Οι σχέσεις μητέρας - κόρης είναι περίπλοκες

Ακρόαση άρθρου......

Μπορείς ακόμα να θυμηθείς αυτές τις λέξεις και αυτό το συναίσθημα όταν μαθαίνεις το φύλο του παιδιού.... Ωωωω  είναι κορίτσι !!!  Ένα μικρό κοριτσάκι, πόσο τυχερή είμαι! Μια προέκταση του εαυτού μου! Πόσο συναρπαστικό, πόσο ξεχωριστό, πόσο σημαντικό!

Θα είμαστε τόσο κοντά η μια στην άλλη! θα είμαστε οι καλύτερες φίλες!

Θα λέμε η μια στην άλλη μυστικά, θα μοιραζόμαστε όνειρα, φόβους, σχέδια για το μέλλον… με ένα τρόπο που μόνο η μάνα με την κόρη  μπορούν  πραγματικά να κάνουν ....

Αυτό όμως που δεν μπορείς  να φανταστείς είναι ότι υπάρχει και μια άλλη πλευρά σ’ αυτή την τόσο ιδιαίτερη σχέση .... μια πλευρά που μπορεί να είναι περίπλοκη, δύσκολη και μερικές φορές νοιώθεις ότι είναι  εντελώς αδύνατη.

Η περιπλοκότητα της σχέσης μητέρας - κόρης

Οι σχέσεις μητέρας-κόρης είναι περίπλοκες, δημιουργώντας ένα ιδιαίτερο σύνολο συναισθημάτων που προσδιορίζει μόνο αυτή τη δυαδική σχέση μητέρας-κόρης. Ακόμη και οι πιο υγιείς σχέσεις μπορεί μερικές φορές, να είναι γεμάτες με πραγματικές προκλήσεις. Είναι ίσως ο  σημαντικότερος δεσμός που αντικατοπτρίζει την διαφοροποίηση, την αυτονομία και την ανεξαρτησία της κόρης στα πλαίσια της συνεχούς εγγύτητας και συναισθηματικής υποστήριξης από τη μητέρα της. 

Μητέρες και κόρες μπορεί να τσακώνονται, να μαλώνουν, να κλαίνε, να κατηγορούν η μια την άλλη, να παραπονιούνται συνεχώς… και παρόλα αυτά ο δεσμός τους να γίνεται ισχυρότερος. Δεν μπορούν να καταλάβουν τι συμβαίνει… γιατί συμβαίνει.. Νιώθουν ότι είναι ένα εκατομμύριο μίλια μακριά η μια από την άλλη …

Γιατί άραγε;

Μια γυναίκα, φέρνοντας στον κόσμο μια κόρη βρίσκεται αντιμέτωπη όχι μόνο με ένα βρέφος, με ένα μικρό κορίτσι, μια μελλοντική γυναίκα, αλλά ενδεχομένως και με δικές της άλυτες συγκρούσεις από το παρελθόν, με την αποκάλυψη  βαθιά θαμμένων συναισθημάτων της, με τις ελπίδες και τα ανεκπλήρωτα όνειρά της.

Αυτό λειτουργεί σαν σεισμός μέσα της. Με τη γέννηση της κόρης της και καθώς εκείνη μεγαλώνει, μπορεί να αναδυθούν ανεπίλυτες συγκρούσεις και τραύματα από τη σχέση της με δική της μητέρα, πληγές που εξακολουθούν να προκαλούν πόνο. Η γυναίκα αυτή είναι ταυτόχρονα, η μητέρα του παιδιού που θα γεννηθεί και η κόρη της μητέρας που την έχει γεννήσει.

Από την άλλη το μικρό κορίτσι, ταυτίζεται μαζί της, την βλέπει σαν θεά, την τοποθετεί σε ένα βάθρο εκεί ψηλά, την εξιδανικεύει και θέλει να της μοιάσει. Με την πάροδο του χρόνου τα συναισθήματα αλλάζουν… περνάνε από διάφορα στάδια, από την παιδική ηλικία του κοριτσιού ως την ενηλικίωση του.

Στην μεταβατική περίοδο της εφηβείας η μαμά «κατεβαίνει» από το βάθρο της και στα μάτια της έφηβης κόρης γίνεται ελεγκτική, τυραννική, έχει χίλια ελαττώματα και νιώθει ότι δεν την καταλαβαίνει. 

Μερικές φορές μπορεί να κουλουριάζεται δίπλα στη μητέρα της για να συζητήσει μαζί της και άλλες φορές βγαίνει από το δωμάτιο, γεμάτη θυμό, φωνάζοντας ότι μόνο οι φίλοι της την καταλαβαίνουν. Μερικές φορές προσποιείται ότι ξέρει τα πάντα για τα πάντα και απορρίπτει οτιδήποτε της λέει η μητέρας της και άλλες φορές ρουφάει τις γνώσεις της μητέρας της σαν σφουγγάρι και ζητάει τις συμβουλές της για όσα την απασχολούν. Μαλώνουν για τα πάντα, για ρούχα,  δουλειές του σπιτιού, φίλους, ενδιαφέροντα, ακόμη και για τον τρόπο ζωής της μητέρας, τον οποίο, ενώ πριν το κορίτσι θαύμαζε και αποδεχόταν, τώρα επικρίνει, απαιτεί και ξεσηκώνεται σε ανοιχτή εξέγερση.

Είναι το δύσκολο αλλά απαραίτητο στάδιο που θα οδηγήσει την κόρη στη διαμόρφωση της δικής της ταυτότητας και της αυτονομίας.

Στη συνέχεια, καθώς η κόρη ενηλικιώνεται, αποκτά σύντροφο και δικά της παιδιά  συνειδητοποιεί ξαφνικά ότι η μητέρα της είναι κι αυτή μια άλλη γυναίκα, ένας άνθρωπος,  με πραγματικές διαστάσεις. Έχει και αυτή ζωή, όνειρα και ίσως μια πληγωμένη καρδιά που κανείς δεν γνωρίζει. Από την άλλη κι η μητέρα αρχίζει  σιγά σιγά να χαλαρώνει με την πάροδο των χρόνων και να  γίνεται κάποια που η κόρη της  μπορεί να εμπιστεύεται.

Ποιοι είναι οι λόγοι για τους οποίους είναι τόσο πολύτιμη αυτή η σχέση;

Η ανάπτυξη της γυναίκας συνδέεται στενά με τη σχέση της με τη μητέρα της. Για την κόρη, το πρώτο της πρότυπο, η πρώτη της καλύτερη φίλη, είναι η μητέρα της. Και για μια μητέρα, η κόρη της είναι μια αντανάκλαση. 

H αίσθηση του εαυτού ως πρόσωπο, εξελίσσεται μέσα από την προσκόλλησή της και την ταύτιση με τη μητέρα της. Αυτή η σχέση είναι το σημείο εκκίνησης για την ανάπτυξη της γυναίκας και παράλληλα γίνεται το πρότυπο για όλες τις άλλες σχέσεις.

Τι σημαίνει να δημιουργήσεις μια «υγιή» σχέση μητέρας-κόρης όσο μεγαλώνει η κόρη σου;

Μια «υγιής» σχέση μητέρας - κόρης είναι μια σχέση που επιτρέπει την εγγύτητα και την ενότητα,  αλλά ταυτόχρονα και την ανεξαρτησία. Είναι μια σχέση γεμάτη φροντίδα και αγάπη και ταυτόχρονα διασκεδαστική και ανόητη.

Ένα αόρατο νήμα μας συνδέει και διατηρεί τη σχέση μας ζωντανή μέσα στα ταραγμένα χρόνια. Μερικές φορές, ο θυμός μας είναι η ενέργεια  που χρειαζόμαστε για να μεγαλώσουμε και να συνεχίσουμε τη ζωή μας.

«Χρησιμοποιούμε» τις μητέρες μας. Τις μισούμε για να αγαπήσουμε τον εαυτό μας. Ορκιζόμαστε  ότι δεν θα γίνουμε ποτέ σαν αυτές. Τις περιφρονούμε όταν δεν θέλουμε να παραδεχτούμε ότι περιφρονούμε τον εαυτό μας. Ξεσπάμε με λόγια και  πράξεις που ξέρουμε  ότι κόβουν σαν ξυράφια και πονάνε…. πολύ!

Νομίζουμε ότι θα είναι πάντα έτσι: εμείς εδώ κι αυτές… εκεί πέρα.

Όμως η ανθεκτικότητα της σχέσης μητέρας κόρης  δυναμώνει με την πάροδο του χρόνου. Μετά από όλα αυτά τα χρόνια τσακωμών, χαρακτηρισμών, ψυχρότητας ή  καμίας επικοινωνίας, ανακαλύπτουμε ότι κάτω από όλα αυτά υπάρχει αγάπη. Και… πραγματικά θέλουμε και χρειαζόμαστε μια καλύτερη σχέση με τη μητέρα μας! 

Μας καθορίζουν οι μητέρες μας και βρίσκουμε τις ταυτότητές μας, εν μέρει, σε αυτές και στα μαθήματα ζωής τους.

Υour son is your son till he gets him a wife: but your daughter Ιs your daughter all the days in her life (17th century English proverb)

Όσο μεγαλώνουμε, βλέπουμε τις δυνάμεις της μητέρας μας να ξεδιπλώννται. Βλέπουμε τα γεγονότα του παρελθόντος με νέο πρίσμα. Απευθυνόμαστε σε αυτές για συμβουλές και καθοδήγηση , ακόμα κι αν πρόκειται να ακούσουμε «μην κάνεις τα λάθη που έκανα εγώ» ή «στα έλεγα εγώ»

Οι κόρες που σιχαίνονται τις επιλογές της μητέρας τους αρχίζουν να καταλαβαίνουν τους λόγους που τις έκαναν  και μέσα από τις δικές τους κακές επιλογές, κατανοούν.

Οι μητέρες μας, οι κόρες μας, μας καθορίζουν. Είμαστε αυτές που είμαστε, και καλώς ή κακώς το οφείλουμε σε αυτές. Βλέπουμε το πρόσωπο τους και ταυτόχρονα βλέπουμε το παρελθόν και το μέλλον μας.

Ήταν ανεπαρκείς μητέρες;  Ίσως…..μερικές φορές... αρκετές φορές….Αλλά αυτό δεν μειώνει τη δύναμή τους ή την ανάγκη μας να τις έχουμε στη ζωή μας. 

Το παράδοξο είναι ότι η μητέρα μας είναι το πρότυπο μας ως γυναίκες και ενώ θέλουμε απελπισμένα αυτή τη σύνδεση, ταυτόχρονα απεχθανόμαστε να είμαστε σαν αυτήν!

Τελικά, οι περισσότερες μαθαίνουμε να κάνουμε τουλάχιστον ως ένα βαθμό ειρήνη με τις μητέρες μας και οι μητέρες με τις κόρες τους. Δεν είναι θέμα συνείδησης. Απλά έτσι είναι… Είναι στο DNA μας.

Και πάλι γιατί;

Ήξερες ότι ….. Σύμφωνα με  μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Journal of Neuroscience, μητέρες και κόρες μοιράζονται μια ομοιότητα στον εγκέφαλο που μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο χειρίζονται τη σχέση τους (Yamagata, et. al., 2016).

Το τμήμα του εγκεφάλου που ρυθμίζει το συναίσθημα είναι περισσότερο παρόμοιο μεταξύ μητέρων και κορών παρά μεταξύ μητέρων και γιων, πατέρων και κορών ή πατέρων και γιων.

Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι οι μαμάδες μπορούν να σχετίζονται περισσότερο με τις κόρες τους και ταυτόχρονα, μπορεί να εξηγεί γιατί οι μαμάδες και οι κόρες μπορεί να προκαλούν η μία την άλλη περισσότερο.

Βιβλιογραφία

1. Onayli, S., & Erdur-Baker, O. (2013). Mother-daughter Relationship and Daughter’s Self Esteem. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 84, 327–331. doi:10.1016/j.sbspro.2013.06.560 
2. Klockars, L., & Sirola, R. (2001). The Mother-Daughter Love Affair Across the Generations. The Psychoanalytic Study of the Child, 56(1),219-237 doi:10.1080/00797308.2001.11800674 
3. Bojczyk, K. E., Lehan, T.J., McWey, L. M., Gail F. Melson, G. F. and Kaufman, D. R. (2011). Mothers' and Their Adult Daughters' Perceptions of Their Relationship. Journal of Family Issues 2011 32: 452 originally published online 27 September 2010 DOI: 10.1177/0192513X10384073 
4. Yamagata, B., Murayama, K., Black, J., M., Hancock, R., Mimura, M., Yang, T. T., Reiss, A., L. and Hoeft, F. (2016) Female-specific intergenerational transmission patterns of the human corticolimbic circuitry. The Journal of Neuroscience, 36 (4). pp. 1254-1260. 

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Βαρβάρα Καρπούζου - Ψυχολόγος

Κλινική Ψυχολόγος MSc - Συστημική-Οικογενειακή Θεραπεύτρια. Ειδίκευση στη Διάγνωση και Ψυχοθεραπεία Παιδιών μέσα από την οπτική SANE. Πιστοποιημένη Θεραπεύτρια Ζεύγους, μέλος του EFT Greek Network. Μέλος του British Psychological Society (MBPsS)

2108085084

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού