Οι διάφορες ιδιοσυγκρασίες

Ακρόαση άρθρου......

Σύμφωνα με τον Arlo Wally Minto, υπάρχουν αντίθετα ζευγάρια ιδιοσυγκρασιών τα οποία παρατηρούμε - σε διαφορετική ένταση- τόσο εντός του εαυτού μας όσο και στους άλλους.

Ο φλύαρος και ο σιωπηλός.
Ο ενεργητικός και ο αντιδραστικός.
Ο πολύ ευαίσθητος στον πόνο και ο ελάχιστα ευαίσθητος στον πόνο.
Ο κοινωνικός και ο μοναχικός.
Ο ημερήσιος και ο νυχτερινός τύπος.
Ο τελειομανής και ο μη τελειομανής.
Ο υπέρ και ο κατά του αγγίσματος.
Ο αργός και ο γρήγορος.

Αντί όμως να βλέπει τις ιδιοσυγκρασίες ως αντιθετικά ζεύγη, ο συγγραφέας τις αντιμετωπίζει περισσότερο ως ένα φάσμα (όπως το φάσμα των χρωμάτων), που εκτείνεται ανάμεσα σε δύο άκρα και ενδιάμεσα περιλαμβάνει όλες τις δυνατές διαβαθμίσεις.

Ιδιοσυγκρασιακό φάσμα

Κατά συνέπεια, δεν υπάρχουν μόνο ακατάσχετα φλύαροι από τη μια πλευρά και απόλυτα σιωπηλοί από την άλλη. Μεταξύ των δυο αυτών άκρων υπάρχουν άνθρωποι λιγότερο ή περισσοτέρο ομιλητικοί και λιγότερο ή περισσότερο σιωπηλοί. Οι πιο πολλοί από εμάς τοποθετούμαστε κάπου ανάμεσα στα δύο άκρα, τα οποία στην πραγματικότητα αντιπροσωπεύουν ελάχιστα άτομα.

Ποιο είναι το ενδιαφέρον αυτού του τρόπου παρουσίασης;

Αν τοποθετούμε στο μέσο ενός ιδιοσυγκρασιακού φάσματος (δηλαδή δεν είμαι ούτε ιδιαίτερα φλύαρος ούτε ιδιαίτερα σιωπηλός, αλλά είμαι αυτό που λέμε «φυσιολογικός» ή «μέσος όρος»), καταφέρνω γενικά να συνεννοούμαι και με τα δύο άκρα αυτής της ιδιοσυγκρασίας: με τους ανθρώπους που είναι πολύ σιωπηλοί και με αυτούς που είναι πολύ φλύαροι.

Αν πάλι τοποθετούμαι σε ένα από τα άκρα ενός φάσματος (π.χ. είμαι πολύ γρήγορος, πολύ τελειομανής, πολύ αντιδραστικός κ.λπ.), τότε θα μου είναι πολύ δύσκολο να κατανοήσω όσους βρίσκονται στο αντίθετο από το δικό μου άκρο και κατ' επέκταση να συνεννοηθώ μαζί τους! Αν είμαι γρήγορος, θα κάνω αυστηρή κριτική σε εκείνους που θα κρίνω ως ιδιαίτερα αργούς σε σχέση με τον δικό μου ρυθμό.

Αν έχω έντονη την τάση να αγγίζω τους ανθρώπους και να επιθυμώ τη σωματική επαφή, τότε θα κρίνω ως «σεμνότυφους» και «ψυχρούς» όσους δεν επιθυμούν μια τέτοια επαφή και είναι «κατά του αγγίγματος». Αλλά και αυτοί που βρίσκονται στο αντίθετο άκρο του φάσματος θα κάνουν το ίδιο απέναντί μου! Δεν θα καταλαβαίνουν ότι μπορώ να είμαι έτσι όπως είμαι, δηλαδή ριζικά διαφορετικός από αυτούς.

Εξάλλου, κι εγώ θα ασκώ κριτική στον εαυτό μου: θα έπρεπε να είμαι λιγότερο φλύαρος/η, θα έπρεπε να αναζητώ λιγότερο τη σωματική επαφή με τους άλλους, θα έπρεπε να είμαι πιο γρήγορος/η και πάει λέγοντας. Αλλά γιατί πρέπει να είμαστε όλοι ίδιοι; Γιατί δεν εκτιμούμε την ανθρώπινη ποικιλότητα;

Ανθρώπινη ποικιλομορφία

Όταν καταλαβαίνω ότι είμαι έτοιμος να διατυπώσω μια κριτική που προέρχεται από τη σύγκριση του άλλου με αυτό που είμαι εγώ, λέω συχνά στον εαυτό μου: «Έλα τώρα! Φαντάσου τη Γη να κατοικείται από ανθρώπους που είναι όλοι σαν κι εσένα!» Θα μπροούσε να είναι καθησυχαστικό στην αρχή, αλλά τελικά θα βαριόμασταν μέχρι θανάτου! Ακόμα χειρότερα: Κι αν όλα ήταν ουδέτερα; Αν όλοι οι άνθρωποι ήταν «φυσιολογικοί», δηλαδή μέτριοι, ουδέτεροι, αποστειρωμένοι και ακρωτηριασμένοι; Δεν θα υπήρχε καμία απολύτως διαφορά! Όλα θα ήταν εντελώς ανούσια!

Ευτυχώς που υπάρχουν άνθρωποι διαφορετικών ειδών, με πολλές διαφορές -στην ευαισθησία, την ταχύτητα, τον τρόπο σχετίζεσθαι, την ευφυΐα κ.λπ. Χρειαζόμαστε αυτή την ποικιλομορφία στην κοινωνία μας για να μπορούμε να ανταποκρινόμαστε σε όλα τα είδη των καταστάσεων, των προτιμήσεων, των απαιτήσεων του εκάστοτε περιβάλλοντος, επαγγέλματος, εποχής κ.λπ. Η ύπαρξη μιας τέτοιας ποικιλομορφίας δεν είναι ούτε συμπτωματική ούτε τυχαία, είναι μια αναγκαιότητα, και -παρόλο που είναι πιο δύσκολο να το εκτιμήσουμε- αποτελεί ευλογία.

Αν κατανοήσουμε αυτό το φάσμα των ιδιοσυγκρασιών, θα μας είναι ευκολότερο να αποδεχθούμε τόσο τον εαυτό μας έτσι όπως είναι, όσο και τους άλλους με τις ιδιαιτερότητες και τη διαφορετικότητά τους. Ο ίδιος ο όρος «φάσμα» λέει πολλά. Γιατί ποιος θα ήθελε να εξαφανίσει το κόκκινο ή το μοβ χρώμα με το πρόσχημα ότι αποτελούν τα δύο άκρα του χρωματικού φάσματος;

Τρόποι έκφρασης αγάπης

Υπάρχει ένας τομέας στον οποίο η κατανόηση της ύπαρξης του φάσματος των ιδιοσυγκρασιών παίζει πολύ σημαντικό ρόλο: είναι ο τομέας της αγάπης, της αγάπης που δίνουμε και της αγάπης που παίρνουμε.

Ο Arlo Wally Minto υποστηρίζει ότι ένας απίστευτος αριθμός παρεξηγήσεων, παρανοήσεων και απογοητεύσεων στα ζευγάρια και στις οικογένειες πηγάζει από τον διαφορετικό τρόπο - και συχνά διαμετρικά αντίθετο- με τον οποίο εκφράζουμε την αγάπη μας. Η διαφορά αυτή σχετίζεται με το φάσμα της σωματικής επαφής («ναι στο άγγιγμα»/«όχι στο άγγιγμα», που μπορούμε επίσης να ονομάσουμε «σωματικό/διανοητικό»).

ΣΤΙΣ ΣΚΙΕΣ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ... ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΙΡΕΤΙΚΟΥΣ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ
Συγγραφέας: Πέτρος Θεοδώρου, ψυχοθεραπευτής Gestalt | Εκδόσεις: PSYCHOLOGY.GR
Μια υπαρξιακή προσέγγιση για τη σχέση του έρωτα με τον σεξουαλικό πόθο, την αγάπη, αλλά και τις απροσπέλαστες Σκιές μέσα μας.

Κάποιοι από εμάς έχουν έναν πολύ σωματικό τρόπο για να εκφράζουν την τρυφερότητα και την αγάπη τους: έχουν ανάγκη να αγκαλιάσουν τον άλλον, να τον αγγίξουν, να τον χαϊδέψουν.

Υπάρχουν άνθρωποι που δεν μπορούν να σας μιλήσουν χωρίς να ακουμπήσουν το χέρι τους στο μπράτσο σας, χωρίς να σας αγγίξουν στην πλάτη ή να σας δείξουν σωματικά την αγάπη τους με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.

Είναι τόσο φυσικό γι' αυτούς που δεν φαντάζονται ότι κάποιοι άλλοι άνθρωποι όχι μονο δεν λειτουργούν έτσι, αλλά και δεν τους αρέσει καθόλου αυτός ο κάπως επιδεικτικός τρόπος! Πράγματι, στο άλλο άκρο του φάσματος βρίσκουμε ανθρώπους για τους οποίους η τρυφερότητα και η αγάπη πρέπει να εκφράζονται με ένα πιο «διανοητικό τρόπο: με τη συνομιλία, τις ματιές, με στιγμές που περνούν μαζί με τον άλλο χωρίς την παραμικρή σωματική επαφή. Τι γίνεται λοιπόν όταν ένα άτομο «κατά του αγγίγματος» είναι ζευγάρι ή είναι γονέας και παιδί;

Αυτό που συνήθως συμβαίνει έιναι ότι και οι δύο έχουν την εντύπωση ότι ο άλλος δεν τους αγαπάει πραγματικά! Ο σύζυγος δεν σταματά να αγκαλιάζει τη γυναίκα του, να τη χαϊδεύει, να την κανακεύει... αλλά αυτή θέλει μόνο να μιλήσουν, να διαβάσουν μια ιστορία, να περπατήσουν αργά ο ένας δίπλα στον άλλον. Η γυναίκα προσφέρει την παρουσία της και το βλέμμα της, συζητάει, λέει πώς πέρασε τη μέρα της... αλλά ο άντρας -επειδή δεν τον αγγίζει σωματικά- έχει την εντύπωση πως αυτή δεν τον αγαπά.

Στην πραγματικότητα, οι δύο αυτοί άνθρωποι αγαπιούνται βαθιά, αλλά οι τρόποι με τους οποίους εκδηλώνουν την αγάπη τους είναι εντελώς αντίθετοι.

Εκδηλώσεις αγάπης και προσδοκίες

Πολλά ζευγάρια και πολλοί γονείς και παιδιά έχουν δει τη σχέση τους να αλλάζει τελείως μετά από αυτή την ανακάλυψη. Ξαφνικά καταλαβαίνουν ότι ο τρόπος ύπαρξης και συμπεριφοράς του άλλου απέναντί τους ήταν μια απόδειξη αγάπης, παρόλο που δεν είχε τη μορφή που περίμεναν.

Συνάντησα γιους που στα τριάντα ή στα σαράντα τους ανακάλυψαν, για παράδειγμα, ότι ο πατέρας τους πάντα τους αγαπούσε, αλλά απλώς δεν είχε εκφράσει ποτέ την αγάπη του με τον τρόπο που εκείνοι προσδοκούσαν.

Ήταν, για παράδειγμα, ένας άνθρωπος που εκφραζόταν με λόγια, αλλά δεν του άρεσαν οι σωματικές εκδηλώσεις τρυφερότητας. Με τον τρόπο του όμως ήταν ιδιαίτερα δοτικός, φρόντιζε και νοιαζόταν πολύ για τους γιους του και τους υποστήριζε με χιλιάδες άλλους τρόπους... οι οποίοι περνούσαν απαρατήρητοι από τους γιους.

Το ίδιο ηλεκτρικό ρεύμα μπορεί να τροφοδοτήσει ένα ψυγείο ή ένα σώμα καλοριφέρ, έναν κινητήρα ή ένα υποβοηθούμενο φρένο: ένα πράγμα ή το αντίθετό του. Η ίδια ανθρώπινη αγάπη μπορεί να πάρει εκ διαμέτρου αντίθετες μορφές, οι οποίες όμως είναι ενδείξεις αγάπης αν ξέρουμε να τις αποκωδικοποιούμε και να τις ερμηνεύουμε, αντί να περιοριζόμαστε στον δικό μας τρόπο εκδήλωσης.

Οι μεταξύ μας διαφορές αποτελούν μια καλή ευκαιρία για να ξεπεράσουμε αυτό που φαίνεται, να δούμε σε βάθος και να ανακαλύψουμε ποιες είναι στην πραγματικότητα οι προθέσεις και τα συναισθήματα που έχουν οι άνθρωποι γύρω μας, ακόμα και κάτω από μια μεταμφίεση πολύ διαφορετική από τη δική μας.

Το παρόν άρθρο αποτελεί αδειοδοτημένο απόσπασμα από το βιβλίο Νίκησε την (αυτο)κριτική! που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πεδίο.