Ψυχομετρικά εργαλεία & Προβολικά Τεστ. Τι είναι;

Ακρόαση άρθρου......

Τα ψυχομετρικά τεστ αποτελούν μεθόδους που εξετάζουν και διερευνούν καταστάσεις όπως ψυχολογικά χαρακτηριστικά, προσωπικότητα, προτιμήσεις, συμπεριφορά, ικανότητες και άλλες ψυχικές διαδικασίες των ατόμων.

Χρησιμοποιούνται στο χώρο της ψυχολογίας, της ψυχιατρικής, της εκπαίδευσης και άλλων σχετικών τομέων για διάφορους λόγους όπως:

Ψυχοδιαγνωστικοί Σκοποί: Προσδιορισμός ψυχολογικών χαρακτηριστικών, ανίχνευση προβλημάτων ή διαταραχών και κατηγοριοποίηση ατόμων βάσει των χαρακτηριστικών της προσωπικότητάς τους.

Επαγγελματική Επιλογή και Αξιολόγηση: Αξιολόγηση επαγγελματικών ικανοτήτων, αντοχής, ανοχής και προσωπικότητας υποψήφιων εργαζομένων για συγκεκριμένες θέσεις εργασίας.

Εκπαιδευτική Χρήση: Αξιολόγηση των μαθησιακών ικανοτήτων, των δεξιοτήτων και της συναισθηματικής ανάπτυξης των μαθητών.

Έρευνα: Χρησιμοποιούνται σε επιστημονικές έρευνες για τη συλλογή δεδομένων και την κατανόηση ψυχολογικών φαινομένων.

Τα προβολικά τεστ, αποτελούν επίσης ψυχομετρικά εργαλεία που χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση και την εξαγωγή κλινικών συμπερασμάτων τόσο για ενήλικες όσο και για παιδιά. Προσφέρουν μια ολιστική εκτίμηση της προσωπικότητας, αναδεικνύοντας τη γνωστική ωριμότητα, τις ικανότητες, τις συναισθηματικές δυσκολίες και τυχόν στοιχεία ψυχοπαθολογίας, παρέχοντας έτσι μια βάση για μια πληρέστερη θεραπευτική προσέγγιση.

Πώς κατηγοριοποιούνται τα ψυχομετρικά εργαλεία

Κατηγοριοποιούνται βάσει του περιεχομένου των ψυχολογικών εννοιών που μετρούν, του τρόπου χορήγησής τους και της αξιολόγησης των αποτελεσμάτων τους.

Οι κατηγορίες των ψυχομετρικών εργαλείων περιλαμβάνουν:

• Προσωπικότητας, με εργαλεία όπως το MMPI-II, το TAT, το NeoPI-R, το EPQ κ.ά.
• Νοημοσύνης, με όργανα όπως το WAIS, το Raven Standard Progressive Matrices, το Draw-A-Person κ.ά.
• Γενικής ψυχοπαθολογίας, με εργαλεία όπως το SCL-90R, το GHQ κ.ά.
• Ειδικές καταστάσεις όπως άγχος και κατάθλιψη, με εργαλεία όπως το STAI, το BAI, το BDI, το HRSD, το ZSRDS, το CES-D κ.ά.
• Νευροψυχολογικές δοκιμασίες, όπως το MMSE, το TMT, το WCST, το CVLT, το RCFT κ.ά.
• Εκπαιδευτικές επιδόσεις, με εργαλεία όπως το SAT, το GRE, το TOEFL κ.ά.
• Άλλες ψυχολογικές έννοιες όπως ποιότητα ζωής, σεξουαλική λειτουργία, στυλ μάθησης, αυτο-αποτελεσματικότητα, προτίμηση χεριού και άλλα.

Γιατί τα χορηγούμε:

• Διαφορική διάγνωση
• Ψυχική οργάνωση/δομή
• Μηχανισμοί άμυνας
• Ατομικοποίηση, αυτονόμηση
• Διαπροσωπικές σχέσεις
• Σχεσιακή ικανότητα
• Θεραπευτικός σχεδιασμός

Κλίμακα Αξιολόγησης Νοημοσύνης παιδιών WISC-V:

Η πέμπτη έκδοση της Κλίμακας Νοημοσύνης του Wechsler για Παιδιά (WISC-V) έχει δημιουργηθεί με βάση τις πιο πρόσφατες προτάσεις στον τομέα των γνωστικών νευροεπιστημών. Η κλίμακα αποτελείται από 13 επιμέρους κλίμακες, οι οποίες περιλαμβάνουν διάφορους τομείς της νοημοσύνης, όπως η μνήμη, η αφαιρετική σκέψη, η κατανόηση κ.ά.

Η εφαρμογή του WISC-V περιλαμβάνει έξι δείκτες:

1. Δείκτης Λεκτικής Κατανόησης
2. Δείκτης Οπτικο-χωρικής Αντίληψης
3. Δείκτης του Ρέοντος Συλλογισμού
4. Δείκτης της Εργαζόμενης Μνήμης
5. Δείκτης Ταχύτητας Επεξεργασίας
6. Γενικός Δείκτης Νοημοσύνης

Υπάρχουν επίσης πέντε βοηθητικοί δείκτες που παρέχουν επιπλέον πληροφορίες για τις γνωστές ικανότητες του παιδιού:

1. Ποσοτικού Συλλογισμού
2. Ακουστικής Εργαζόμενης Μνήμης
3. Μη λεκτικής Ικανότητας
4. Γενικής Ικανότητας
5. Γνωστικής Επάρκειας

Το WISC-V αποτελεί ένα πολυθεματικό τεστ που συνδράμει στην ενδοατομική αξιολόγηση των νοητικών ικανοτήτων του παιδιού, με σημαντική ψυχοδιαγνωστική αξία. Χρησιμοποιείται για την ανίχνευση δυσχερειών και μαθησιακών δυσκολιών σε συγκεκριμένους αναπτυξιακούς τομείς και συμβάλλει επίσης στον εντοπισμό παιδιών με τις ιδιαίτερες νοητικές ικανότητες παρέχοντας τους εξατομικευμένες ψυχοεκπαιδευτικές προτάσεις.

Κλίμακα Αξιολόγησης Νοημοσύνης ενηλίκων WAIS-IV:

Η Κλίμακα Νοημοσύνης για Ενήλικες WAIS–IVGR, στην τέταρτη έκδοσή της, αποτελεί ένα ψυχομετρικό εργαλείο που αξιολογεί τις γνωστές ικανότητες εφήβων 16 ετών και άνω, καθώς και ενηλίκων μέχρι τα 90:11 ετών.

Χρησιμοποιείται για την ανίχνευση των γνωστικών δυνατοτήτων και αδυναμιών, μαθησιακών δυσκολιών και νοητικής χαρισματικότητας. Επίσης συστήνεται και για την αξιολόγηση ενηλίκων με νευρολογικές διαταραχές.

Είναι η πλέον διαδεδομένη κλίμακα αξιολόγησης νοητικών ικανοτήτων ενηλίκων σε παγκόσμιο επίπεδο και έχει σταθμιστεί για τον ελληνικό πληθυσμό.

Σε συνδυασμό με άλλα ψυχομετρικά εργαλεία του Wechsler, αποτελεί μια δοκιμασία αξιολόγησης των νοητικών λειτουργιών ενηλίκων, βοηθώντας στην εκτίμηση των ικανοτήτων και αδυναμιών όπως και στον καθορισμό της κατάλληλης θεραπευτικής παρέμβασης.

Αθηνά Τεστ:

Το Αθηνά Τεστ αποτελεί ένα διαγνωστικό εργαλείο για την ανίχνευση δυσκολιών μάθησης σε παιδιά, κυρίως ηλικίας 5 έως 9 ετών, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σε μεγαλύτερες ηλικίες. Το τεστ αξιολογεί το επίπεδο και το ρυθμό ανάπτυξης του παιδιού σε ποικίλους τομείς όπως:

1. η νοητική ικανότητα,
2. η μνήμη ακολουθιών,
3. η ολοκλήρωση ελλιπών παραστάσεων,
4. η γραφο-φωνολογική ενημερότητα
5. και η νευρο-ψυχολογική ωριμότητα.

Η χρήση του Αθηνά Τεστ έχει ως βασικό σκοπό την αναλυτική αξιολόγηση της ανάπτυξης του παιδιού και τον εντοπισμό γνωστικών ελλειμμάτων. Με βάση τα αποτελέσματα, δημιουργείται ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα παρέμβασης, προκειμένου να υποστηριχθεί το παιδί ώστε να ανταποκριθεί στις μαθησιακές απαιτήσεις του σχολείου.

Παιδικό Ιχνογράφημα:

Το παιδικό σχέδιο αντιπροσωπεύει έναν τρόπο έκφρασης που προσφέρει σημαντικές πληροφορίες σχετικά με τον ψυχικό και διανοητικό κόσμο των παιδιών. Μέσα από αυτήν τη δραστηριότητα αποκαλύπτονται οι συναισθηματικές καταστάσεις, οι αγωνίες και οι φόβοι τους.

