Τελικά υπάρχει λύση για όλα...

Ακρόαση άρθρου......

Πολλές φορές στην ζωή μας τυγχάνει να ερχόμαστε αντιμέτωποι με  προβλήματα και εμπόδια, τα οποία ίσως μας μπλοκάρουν την σκέψη, μας προκαλούν σύγχυση, ενώ ψάχνουμε απεγνωσμένα μια λύση για να ξεφύγουμε από την υπάρχουσα κατάσταση.

Σε άλλες περιπτώσεις έχουμε έτοιμη την απάντηση για την λύση του προβλήματος και αρκεί μόνο να την ανασύρουμε μέσα από πρότερες εμπειρίες που αποθηκεύονται στην μακρόχρονη μνήμη μας.

Άλλες φορές όμως η λύση δεν βρίσκεται πουθενά και στην περίπτωση αυτή έχουμε να αντιμετωπίσουμε ένα πρόβλημα.

Σύμφωνα με τον Sternberg τα στάδια του κύκλου λύσης των προβλημάτων είναι:

Αρχικά η αναγνώριση του προβλήματος:

Είναι πάρα πολύ σημαντικό για το άτομο να δώσει όνομα στο πρόβλημα του. Η αναγνώριση μιας κατάστασης ως πρόβλημα μπορεί να μην είναι μια απλή διαδικασία για κανέναν, αλλά είναι το πρώτο βήμα για την επίλυση του.

Καθορισμός και αναπαράσταση προβλήματος:

Μετά την αναγνώριση του προβλήματος, είναι βοηθητικό να αναπαραστήσουμε το πρόβλημα, για να μπορέσουμε να το κατανοήσουμε και να επικεντρωθούμε στην επίλυση του. Ίσως να είναι το πιο σημαντικό στάδιο του κύκλου, μιας και αν ο καθορισμός και η αναπαράσταση δεν είναι ακριβείς, δεν θα μπορέσουμε να οδηγηθούμε στην κατάλληλη λύση.

Σχεδιασμός στρατηγικών δράσης:

Σε αυτό το στάδιο αναλύουμε το πρόβλημα σε επιμέρους στοιχεία ή συνθέτουμε τα επιμέρους στοιχεία. Μια επίσης τεχνική που μας βοηθάει είναι το ζεύγος «αποκλίνουσα και συγκλίνουσα σκέψη». Η αποκλίνουσα σκέψη αφορά στην προσπάθεια παραγωγής ποικίλων εναλλακτικών λύσεων για το συγκεκριμένο πρόβλημα. Αφρού βρούμε, μέσω της αποκλίνουσας σκέψης ποικίλες διαφορετικές πιθανές λύσεις, πρέπει στη συνέχεια, χρησιμοποιώντας την συγκλίνουσα σκέψη, να καταλήξουμε σε μία λύση που θα είναι καλύτερη ή η καταλληλότερη από τις πιθανές εναλλακτικές λύσεις (Sternberg, 2011).

Οργάνωση των διαθέσιμων πληροφοριών:

Στη συνέχεια οργανώνουμε τις διαθέσιμες πληροφορίες που έχουμε σχετικά με το πρόβλημα, έτσι ώστε να μπορέσουμε να εφαρμόσουμε την στρατηγική μας. Είναι σημαντικό να πούμε ότι η οργάνωση των πληροφοριών δεν περιορίζεται σε αυτό το στάδιο, αλλά αφορά όλα τα στάδια του κύκλου της λύσης των προβλημάτων.

Κατανομή των διαθέσιμων πληροφοριών:

Εκτός των προβλημάτων που πρέπει να λύσουμε στην καθημερινή μας ζωή, πολλές φορές αντιμετωπίζουμε το πρόσθετο πρόβλημα της έλλειψης επαρκών πόρων για την επίλυση του προβλήματος, όπως έλλειψη χρημάτων, χρόνου, εξοπλισμού, χώρου. Ορισμένα προβλήματα απαιτούν να έχουμε στη διάθεση μας πολύ χρόνο και διάφορους άλλους πόρους, ενώ κάποια άλλα απαιτούν ελάχιστους πόρους. Πρέπει επίσης να ξέρουμε πως θα κατανείμουμε τους διαθέσιμους πόρους.

Μελέτες έχουν δείξει ότι τα άτομα που είναι έμπειρα και ικανά στην λύση προβλημάτων ξοδεύουν συνήθως περισσότερους νοητικούς πόρους στο συνολικό σχεδιασμό επίλυσης,  σε σύγκριση με άτομα που δεν έχουν πείρα στην επίλυση προβλημάτων. Από την άλλη οι αρχάριοι αφιερώνουν παραπάνω χρόνο στην προσπάθεια τους να επιλύσουν το πρόβλημα (Sternberg, 2011).

Έλεγχος:

Σημαντικό ρόλο έχει ο χρόνος που θα αφιερωθεί στον έλεγχο της διαδικασίας επίλυσης προβλήματος. Κατά τον  Schoenfeld, τα άτομα που έχουν εμπειρία στην επίλυση των προβλημάτων, δεν περιμένουν πρώτα να φτάσουν στο τέλος της πορείας τους και να δουν που βρίσκονται και το τι κατάφεραν. Αντιθέτως ελέγχουν τις δράσεις τους καθ’ όλη την διαδικασία επίλυσης, για να είναι σίγουροι ότι είναι κοντά στην επίτευξη του στόχου τους. Σε περίπτωση που νιώσουν ότι έχουν απομακρυνθεί, επαναξιολογούν τις ενέργειές τους για να εντοπίσουν το λάθος τους και να θέσουν νέα πορεία.

Αξιολόγηση:

Τέλος, αξιολογούν μετά το πέρας της διαδικασίας τη λύση που δόθηκε στο πρόβλημα. Η αξιολόγηση έρχεται μετά την εφαρμογή της λύσης, ώστε να εντοπιστούν τυχόν νέα προβλήματα, να επανακαθοριστεί το πρόβλημα και να σχεδιαστούν νέες στρατηγικές δράσεις.

Είναι σημαντικό να τονιστεί η ευελιξία του κύκλου των σταδίων της λύσης προβλήματος. Αυτό σημαίνει ότι η σειρά των σταδίων δεν είναι αυστηρά και υποχρεωτικά καθορισμένη.

Κάθε πρόβλημα είναι μοναδικό και αναλόγως τις ανάγκες του, εφαρμόζουμε crisismanagement, απευθυνόμενοι στο κύκλο επίλυσης, επιλέγοντας το ανάλογο στάδιο από τον κύκλο της λύσης του προβλήματος.

Τελικά για όλα τα προβλήματα υπάρχει μια λύση κατά τον Sternberg……

Βιβλιογραφία

Sternberg, R. J. (2011). Γνωστική Ψυχολογία. Αθήνα: Διάδραση.