσότερους ανθρώπους, οπότε όλοι ακολουθούμε την εύκολη λύση της κοινωνικά επιβαλλόμενης πρότασης. Με τόσους Coaches εκεί έξω και «Γκουρού» αυτοβοήθειας να πουλάνε επιτυχία, τα περιθώρια αμφισβήτησης του κατεστημένου είναι μηδαμινά.

Οι προσωπικές επαφές

Προσπαθούμε να πετύχουμε διαρκώς στις επαγγελματικές μας επιλογές, αλλά και να δείχνουμε πάντα τον καλύτερο εαυτό μας στις προσωπικές μας επιλογές. Να δείχνουμε χαμογελαστοί, με χιούμορ και ότι έχουμε ενδιαφέροντα.

Προβάλουμε αδιάκοπα προς τα έξω τα καλά μας στοιχεία. Θα μιλήσουμε κυρίως για τις επιτυχίες και τις καλές μας στιγμές στα μέσα δικτύωσης. Θα αναφέρουνε μόνο τα καλύτερα χαρακτηριστικά τους στις εφαρμογές dating, όσοι ασχολούνται με το είδος.

Θα δείξουμε δυνατοί στις συζητήσεις μας και θα προσπαθήσουμε να έχουμε ένα προσωπείο όσο πιο χαρούμενο, ευχάριστο και πετυχημένο γίνεται.
Γιατί έτσι θεωρούμε πως θα κερδίσουμε την αναγνώριση.

Τι γίνεται όμως με αυτό που έχουμε πραγματικά ανάγκη; Τι γίνεται με τη ΣΥΝΔΕΣΗ;

Ο άλλος δρόμος

Μια θεραπευόμενη (της οποίας έχω την άδεια) βρέθηκε σε ένα σκηνικό όπου τους ζητήθηκε να πουν κάτι ενδιαφέρον για εκείνους.

Οι άλλοι είπαν ότι έκαναν καταδύσεις με καρχαρίες, ότι είχαν μάθει ζωγραφική μόνοι τους, ότι έκαναν αναρρίχηση και τα σχετικά. Δηλαδή, ανέφεραν εμπειρίες ιδιαίτερες και σπάνιες ως κάτι ενδιαφέρον για εκείνους. Πιστοί στα πρότυπα του δυτικού πολιτισμού, που σου πιπιλάει ανεύθυνα το μυαλό ότι είσαι μοναδικός και ξεχωριστός, προσπάθησαν να ξεχωρίσουν.

Η κοπέλα είπε κάτι άλλο. Είπε ότι κάνει θεραπεία γιατί είχε κάποια θέματα στη ζωή της τα οποία τη δυσκόλευαν και ήθελε να τα αντιμετωπίσει. Ήταν πολύ αγχωμένη πριν το πει αυτό, γιατί δεν ήταν κάτι που θα εντυπωσίαζε, όπως οι ιστορίες των άλλων.

Στο δωμάτιο επικράτησε σιωπή. Όλοι την άκουγαν με μεγάλο ενδιαφέρον. Πολλοί κουνούσαν τα κεφάλια τους, συμφωνώντας σιωπηρά με όσα έλεγε. Ταυτιζόντουσαν μαζί της. Ένας ή δυο πήγαν και την έπιασαν στο διάλειμμα να της εκμυστηρευτούν ότι και εκείνοι θέλουν να κάνουν θεραπεία και ότι τους βοήθησε το θάρρος της.

Η κοπέλα ένιωσε ευγνώμων για την αντίδρασή τους. Ένιωσε ΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΗ. Ο άλλος δρόμος είναι ο δρόμος της ΣΥΝΔΕΣΗΣ μέσα από την αποδοχή των αδυναμιών μας. Η κοπέλα παραδέχτηκε ότι αντιμετωπίζει δυσκολίες και αμέσως όλοι συνδέθηκαν μαζί της.

Γιατί όλοι αντιμετωπίζουμε δυσκολίες. Ξέρουμε πώς είναι αυτό. Τα κοινά μας χαρακτηριστικά μας συνδέουν.

Χιλιάδες έρευνες δείχνουν ότι μας αρέσουν οι άνθρωποι που είναι σαν εμάς. Γι αυτό κάνουμε παρέα με τους Έλληνες στο εξωτερικό, με τους οπαδούς της ίδιας ομάδας, με άτομα που είναι στην ίδια φάση ζωή όπως εμείς και αυτά με τα ίδια χόμπι. Μας αρέσουν όσοι μας μοιάζουν. Η φυλή μας.

Κι όμως όλοι προσπαθούμε να συνδεθούμε με τους άλλους επιδεικνύοντας πόσο ξεχωριστοί είμαστε, δηλαδή πόσο διαφορετικοί.

Αν πιστεύουμε πως δεν έχουμε κάτι ιδιαίτερο και είμαστε συνηθισμένοι άνθρωποι, όπως η εν λόγω κοπέλα πίστευε, τότε μπορεί να θεωρούμε ότι δεν έχουμε κάτι να πούμε και οι άλλοι δε θα μας κάνουν παρέα. Δε θα μας θαυμάσουν, οπότε δεν προσπαθούμε να τους μιλήσουμε και παραμένουμε κλειστοί και αυτοεξόριστα μόνοι.

Αν δεν έχω κάτι ιδιαίτερο επάνω μου, τότε κανείς δε θα θέλει να μου κάνει παρέα.

Το έχουμε πάρει τραγικά λάθος. Το Μονοπάτι προς το Νόημα της Ζωής δεν είναι αυτό που νομίζουμε. Είναι παράδοξο…

Πιες ένα τσίπουρο

Σκέψου για λίγο: Έστω ότι συναντούσες δυο άτομα (άντρες ή γυναίκες, ίδιου φύλου με σένα). Το ένα σούπερ επιτυχημένο στη δουλειά του, με την τέλεια οικογένεια ή σχέση, πολύ εμφανίσιμο, με τα τέλεια παιδιά (αν έχεις παιδιά) και που δεν αντιμετωπίζει προβλήματα και θέματα προσωπικά.

Το άλλο άτομο έχει μια κανονική δουλειά με κάποιες δυσκολίες, είναι κανονικής εμφάνισης, έχει κάποια θέματα με τα παιδιά του ή/και με τη σχέση του, αλλά κάπως τα διαχειρίζεται και τα αντιμετωπίζει.
Με ποιο από τα δυο άτομα θα ήθελες να πας για ένα τσίπουρο;
…
…
…
Σχεδόν όλοι απαντάνε με το δεύτερο. Μου λένε: «Τι κοινό έχω εγώ με το πρώτο; Τι θα λέμε; Ενώ με το δεύτερο ταυτίζομαι παραπάνω».

Προσπαθούμε διαρκώς να αποφεύγουμε να δείχνουμε τις ¨αδυναμίες” μας, ενώ είναι ακριβώς οι “αδυναμίες” μας που μας κάνουν να ανήκουμε στο ανθρώπινο είδος. Οι “αδυναμίες” μας μάς συνδέουν με τους άλλους.

Παλεύουμε με νύχια και με δόντια να δείχνουμε συγκροτημένοι, υπό έλεγχο, ότι δεν έχουμε ανασφάλειες και φόβους. Ξοδεύουμε απίστευτη ενέργεια να διατηρούμε ένα γυαλιστερό προσωπείο, γιατί φοβόμαστε ότι οι άλλοι θα μας απορρίψουν αν δουν τον πραγματικό εαυτό μας και δεν συνειδητοποιούμε πόσο πολύ μοιάζει ο πραγματικός εαυτός μας με τον πραγματικό εαυτό των άλλων.

Γιατί και εμείς μόνο τα γυαλιστερά προσωπεία των άλλων βλέπουμε, παίζοντας όλοι σε ένα διαρκές κακόγουστο κοινωνικό θέατρο. Ένα θέατρο που μας επιβαρύνει και που δυστυχώς εξασφαλίζει το αντίθετο αποτέλεσμα από το επιθυμητό. Τη μοναξιά και όχι τη ΣΥΝΔΕΣΗ.

Το έχουμε πάρει τόσο τραγικά λάθος. Ας μην κατηγορούμε τον εαυτό μας όμως. Ας μας δείξουμε συμπόνοια και κατανόηση. Δεν είναι εύκολο να πας κόντρα στο ρεύμα.

Το κάνω κι εγώ

Πάντα ήμουν μαθητής του 20 και καλό παιδί. Νόμιζα ότι αν είμαι άριστος οι άλλοι θα με συμπαθούν. Θυμάμαι σε πολλά και διαφορετικά εκπαιδευτικά πλαίσια που έχω βρεθεί, ήταν εύκολο να ξεχωρίσω γιατί διαβάζω πάρα πολύ και έχω συνήθως κάτι ενδιαφέρον να πω (βλέπε Homo Neanderthalensis…).

Όμως στα διαλείμματα και στα πηγαδάκια, ένιωθα καμιά φορά αποκομμένος. Δεν «με έπαιζαν» τόσο, γιατί ξεχώριζα στο γνωσιακό επίπεδο, οπότε δεν έβρισκαν κοινά μαζί μου. Δεν ήμουν σαν κι εκείνους. Ήμουν το ούφο. Ήμουν μόνος.

Όταν άρχισα να γίνομαι πιο ευάλωτος και να τολμάω να δείχνω τις πιο αδύναμες πλευρές μου, τότε άρχισαν να «με παίζουν». Τότε ξαφνικά στα μάτια τους, έγινα σαν κι εκείνους. Ένας άνθρωπος με θέματα όπως όλοι. Όχι ο Mr Perfect. Τότε είχαμε επιτέλους κάτι κοινό.

Ήταν και για εμένα απελευθέρωση που δεν έπρεπε να το παίζω κάπως και είχα ξαφνικά και φίλους που μοιραζόμουν πράγματα που με πονούσαν.

Τριπλό το κέρδος.
1) Δεν το έπαιζα,
2) δεν ήμουν μόνος,
3) έβρισκα συμπαράσταση και λύσεις

Ο κόσμος έγινε πολύ καλύτερος.

Παλιότερα σε μια συζήτηση θα μιλούσα περισσότερο για τα επιτεύγματά μου ή για ενδιαφέροντα πράγματα, επιφανειακά και γενικής φύσης που ήξερα, προσπαθώντας ενδόμυχα να επιτύχω την αναγνώριση. Μπορεί να προκαλούσα ένα δυο βλέμματα θαυμασμού (ή αδιαφορίας) και συχνά μετά θα άλλαζε η κουβέντα.

Τώρα όμως τις περισσότερες φορές θα κάνω κάτι διαφορετικό. Θα αναφέρω κάτι που με απασχολεί. Χωρίς να κλαίγομαι. Θα ανοιχτώ. Έτσι δίνω το σύνθημα πως τώρα μεταξύ μας είναι εντάξει να ρίξουμε τις μάσκες. Μπορούμε να είμαστε αληθινοί εδώ. Η αντίδραση των άλλων 9 φορές στις 10 είναι να δείξουν κατανόηση και να αναφέρουν και εκείνοι κάτι δικό τους που τους ταλαιπωρεί. Ξαφνικά η συζήτηση γίνεται πιο ουσιαστική.

Ανοιγόμαστε και ΣΥΝΔΕΟΜΑΣΤΕ. Είναι τόσο πιο όμορφα τώρα. Όλοι διψάμε για σύνδεση. Αρκεί κάποιος να μας δώσει το σύνθημα ότι είναι “επιτρέπεται”. Αν θέλεις, γίνε εσύ αυτός ο κάποιος.

Συμπέρασμα

Έχουμε βαθιά ανάγκη όλοι μας για ΣΥΝΔΕΣΗ. Αλλά προσπαθούμε να την επιτύχουμε με τον μοναδικό τρόπο που γνωρίζουμε. Με τον εντυπωσιασμό και την αναγνώριση. Σε μια κοινωνία που προβάλει διαρκώς τους επιτυχημένους, και έχει το απάνθρωπο και ανεύθυνο μότο ότι είμαστε ξεχωριστοί και πρέπει να αναδείξουμε την μοναδικότητά μας, νιώθουμε όλο και πιο μόνοι.

Ας το δούμε αλλιώς. Οι “αδυναμίες” μας δεν είναι λόγοι για να ντρεπόμαστε πια. Αντίθετα είναι το μέσο για να πάρουμε αυτό που τόσο λαχταρούμε. Οι “αδυναμίες” μας έχουν την δύναμη της ΣΥΝΔΕΣΗΣ!
Γιατί όλοι τις έχουμε. Όλοι πονάμε και όλοι ταλαιπωρούμαστε. Αυτό μας ενώνει με τους άλλους. Αυτό είναι το κοινό μας. Αυτό μας κάνει ανθρώπους.

Ας απελευθερώσουμε τους εαυτούς μας αλλά και τους άλλους δίνοντας το καλό παράδειγμα ότι είναι οκ να συζητάμε τις δυσκολίες μας. Όλοι είμαστε άνθρωποι. Ας σταματήσουμε να προσπαθούμε να το παίζουμε υπεράνθρωποι…

Είναι ώρα επιτέλους να πιούμε ένα αληθινό τσίπουρο με τους άλλους, αλλά και με τον εαυτό μας…
Στην υγειά μας!