Τα στάδια ανάπτυξης του παιδικού σχεδιασμού καλύπτουν τις ηλικίες 0-6 ετών:

Στο 1ο έτος, το παιδί ξεκινά να ζωγραφίζει «κηλίδες» χωρίς συγκεκριμένη πρόθεση. Το παιδί αρχίζει να κατανοεί τη διαδικασία της ζωγραφικής και του εαυτού του αναδεικνύοντας έτσι τη σχέση μεταξύ των κινήσεών του και του αποτελέσματος.

Πριν από τα 2 έτη, το σχέδιο είναι στρογγυλό με συνεχή επανάληψη.

Στα 2 έτη, αντιλαμβάνεται την αναπαράσταση, και από συνεχείς σχεδιάζει πλέον διακεκομμένες γραμμές. Αρχίζει να εμφανίζεται μια κεντρική φιγούρα.

Στα 3 έτη, δημιουργεί μικρούς κύκλους και αντιγράφει σχέδια ενηλίκων. Εμφανίζονται η ακτινωτή γραμμή και το ανθρωπάκι-γυρίνος.

Γύρω στα 3 έτη σχεδιάζουν το ανθρωπάκι που είναι ένας κύκλος από τον οποίο ξεκινούν γραμμές που παριστάνουν τα πόδια και τα χέρια.

Περί τα 5 έτη, αναπαρίστανται τα πρόσωπα και εμφανίζονται τα σύμβολα της διαφάνειας και του φωτός στα σχέδιά τους.

Τα παραπάνω στάδια αποτελούν έναν δρόμο ανάπτυξης, προσφέροντας εκτενή εικόνα της εξέλιξης του παιδικού σχεδίου και της προσωπικότητας του παιδιού.

Άλλα τεστ ιχνογραφήματος είναι:

• Ζωγραφιά της Οικογένειας (Porot)
• Γυναίκα στη Βροχή (Fay-Ray)
• Τεστ του Ανθρωπάκου ή «Ζωγράφισε έναν Ανθρωπάκο» (Goodenough, F.)
• Τεστ σπιτιού (Minkowska,F.) & δύο σπιτιών (Szyrynski, V.)
• Τεστ σπίτι-δένδρο-πρόσωπο (HTP, Buck)

Το παιδικό ιχνογράφημα στην θεωρία και πράξη: Εγχειρίδιο χορήγησης, ερμηνείας, αξιολόγησης και ψυχοθεραπείας του παιδιού μέσω της ζωγραφικής - Online ασύγχρονο σεμινάριο, στην πλατφόρμα του PSYVERSITY. Κάντε εγγραφή και παρακολουθήστε το σεμινάριο, από τον υπολογιστή ή το κινητό σας, στον χρόνο που εσείς επιλέγετε. Παρέχεται βεβαίωση παρακολούθησης, με την επιτυχή ολοκλήρωση του τεστ αξιολόγησης.

Το τεστ των Παραμυθιών:

Το Τεστ των Παραμυθιών (Fairy Tale Test) αναπτύχθηκε για την αξιολόγηση των προσωπικοτήτων παιδιών από έξι έως δώδεκα ετών. Το τεστ αυτό αποτελείται από 21 κάρτες που ομαδοποιούνται σε εφτά σετ των τριών καρτών. Κάθε κάρτα έχει αρίθμηση στο πίσω μέρος σύμφωνα με μια συγκεκριμένη σειρά που παρουσιάζεται στο παιδί.

Το τεστ αξιολογεί διάφορες πτυχές, συμπεριλαμβανομένων:

α) Συγκρούσεις μεταξύ αυτονομίας και συμμόρφωσης σε κανόνες,
β) Η εικόνα του εαυτού,
γ) Προβληματικές σεξουαλικές συμπεριφορές,
δ) Άγχος αποχωρισμού,
ε) Συγκρούσεις μεταξύ ελέγχου και απελευθέρωσης των ενορμήσεων,
ζ) Δύναμη του υπερεγώ,
η) Αίσθημα ανασφάλειας,
θ) Επιθετική συμπεριφορά,
ι) Αναπαράσταση της σχέσης με τους γονείς,
κ) Στοιχεία κατάθλιψης.

Αυτά τα κριτήρια αποτελούν τα βασικά στοιχεία αξιολόγησης που χρησιμοποιούνται για να αναλύσουν την ψυχολογική και συναισθηματική κατάσταση των παιδιών.

Τεστ Θεματικής Αντίληψης:

1. T.A.T Thematic Apperception Test

Το Τεστ Θεματικής Αντίληψης (Thematic Apperception Test, T.A.T.) χρησιμοποιείται για τον εντοπισμό διαταραχών της συμπεριφοράς, την ύπαρξη ψυχωτικού ιδεασμού και την ανάδειξη τάσεων που το άτομο αναχαιτίζει ή δεν αναγνωρίζει συνειδητά. Τα διαγνωστικά ευρήματα προκύπτουν από τις αφηγήσεις του εξεταζόμενου, αποκαλύπτοντας τον τρόπο αντίληψης, σκέψης, έκφρασης συναισθημάτων κ.ά. χαρακτηριστικά της προσωπικότητας και πιθανώς της ψυχοπαθολογίας που ενδέχεται να παρουσιάζει.

Οι ενδείξεις καταγράφονται σε δύο βασικούς άξονες:

Α) στη συμπεριφορά κατά την εξέταση
Β) στο περιεχόμενο των ιστοριών που αφηγείται ο εξεταζόμενος.

Τα αποτελέσματα αφορούν σε διαταραχές της διάθεσης, αγχώδεις διαταραχές, διαταραχές προσωπικότητας, σχιζοφρένεια και άλλες ψυχωτικές διαταραχές. Η διάγνωση πραγματοποιείται με βάση τον τρόπο αντίληψης και ερμηνεία των αφηγήσεων του ατόμου.

Το T.A.T. χορηγείται σε έφηβους άνω των 12 ετών και ενήλικες, επιτρέποντας την ανάλυση και την αξιολόγηση των προβλημάτων της προσωπικότητας και των ψυχολογικών διαταραχών.

2. C.A.T Children’s Apperception Test:

Το Προβολικό Τεστ Θεματικής Αντίληψης Παιδιών (Children’s Apperception Test) αναλύει τη συμπεριφορά και την προσωπικότητα παιδιών ηλικίας από 3-11 ετών. Εξετάζει τους μηχανισμούς άμυνας του εγώ απέναντι σε στρεσογόνες συνθήκες και τη σχέση τους με τα άτομα του περιβάλλοντός τους.

Ο ανήλικος έχει μπροστά του δέκα κάρτες με εικόνες ανθρώπων και ζητείται να δημιουργήσει μια ιστορία με αρχή, μέση και τέλος με βάση αυτές τις εικόνες.

Η αξιολόγηση εστιάζει στις αντιδράσεις και αναπαραστάσεις του παιδιού απέναντι σε διάφορα προβλήματα όπως επιθετικότητα, ενοχές, τιμωρία, κακοποίηση, ένταση, φόβο και άλλα. Μέσα από τη δημιουργία των ιστοριών τους, αναδεικνύονται στοιχεία που αντανακλούν τις ψυχολογικές καταστάσεις που βιώνουν, παρέχοντας ενδείξεις για το πώς αντιμετωπίζουν ή αντιλαμβάνονται συγκεκριμένες καταστάσεις και συναισθήματα.

Τεστ Κηλίδων Μελάνης Rorschach:

Το τεστ κηλίδων μελάνης Rorschach είναι ένα εργαλείο ψυχολογικής διάγνωσης που σχετίζεται με εικόνες και θεωρείται ένα από τα δημοφιλέστερα τεστ για τη διάγνωση ψυχικών διαταραχών και διαταραχών προσωπικότητας. Δημιουργήθηκε από τον Ελβετό ψυχίατρο Herman Rorschach το 1921. Το τεστ αυτό χρησιμοποιεί μια ομάδα συμμετρικών μελανοκηλίδων ως ερεθίσματα. Οι κηλίδες αναπαρίστανται σε κάρτες και είναι αριθμημένες από το Ι έως το Χ.

Μερικές είναι ασπρόμαυρες, μερικές περιέχουν κόκκινο χρώμα και άλλες είναι έγχρωμες. Οι κάρτες παρουσιάζονται στο άτομο υπό εξέταση με μια συγκεκριμένη σειρά. Το άτομο πρέπει να περιγράψει τι βλέπει, χωρίς να υπάρχει σωστή ή λάθος απάντηση.

Η κύρια υπόθεση του τεστ είναι ότι το αόρατο υλικό των καρτών ενθαρρύνει το άτομο σε προβολή ή άλλες αρχαϊκές μορφές άμυνας, σύμφωνα με την ψυχοδυναμική ψυχολογία..

Σε περιπτώσεις νοητικής καταστολής συναισθηματικής φύσης, αποκαλύπτει τη διαφορά μεταξύ των τωρινών ικανοτήτων και των πρωταρχικών ικανοτήτων.

Αυτό επιτρέπει την ποιοτική αξιολόγηση της νοημοσύνης, κατηγοριοποιώντας την ως θεωρητική, πρακτική ή καλλιτεχνική. Εξετάζει την κοινωνική προσαρμογή, τις νευρώσεις, το άγχος, την επιθετικότητα, τις διαταραχές προσωπικότητας, την κατάθλιψη, τη μανία, την υπομανία, τη σχιζοφρένεια, την παράνοια, τις παρανοϊκές ψυχώσεις και τα οργανικά ψυχοσύνδρομα.

Συνολικά, το τεστ Rorschach παρέχει πλούσιες πληροφορίες που βοηθούν στην κατανόηση πολλών ψυχολογικών και συμπεριφορικών πτυχών του ατόμου που εξετάζεται.

Τεστ Προσωπικότητας MMPI:

Το Τεστ Προσωπικότητας MMPI®-2 είναι ένα από τα πιο διαδεδομένα και περισσότερο μελετημένα εργαλεία για την αξιολόγηση της ψυχοπαθολογίας σε ενήλικες παγκοσμίως.

Η δεύτερη έκδοση (MMPI®-2) αντικατέστησε την προηγούμενη έκδοση στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1989 και στην Ελλάδα το 2003. Αποτελείται από πάνω από 100 κλίμακες, συμπεριλαμβανομένων κλινικών, υποκλιμάκων, κλιμάκων εγκυρότητας και συμπληρωματικών κλιμάκων.

Χρησιμοποιείται κυρίως στην κλινική πράξη για τη διάγνωση ψυχοπαθολογικών καταστάσεων και περιλαμβάνει αξιολόγηση συμπτωμάτων κοινωνικής και προσωπικής δυσλειτουργίας, διαμόρφωση κλινικών διαγνώσεων και σχεδιαστικών στρατηγικών θεραπείας.

Επιπλέον, χρησιμοποιείται για την αναγνώριση ψυχολογικών παραγόντων που σχετίζονται με την επιλογή προσωπικού για θέσεις εργασίας, όπως η αντικοινωνική συμπεριφορά, η διαπροσωπική δυσπιστία, οι παρεκκλίνουσες συμπεριφορές, η συναισθηματική αστάθεια, η ισχύς του εγώ, η ενοχική προδιάθεση, και η προδιάθεση για κατάχρηση ουσιών.

Επιπλέον, χρησιμοποιείται σε συμβουλευτική σταδιοδρομίας και συμβουλευτική γάμου και οικογένειας.

Οι δέκα κλίμακες του MMPI (Minnesota Multiphasic Personality Inventory) είναι οι εξής:

HS - Υποχονδρία
D - Κατάθλιψη
Hy - Μετατρεπτική Υστερία
Πδ - Ψυχοπαθητική Απόκλιση ή Εκτροπή
Mf - Ανδροπρέπεια-Θηλυπρέπεια
Πα - Παράνοια
Pt - Ψυχασθένεια
Sc - Σχιζοφρένεια
Ma - Υπομανία
Si - Κοινωνική Ενδοστρέφεια

Στην τελευταία έκδοση του MMPI, προστέθηκαν και τέσσερις ειδικές κλίμακες:

A - Άγχος
R - Απώθηση
Es - Ισχύς ή Σθένος του Εγώ
Mac - Κλίμακα Αλκοολισμού του Mac Andrews

Βιβλιογραφία

Bryman, A., & Cramer, D. (2005). Quantitative data analysis: A guide for social scientists. Philadelphia, PA: Routledge.
Michell, J. (1997). Quantitative science and the definition of measurement in psychology. British Journal of Psychology, 88(3), 355–383.
Αλεξόπουλος, Δ. (1998).Ψυχομετρία : Σχεδιασμός τεστ και ανάλυση ερωτήσεων. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Σταλίκας, Α., Τριλίβα, Σ. & Ρούσση , Π. (2012). Τα ψυχομετρικά εργαλεία στην Ελλάδα. Εκδόσεις Πεδίο.

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Αναστασία Σπανού - Ψυχοθεραπευτής

Αναστασία Σπανού: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

• Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
• Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
• Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Πιστοποιημένη ψυχοθεραπεύτρια Cognitive Analytic Therapist (C.A.T - ΠΕΓΑΨ-Πανελλήνια Εταιρεία Γνωστικής Αναλυτικής Ψυχοθεραπείας).  Εκπαιδεύομενη Συνθετική Ψυχοθεραπεύτρια (ECP-ΕΕΨΕ) και Κοινωνική λειτουργός (Πανεπιστήμιο Πατρών, τμήμα Εκπαίδευσης & Κοινωνικής εργασίας).

6982554248

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού