Κρίσεις πανικού: Οδηγούν στο θάνατο; Πώς αντιμετωπίζονται;

Ακρόαση άρθρου......

Κρίση πανικού… Μία κατάσταση που αφορά ολοένα και περισσότερους με το πέρας των ετών, ανεξαρτήτως ηλικίας. Οι Politis et al. (2020) ορίζουν την κρίση πανικού ως μία «κοινή διαταραχή με σοβαρές κοινωνικές και υγειονομικές συνέπειες στη ζωή των ατόμων που υποφέρουν από αυτήν» (σελ. 201).

Μάλιστα, επισημαίνουν ότι έρευνες που αποσκοπούν στη μέτρηση του επιπολασμού της εν λόγω κρίσης και οι οποίες είναι παγκοσμίου βεληνεκούς, έχουν καταλήξει στο ότι ποσοστά ενηλίκων και εφήβων που κυμαίνονται μεταξύ 1,7% - 4,7% πάσχουν από διαταραχή πανικού.

Η πρόσφατη έρευνα των Chasqueira et al. (2021) αναφέρει την υψηλή συχνότητα εμφάνισης των κρίσεων πανικού ακόμα και στην περίπτωση των παιδιών. 

Πώς εκδηλώνεται η κρίση πανικού; Ποια είναι τα συνηθέστερα συμπτώματα της;

Σύμφωνα με τους Sanderson & Bruce (2007), οι κρίσεις πανικού συνοδεύονται από έντονο φόβο, ενώ τα συμπτώματά τους είναι αφενός σωματικά και αφετέρου γνωστικά.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα σωματικών συμπτωμάτων είναι η έντονη ζάλη, η εφίδρωση, καθώς επίσης και η αύξηση των παλμών.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα γνωστικών συμπτωμάτων των κρίσεων πανικού είναι ο έντονος φόβος του θανάτου, η αίσθηση του ατόμου ότι χάνει τον έλεγχο ή ότι αρχίζει να «τρελαίνεται».

Άτομα που εκδηλώνουν συχνά κρίσεις πανικού, διακατέχονται από την ανησυχία της ενδεχόμενης επαναπροσβολής τους από αυτές, ενώ παράλληλα κατακλύζονται από καταστροφικές σκέψεις που είναι συνυφασμένες με τις εν λόγω κρίσεις.

Παραδείγματα καταστροφικών σκέψεων είναι τα εξής:

• «θα πάθω εγκεφαλικό από την κρίση πανικού»,
• «θα πάθω έμφραγμα»,
• «θα λιποθυμήσω»
• «θα χάσω εντελώς τον έλεγχο της κατάστασής μου».

Μάλιστα, οι Stech et al. (2020) επισημαίνουν ότι συχνά οι κρίσεις πανικού συνοδεύονται από τη λεγόμενη αγοραφοβία. Ως αγοραφοβία νοείται η φοβία ή/και αποφυγή συνθηκών, που είναι πιθανό να εμποδίσουν τη διαφυγή του ατόμου, αν παραστεί αντίστοιχη ανάγκη από πλευράς του. Τέτοιου είδους συνθήκες είναι επί παραδείγματι οι πτήσεις με αεροπλάνο, η χρήση ασανσέρ ή η χρήση μέσων μαζικής μεταφοράς. Ωστόσο, η ένταση και τα επίπεδα σοβαρότητας αφενός της αγοραφοβίας και αφετέρου των κρίσεων πανικού, διαφοροποιούνται από άνθρωπο σε άνθρωπο.

Οι κρίσεις πανικού μπορούν να προκαλέσουν θάνατο;

Αρχικά, να τονίσουμε ότι οι Lidren et al. (1994) επεσήμαναν ότι μόνο ένα ποσοστό της τάξεως του 25% των ατόμων που εμφανίζουν κρίσεις πανικού καταλήγουν να ζητούν βοήθεια. Βέβαια, πρέπει να ληφθεί υπόψιν ότι το μεγάλο ποσοστό (75%) των υπολοίπων που καταλήγουν να μην ζητούν βοήθεια, μπορεί να οδηγούνται στην απόφαση αυτή και εξαιτίας της αγοραφοβίας που όπως είπαμε πριν, συχνά είναι συνδεδεμένη με την εμφάνιση κρίσεων πανικού.

Αν και λίγοι τελικά καταλήγουν να ζητούν βοήθεια από κάποιον ειδικό, ωστόσο, η συντριπτική πλειοψηφία των ατόμων, τη στιγμή που βιώνουν κρίση πανικού φοβούνται να μην οδηγηθούν στον θάνατο.

Ωστόσο, οι κρίσεις πανικού, όσο τρομακτικές κι αν είναι, δεν είναι άμεσα θανατηφόρες. Όπως αναφέραμε πιο πάνω, όταν ένα άτομο βρίσκεται σε κρίση πανικού, νιώθει έντονα αρνητικά συναισθήματα φόβου, κατακλύζεται από άγχος και το σώμα του καταλήγει να τίθεται σε «ετοιμότητα», όπως ακριβώς θα έκανε αν βρισκόταν σε μία κατάσταση πραγματικού κινδύνου.

Πρόκειται για τη λεγόμενη λειτουργία «μάχης ή φυγής» (fight or die). Όταν ο ανθρώπινος οργανισμός βρίσκεται σε αυτή τη λειτουργία έχει αυξημένους καρδιακούς παλμούς και ταχύ αναπνευστικό ρυθμό. Το σώμα βρίσκεται σε μία κατάσταση «προσωρινής αλλαγής», η οποία είναι απόλυτα λογικό να κάνει το άτομο να νιώθει ανασφάλεια και δυσφορία, αλλά δεν θα οδηγήσει τον άνθρωπο στον θάνατο.

Ωστόσο, σε μακροπρόθεσμη βάση, οι συχνές κρίσεις πανικού μπορούν να επιβαρύνουν το καρδιαγγειακό σύστημα του ανθρώπου και εν συνεχεία, να ακολουθήσουν προβλήματα υγείας που σχετίζονται με την επιβάρυνση αυτή. 

Κλείνοντας, ορισμένες βασικές τεχνικές που μπορείτε να εφαρμόσετε όταν βρίσκεστε σε κρίση πανικού είναι οι εξής:

(1) Μην προσπαθείτε να αποφύγετε την κατάσταση, αλλά αναγνωρίστε την, αποδεχτείτε την και απλά συνεχίστε να κάνετε ό,τι κάνατε, δίνοντας λίγο χρόνο μέχρι την υποχώρηση των αρνητικών συμπτωμάτων της κρίσης πανικού.

(2) Μην προσπαθείτε να καταπολεμήσετε τον φόβο σας εκείνη τη στιγμή, διότι με το να προσπαθείτε να τον καταστείλετε, ασυναίσθητα οδηγείτε τον εαυτό σας σε εντονότερο άγχος. Αναγνωρίστε και αποδεχτείτε το φόβο που νιώθετε εκείνη τη στιγμή και μην προσπαθείτε να αντισταθείτε.

(3) Επικεντρωθείτε με τις πέντε αισθήσεις σας στο παρόν. Παρατηρείστε με κάθε λεπτομέρεια τον χώρο γύρω σας. Τι βλέπετε; Τι ακούτε; Τι αγγίζετε; Στόχος αυτού είναι η απόσπαση της προσοχής σας.

(4) Επαναφέρετε συνειδητά τον ρυθμό της αναπνοής σας σε φυσιολογικά επίπεδα. Εισπνεύστε και εκπνεύστε αργά. Με τον τρόπο αυτόν θα βοηθήσετε στη μείωση των επιπέδων οξυγόνου στο αίμα, η οποία αποτελεί και την αιτία της ταχυπαλμίας, της ζάλης ή/και ενδεχόμενης λιποθυμίας. 
 

Πηγές

1. Chasqueira, A., Neves, M., Rafael, S., & Melo, A. (2021). Kub-E: An interactive design device for children with panic disorder. International Journal of Child-Computer Interaction, 100423.
2. Lidren, D. M., Watkins, P. L., Gould, R. A., Clum, G. A., Asterino, M., & Tulloch, H. L. (1994). A comparison of bibliotherapy and group therapy in the treatment of panic disorder. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 62, 865–869.
3. Politis, S., Bellos, S., Hadjulis, M., Gournellis, R., Petrikis, P., Ploumpidis, D., & Skapinakis, P. (2020). Epidemiology of panic disorder and subthreshold panic symptoms in the Greek general population. Psychiatriki, 31(3), 201-215.
4. Sanderson, W. C., & Bruce, T. J. (2007). Causes and Management of Treatment-Resistant Panic Disorder and Agoraphobia: A Survey of Expert Therapists. Cognitive and Behavioral Practice, 14(1), 26–35.
5. Stech, E. P., Grierson, A. B., Chen, A. Z., Sharrock, M. J., Mahoney, A. E., & Newby, J. M. (2020). Intensive one-week internet-delivered cognitive behavioral therapy for panic disorder and agoraphobia: A pilot study. Internet interventions, 20, 100315.

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Μαριαλένα Φωναζάκη - Σύμβουλος Ψ.Υγείας

Ιδρύτρια της MF Desmefsis Coaching. Life Coach με πιστοποιημένη εκπαίδευση από τον διεθνή φορέα AC. Προσφέρει αποκλειστικά online συνεδρίες Life Coaching. 

6942702093

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού