Η εφηβική ψυχή όπως αποτυπώνεται στο λογοτεχνικό έργο του Γρηγόριου Ξενόπουλου

Ακρόαση άρθρου......

Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος (1867-1951) ήταν ένας από τους πιο παραγωγικούς και δημοφιλείς συγγραφείς της γενιάς του 1880. Έκανε το μεγάλο άλμα και πέρασε από το ηθογραφικό μυθιστόρημα στο αστικό νατουραλιστικό και ψυχογραφικό μυθιστόρημα και θεατρικό δράμα.

Το έργο του Γρηγόριου Ξενόπουλου

Οι ιστορίες του έχουν κοσμοπολιτικό χρώμα είτε διαδραματίζονται στην Ζάκυνθο, το νησί του, είτε στην Αθήνα, την πόλη όπου σπούδασε και έζησε από το 1883 ως την εκδημία του το 1951. Επηρεάστηκε από τους μεγάλους Ευρωπαίους λογοτέχνες, όπως τον Emile Zola, τον Onore de Balzac, τον Charles Dickens, τον Wolfang Goethe, τον Fyodor Dostoevsky, τον Henrik Ibsen και άλλους.

Ο συγγραφέας περιγράφει με ρεαλισμό την ελληνική κοινωνία και τα κοινωνικά ήθη και έθιμα της εποχής του στην πρωτεύουσα ή στην επαρχία. Το πρώτο του μυθιστόρημα «Άνθρωπος του κόσμου» (1884) είναι μια αθηναϊκή μυθιστορία ενώ με τα επόμενα «Μαργαρίτα Στέφα» (1893), «Κόκκινος βράχος» (1905) «Λάουρα» δίνει μια πετυχημένη απεικόνιση της ζακυθινής ζωής. Ας μη ξεχνούμε ότι το γραφικό Zante ήταν από το 1485 ως τον 19ο αιώνα υπό Ενετική κατοχή. Η διοίκηση των Βενετσιάνων είχε ως αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μια ντόπια φιλελεύθερη ελίτ που διαχώριζε τη θέση της (ακόμη και με το libro d’ oro) από το popolo (λαό).

Ο Ξενόπουλος μελέτησε το έργο του Κ. Καβάφη και πρώτος αυτός δημοσίευσε ολοκληρωμένη μελέτη για τον Αλεξανδρινό ποιητή το 1903. Από το 1896 ως το 1948 ήταν αρχισυντάκτης του παιδαγωγικού περιοδικού «Διάπλασις των παίδων» και υπέγραφε με το χαρακτηριστικό motto «σας ασπάζομαι, Φαίδων».

Μαζί με τη μυθιστορηματική, σημαντική είναι και η δραματουργική παραγωγή του. Από τα θεατρικά θα αναφέρω τα εξής σημαντικά έργα: «Το μυστικό της Κοντέσσας Βαλέραινας» (1904), «Φωτεινή Σάντρη» (1908), «Στέλλα Βιολάντη» (1909), «Ραχήλ» (1909), «Πειρασμός» (1910), «Ψυχοσάββατο» (1913), «Φιόρο του Λεβάντε» (1914), «Φοιτηταί» «Ποπολάρος» (1913).

Η εφηβική ψυχή αποτυπωμένη στο δράμα «Φωτεινή Σάντρη»

Η Φωτεινή Σάντρη είναι μια όμορφη και γεμάτη ζωντάνια έφηβη αγγλοελληνικής καταγωγής. Ζει με τους εύπορους και αριστοκράτες γονείς της, σε μια απομονωμένη από τη Χώρα, περιοχή της Ζακύνθου. Στο φυσικό τοπίο δεσπόζει ο «κόκκινος βράχος που λούζεται στο κόκκινο φως του ηλιοβασιλέματος και οδηγεί στον κρημνό». Τους επισκέπτεται, για δεκαπέντε μέρες, ο ώριμος και γοητευτικός ξάδελφος της οικογένειας, Άγγελος Μαρίνης, και ξεκινά μια αθώα φιλία, η οποία παρεκτρέπεται εκ μέρους του Άγγελου σε ερωτικό ενδιαφέρον.

Η Φωτεινή δεν τολμά να ομολογήσει ούτε στον ξάδελφο, ούτε στον εαυτό της, την αγάπη της. Εξάλλου, είναι συγγενείς και ο «Πατριάρχης δεν δίνει την άδεια για να νομιμοποιήσουν τον έρωτά τους».

Ο Άγγελος φεύγει από το φιλόξενο και αρχοντικό σπίτι για να την αφήσει ήσυχη και για να μη δημιουργηθεί σκάνδαλο. Την διαβεβαιώνει όμως, προηγουμένως, πως δεν θα αγαπήσει ποτέ άλλη γυναίκα. Πηγαίνει «στας Αθήνας» όπου μετά από λίγους μήνες, παντρεύεται ένα κορίτσι που του το είχαν ήδη προξενέψει από παλιά, την Ελίζα Βλαστού.

Η Φωτεινή, έτσι όπως ζει απομονωμένη σε ένα όμορφο αλλά άψυχο περιβάλλον και μέσα στην αγάπη και αφέλεια της οικογένειάς της, (οι γονείς της την θεωρούν αγοροκόριτσο, αγριοκάτσικο, μικρή κ.ά.) αρχίζει να μελαγχολεί και να νοσταλγεί τον Άγγελο. Αποφασίζει να του γράψει, παρ’ όλο που αυτός δεν της έστειλε προσωπικό γράμμα, παρά μόνο «τυπικά χαιρετίσματα» μέσα από την αλληλογραφία που διατηρούσε με τους γονείς της.

Πριν γράψει την επιστολή έχει μάθει ένα καταπληκτικό νέο: «ο Δεσπότης έδωσε την άδεια για να παντρεύονται και τα ξαδέλφια»! Αποφασίζει να του γράψει για να τον φέρει κοντά της. Να λοιπόν που και η θρησκεία είναι με το μέρος τους. Μεταξύ άλλων γράφει: «Δεν έπρεπε να σε αφήσω να φύγεις έτσι χωρίς λέξη. Σ’ αγαπώ κι εγώ! Μα είναι ποτέ αργά για αγάπη σαν την εδική μας; Θα είμαστε μαζί εσύ ο αντρούλης μου και εγώ η γυναικούλα σου, σε γλυκοφιλώ, η Ρεζεντά σου». Του έστειλε και την πρόσφατη φωτογραφία της από τα γενέθλιά της. Μόλις είχε πατήσει τα 18! Χωρίς αναβολή η Φωτεινή ταχυδρομεί το γράμμα επί συστάσει, μέσω της έμπιστης ξαδέλφης της, στην οποία έχει ομολογήσει τα πάντα.

Λίγες ώρες μετά, στο αρχοντικό έρχεται η καθιερωμένη αλληλογραφία. Την ξεχωρίζει η Φωτεινή και μεταξύ εφημερίδων και άλλων βλέπει και ένα αγγελτήριο γάμου προς την «αξιότιμο οικογένεια Αλφρέντου Σάντρη» Μπά! Ποια να παντρεύεται; Αναρωτιέται η Φωτεινή. «Ο Άγγελος Μαρίνης και η Ελίζα Βλαστού ετέλεσαν τους γάμους τους κτλ».

Η ψυχή της Φωτεινής αρχίζει να ουρλιάζει. Το στόμα της φωνάζει τη μάνα της. Την καλεί επειγόντως να γράψουν ένα συγχαρητήριο τηλεγράφημα, το οποίο να μην είναι συνηθισμένο.

Το τηλεγράφημα λέει: «Ο Κόκκινος βράχος ματωμένος στο ηλιοβασίλεμα γιορτάζει τη χαρά σας…».

Το γράμμα, το γράμμα της. Εκτός από το μαχαίρι στην καρδιά είναι και το ρεζίλεμα από την ερωτική εξομολόγηση της ξαδέλφης προς τον παντρεμένο που «θα διαβάζει τα λόγια της μαζί με την γυναίκα του και θα σκάνε στα γέλια»…«Ο κόκκινος βράχος φαίνεται σαν γίγαντας ματωμένος και την καλεί, την ίδια ώρα», την ώρα του ηλιοβασιλέματος που με τον Άγγελο έκαναν συχνούς περιπάτους και κάθονταν στην καλντέρα του βράχου και αγνάντευαν την άβυσσο. Ο γλυκύτερος θάνατος…

Μετά από λίγο η πιστή υπηρέτρια του σπιτιού αναγγέλλει με κραυγές το τρομερό γεγονός της αυτοκτονίας της Φωτεινής…

Αποκτήστε το βιβλίο Ο κόκκινος βράχος από το βιβλιοπωλείο της Πύλης μας, Psychology.gr