Ζώντας απίθανους καιρούς

Ακρόαση άρθρου......

Στη ζωή του καθενός – σε κάθε μορφή ζωής – συμβαίνουν απροσδόκητα γεγονότα ή δυσάρεστες αλλαγές στις οποίες έχουμε λίγο ή και καθόλου έλεγχο. Καμία ''ποσότητα'' θεωρίας, θεραπείας, σοφίας, κατανόησης, ασφάλειας, οικογένειας, προσδοκίας, σχεδιασμού, στρατηγικής, φήμης, ομορφιάς, διανόησης, χρημάτων, θετικών σκέψεων, προσωπικότητας, ταλέντου, αφοσίωσης, σκληρής δουλειάς ή καλής τύχης μπορεί να μας εμβολιάσει ή να μας απαλλάξει πλήρως εμάς –ή αυτούς που αγαπάμε – από ατυχίες ή από τις αντιξοότητες της ατυχίας.

Αυτή είναι μια αναπόφευκτη συλλογική πραγματικότητα της ύπαρξής μας.

Σε αυτό το άρθρο πρόθεσή μου είναι να γράψω λίγα λόγια για το βίωμα της συλλογικής εμπειρίας που είχαμε – και συνεχίζουμε να έχουμε – λόγω της πρόσφατης κρίσης/απειλής της δημόσιας φυσικής υγείας. Την πρωτόγνωρη εμπειρία του να ζει σχεδόν όλη η ανθρωπότητα του πλανήτη την ίδια πρόκληση κι αγωνία στην ίδια χρονική περίοδο. Μια ιστορική παγκόσμια πρώτη.

Αποκτήστε το βιβλίο Να ζεις, να αγαπάς και να μαθαίνεις από το εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο ψυχολογίας της Πύλης μας.

Αντιμετωπίζοντας το άγνωστο κι αβέβαιο

Θέλω απλά να μοιραστώ μαζί σας την άβολη και στρεσογόνο εμπειρία της αβεβαιότητας και του άγνωστου που με την μορφή ενός ιού μπήκε στα ανθρώπινα σώματα, μπήκε στα σπίτια, πέρασε από λεωφορεία, αεροπλάνα και πλοία, διέσχισε σύνορα και εισέβαλε – όπως κάθε ασθένεια γνωρίζει να κάνει – στη ζωή χιλιάδων συνανθρώπων μας χωρίς διακρίσεις και χωρίς φυσικά να ρωτήσει.

Ενός γρήγορου ιού που παραδόξως ανάγκασε να επιβραδυνθούν οι – ίσως κάποιες φορές ιλλιγγιώδεις; - ρυθμοί του μοντέρνου τρόπου ζωής. Ανάγκασε μέσα σε λίγους μήνες σε μια επιβράδυνση που δεν κατάφεραν για καιρό να εφαρμόσουν ούτε κυβερνήσεις ούτε οικολογικές διαμαρτυρίες. Με όλα τα θετικά και τα δύσκολα που έχει αυτό.

Μιας α-σθένειας που έρχεται να ξεγυμνώσει τα ευάλωτα σημεία ολόκληρων χωρών, συστημάτων, αξιών και νοοτροπιών και ίσως να ανασυντάξει και να αναδύσει το νέο σθένος και κατανόηση που χρειάζεται να αντληθεί και τις ριζικές αλλαγές που χρειάζονται συλλογικά έμπρακτα να γίνουν;

Ένας ιός που ευθέως κι απροκάλυπτα μας αποκαλύπτει και μας υπενθυμίζει πόσο διασυνδεδεμένοι είμαστε οι άνθρωποι όχι μόνο μεταξύ μας αλλά με ολόκληρο το Οικοσύστημα - από τις απαρχές της ζωής στη Γη έως σήμερα (ο ιός είναι ένας ακύτταρος οργανισμός) - ενός Όλου του οποίου είμαστε ενεργά κι αναπόσπαστα μέλη, με τρόπους περίπλοκους κι απλούς την ίδια ώρα - είτε το συνειδητοποιούμε είτε όχι.

Η υπαρξιακή αγωνία μιας συλλογικής εμπειρίας

Θέλω απλά να μοιραστώ μαζί σας την σύγχυση και την αγωνία – ίσως για κάποιους την βαθιά υπαρξιακή αγωνία – που μπορεί να φέρει μαζί της μια τέτοια συλλογική εμπειρία, π.χ. για τον τρόπο ζωής που ως τώρα είχες, για τον τρόπο ζωής που (θα) ήθελες, για τον τρόπο ζωής που χάνεις, για τους νέους τρόπους ζωής που η Ανάγκη μας ξανακαλεί να εφεύρουμε σε σχεδόν όλους τους τομείς της πρακτικής/φυσικής καθημερινότητας. Σαν ένα καινούριο μονοπάτι που τώρα πατιέται.

Το να ξυπνάς το πρωί και να χρειάζεται να θυμίζεις στον εαυτό σου να πάρεις την μάσκα και τα αντισηπτικά βγαίνοντας από το σπίτι, όμως, να κοντοστέκεσαι και να ακούς – λίγο από την παραπάνω ησυχία, λίγο από την δική σου παραπάνω προσοχή - πιο έντονα αυτή τη φορά το κελαήδημα των πουλιών.

Ανθρώπινες αντιδράσεις στο άγνωστο

Θέλω να μοιραστώ μαζί σας την ανθρώπινη αγωνία και ανάγκη να βρεθούν γρήγορες απαντήσεις που να δίνουν νόημα σε όλο αυτό που βιώνουμε. Καθώς ο άνθρωπος είναι ον που δημιουργεί νοήματα: Γιατί συμβαίνει αυτό; Πώς έγινε; Tι φταίει; Ποιός φταίει; Μια αγωνιώδης ανάγκη νοηματοδότησης που μπορεί κάποιους να τους οδηγεί σε, ίσως και ακραία, μονοπάτια αναζήτησης προτιμώντας ευφάνταστες ή παράλογες επινοήσεις, συλλογιστικά λάθη, επιπόλαια συμπεράσματα, σύγχυση ή ακόμη μη γνώση ή άρνηση γεγονότων, δεδομένων, διαθέσιμων επιστημονικών προσεγγίσεων. Είναι ανθρώπινες αντιδράσεις που συχνά εκφράζουν την αγωνία, την ανυπομονησία, την άβολη θέση του να σταθείς μπροστά στο άγνωστο με την πληρότητα του Κενού. (Και που μπορεί και κάποιοι να χρησιμοποιούν αυτήν την αγωνία;)

''Κανείς δεν είναι τόσο έξυπνος ώστε να μπορεί να είναι πάντα 100% λάθος'' λέει ένας αμερικανός φιλόσοφος. Με άλλα λόγια, ακόμη και στις πιο λάθος προσεγγίσεις μπορεί να υπάρχει –αναπόφευκτα! - τουλάχιστον ένας σπόρος αλήθειας. Όμως, νομίζω είναι χρήσιμο να μην ξεχνάμε ότι δεν είναι όλες οι αλήθειες το ίδιο – καθώς π.χ. μια αντίληψη, μια συνειδητοποίηση, μια γνώση, μια προσέγγιση μπορεί να εμπεριέχει καλύτερη και περισσότερη αλήθεια από μια άλλη – χωρίς ωστόσο να παύει ακόμη κι αυτή να είναι αποσπασματική.

Ψυχοθεραπεία και κορωνοϊός

Η όλη αυτή πρωτόγνωρη και ιστορική συλλογική εμπειρία δεν αφήνει ανεπηρέαστο και το πεδίο της ψυχοθεραπείας. Νέα ζητήματα αναδύονται τόσο πρακτικής όσο και ψυχικής φύσης. Ωστόσο, η κατά το δυνατόν συμφιλίωση με το άγνωστο και τις αλλαγές είναι συνήθως - μεταξύ άλλων - από τα ζητούμενα μιας ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας.

Το να μην έχουμε πάντα απαντήσεις δε σημαίνει ότι δεν μπορούμε να Συν-υπάρχουμε με το μυστήριο και το άγνωστο. Το σωκρατικό ''δεν ξέρω'' δεν σημαίνει αδυναμία. Δεν σημαίνει αδυναμία του να ζω, να εξελίσσομαι, να πέφτω και να σηκώνομαι, να αναζητώ, να αλλελεπιδρώ, να υπάρχω. Το να είμαι ένας εκλεπτυσμένος κι εύθραστος οργανισμός δεν σημαίνει ότι παύω να διαθέτω - αλλιώς ο καθένας - υγιείς αντοχές από τη μέσα μου ζωή.  

Ψυχοθεραπεία και απαντήσεις

Δεν είναι πρώτη φορά στην ιστορία που συμβαίνει. Το έκαναν πολλοί άνθρωποι στο παρελθόν με πιο κοντινό μας παράδειγμα τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το βιβλίο του Victor Frankl Man’s Search for Μeaning είναι ένα από τα πολλά αξιόλογα δείγματα που το αποτυπώνει αυτό.

Ψηφιακό Marketing για Ψυχολόγους: Κύκλος 11 Σεμιναρίων με Βέλτιστες Πρακτικές και Εργαλεία Διαχείρισης διαδικτυακής παρουσίας | Διοργάνωση: PSYCHOLOGY.GR

Η θεραπεία, όπως και κάθε άλλο πεδίο, μπορεί να μην μπορεί να δώσει σ’ όλα απαντήσεις, μπορεί όμως να είναι ένα ζωντανό πεδίο συνάντησης του/της θεραπευτή/τριας με τον/την θεραπευόμενο. Ένα πεδίο στο οποίο το φάσμα της ψυχικής εμπειρίας βιώνεται μαζί, σε μια διαδικασία - ένα ταξίδι - επίγνωσης και συνειδητοποίησης τόσο σε προσωπικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο.

Είναι φανερό, ιστορικά, κοινωνικά κι επιστημονικά πια διαπιστωμένο - και φυσικά όχι μόνο στο πεδίο της ψυχοθεραπείας - ότι το μαζί είναι ένας σημαντικός καταλύτης με μεταμορφωτικές δυναμικές εσωτερικά και εξωτερικά. Τώρα, προς ποιες κατευθύνσεις;

Εσύ, προς τα πού χρειάζεσαι - θες να πας; Και με ποιούς;

Τυχερός; Άτυχος; Ποιος ξέρει;

Ήταν κάποτε ένας χωρικός που ζούσε με τα ζώα του στο αγρόκτημά του. Μια μέρα ξέσπασε μια φοβερή αρρώστια και πέθαναν όλα του τα ζώα. Οι γείτονες είπαν: Τι άτυχος! Κι ο χωρικός είπε: Τυχερός, άτυχος – ποιός ξέρει; Μετά το κράτος του έδωσε μια γερή αποζημίωση για τις απώλειές του και οι γείτονες είπαν: Πόσο τυχερός! Κι ο χωρικός είπε: Τυχερός, άτυχος – ποιός ξέρει; Μετά ήρθαν ληστές και του έκλεψαν όλα τα χρήματα που μόλις απόκτησε. Κι  οι γείτονες είπαν: Τι άτυχος! Κι ο χωρικός είπε: Τυχερός, άτυχος – ποιός ξέρει;

Μετά η κόρη του παντρεύτηκε έναν πλούσιο άντρα που είχε έρθε να τον βοηθήσει με το αγρόκτημα. Κι  οι γείτονες είπαν: Πόσο τυχέρός! Κι ο χωρικός είπε: Τυχερός, άτυχος – ποιός ξέρει; Μετά, ξέσπασε πόλεμος κι ο νεαρός και ρωμαλέος άντρας που βοηθούσε τόσο πολύ τον χωρικό έπρεπε να πάει στο μέτωπο. Κι  οι γείτονες είπαν: Τι άτυχος! Κι ο χωρικός είπε: Τυχερός, άτυχος – ποιός ξέρει; Μετά ήρθαν τα νέα ότι ο νεαρός χτύπησε πολύ σοβαρά το πόδι του και θα τον έστελναν άμεσα πίσω στο σπίτι του. Κι  οι γείτονες είπαν: Πόσο τυχέρός! Κι ο χωρικός είπε: Τυχερός, άτυχος – ποιός ξέρει;

Κι όπως καταλαβαίνετε, αυτή η ιστορία μπορεί να συνεχίζεται...

Αφιέρωση του άρθρου

Μέσα σε μόλις λίγες εβδομάδες, χιλιάδες άνθρωποι έφυγαν απροσδόκητα από αυτή τη ζωή λόγω του Covid-19, χιλιάδες άνθρωποι αποχωρίστηκαν τους αγαπημένους τους μέσα σε πρωτόγνωρες συνθήκες, χωρίς τη δυνατότητα να μπορούν τους δουν, να τους αποχαιρετήσουν από κοντά. Χιλιάδες άνθρωποι στον υγειονομικό τομέα - και όχι μόνο - καλούνται να υπερβούν τον εαυτό τους, τις φυσικές και ψυχικές αντοχές τους - πολλοί πιο εντατικά και επιτακτικά απ΄όσο έχουν ίσως ποτέ βιώσει. Χιλιάδες άνθρωποι ακόμη προσπαθούν να αναρρώσουν από τις επιπλοκές της νόσου και το ψυχικό πόνο και τραύμα που αυτή η εμπειρία τους προκάλεσε. Εκατομμύρια άνθρωποι που ζουν σε δυσμενείς κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές συνθήκες βιώνουν και αυτή την περιπέτεια με ακόμη πιο επώδυνο τρόπο. Ενώ εκατομμύρια άνθρωποι αγωνιούν και προσπαθούν μέσα από αυτήν την εμπειρία να συμβάλουν – ο καθένας κι η καθεμιά όσο μπορεί πιο καλά κι υπεύθυνα απ’την πλευρά του -  στο να γίνεται ο κόσμος μας έστω και λίγο καλύτερος.

Αυτό το άρθρο το αφιερώνω σε όλους και όλες αυτούς, σε όλους μας.

Πηγές

1. Clarkson, P. (2002) Physis – A Psychophilosophical Life Science Study. University of Kent.
2. Frankl, E. Victor (2004). Man’s Search for Meaning. Reading: Random House.
3. Ecowatch.com 
4. Kathimerini.gr 
5. scientificamerican.com 
6. En.wikipedia.org/wiki/Coronavirus_disease_2019 
7. El.wikipedia.org/wiki/  

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Άρτεμις Αντωνίου - Ψυχοθεραπευτής

Άρτεμις Αντωνίου: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

• Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
• Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
• Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Η Άρτεμις Αντωνίου είναι Σύμβουλος, Ψυχολόγος και Συνθετική Ψυχοθεραπεύτρια.
Artemis Antoniou is a licensed counselling psychologist and integrative psychotherapist.

6944524879

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού