Έρικσον Μίλτον (Milton Erickson 1901-1980)

Ακρόαση άρθρου......

Αμερικανός ψυχίατρος με ειδικότητα στην ιατρική ύπνωση και στην οικογενειακή θεραπεία. Αναδιαμόρφωσε την πρακτική της υπνοθεραπείας συγκεράζοντας πολλές πρωτότυπες έννοιες και μοτίβα επικοινωνίας.

Προσωπική ζωή
Γεννήθηκε στις 5 Δεκεμβρίου του 1901 στη Νεβάδα. Μεγάλωσε στο Ουισκόνσιν και κατά τη διάρκεια της παιδικής του ηλικίας υπέφερε από πολλές ασθένειες.

Όταν ήταν 17 ετών εκδήλωσε πολιομυελίτιδα. Η σοβαρή παράλυση που του προκάλεσε η ασθένεια οδήγησε τους γιατρούς να πιστέψουν ότι επρόκειτο να πεθάνει σύντομα. Κατά την περίοδο της ανάρρωσής του, στη διάρκεια της οποίας δεν μπορούσε να περπατήσει και να μιλήσει, διαπίστωσε τη μεγάλη σημασία της μη λεκτικής επικοινωνίας μέσα από τη γλώσσα του σώματος, τον τόνο της φωνής και τον τρόπου με τον οποίο αυτές οι μη λεκτικές εκφραστικές δυνατότητες έρχονται σε αντίθεση με τις λεκτικές. Η εμπειρία αυτή τον έκανε να περάσει μεγάλο μέρος των πρώτων χρόνων της ενήλικης ζωής του απομονωμένος, εστιάζοντας το ενδιαφέρον του στην εκμάθηση του τρόπου κατανόησης της γλώσσας του σώματός του, ένας τομέας ενδιαφέροντος που τον απασχόλησε καθ' όλη τη διάρκεια της καριέρας του.

Η πολιομυελίτιδα τον άφησε μερικώς παράλυτο και κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1950 παρουσίασε σύνδρομο μεταπολιομυελίτιδας, γεγονός το οποίο τον ανάγκασε να χρησιμοποιεί αναπηρικό καροτσάκι για τη μετακίνησή του. Προκειμένου να αντιμετωπίσει την μυϊκή κούραση και τον πόνο χρησιμοποίησε τεχνικές αυτοΰπνωσης.

Ήταν ιδιαίτερα γνωστός για τις φάρσες του και πολλές φορές οι ιδέες πίσω από αυτές εμφανίζονται στις διαλέξεις, στα βιβλία του και στα γραπτά του. Απέκτησε οκτώ παιδιά, τέσσερα αγόρια και τέσσερα κορίτσια, και πέθανε στις 25 Μαρτίου το 1980 σε ηλικία 78 ετών.

Επαγγελματική διαδρομή
Σπούδασε ιατρική και ψυχολογία και κατά τη διάρκεια της καριέρας του είχε την ευκαιρία να συνεργαστεί με σπουδαίους ειδικούς στον τομέα της ψυχολογίας, μεταξύ των οποίων ο Γκρέγκορι Μπέιτσον, η Μάργκαρετ Μιντ και ο Τζέι Χάλει. Ο τελευταίος, με το βιβλίο του «Uncommon Therapy», ήταν εκείνος που κατηύθυνε την προσοχή του κλινικού τομέα προς το έργο του Έρικσον αναφορικά με την ύπνωση. Μετά την έκδοση του συγκεκριμένου βιβλίου, ο Έρικσον έγινε περιζήτητος ειδήμων στον τομέα της ύπνωσης και της υπνοθεραπείας.

Το 1957, μαζί με άλλους συναδέλφους του, ίδρυσε την Αμερικανική Εταιρεία Κλινικής Ύπνωσης, όπου ανέλαβε τη θέση του προέδρου. Ίδρυσε, επίσης, το Αμερικανικό Περιοδικό για την Κλινική Ύπνωση και διετέλεσε συντάκτης του περιοδικού για δέκα χρόνια. Ταξίδευε πολύ συχνά και έδινε πολυάριθμες διαλέξεις, ασκούσε το επάγγελμα της ψυχιατρικής από το ιατρείο του σπιτιού του λόγω των κινητικών του δυσκολιών και έγραψε πάνω από 140 επιστημονικά άρθρα.

Συμβολή στην ψυχολογία
Η ερικσονιανή προσέγγιση αποκλίνει από την παραδοσιακή ύπνωση σε πολλά σημεία. Ενώ η παραδοσιακή διαδικασία ύπνωσης περιγράφεται γενικά ως μία προσέγγιση κατά την οποία ο θεραπευτής θέτει τυποποιημένες οδηγίες στον παθητικό ασθενή, η ερικσονιανή ύπνωση τονίζει τη σημασία της διαδραστικής θεραπευτικής σχέσης και τη σκόπιμη εμπλοκή των εσωτερικών πηγών και των βιωματικών εμπειριών του ασθενούς. Ο Έρικσον βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό στην αφήγηση και τη μεταφορά και συχνά ενσωμάτωνε την διαδικασία της ύπνωσης σε πιο παραδοσιακές θεραπευτικές συνεδρίες. Πίστευε ότι οι άνθρωποι συχνά αρνούνται να υποβάλλουν τον εαυτό τους σε μία διαδικασία ύπνωσης επειδή διστάζουν να αλλάξουν τις συμπεριφορές τους. Γι' αυτό το λόγο η γλώσσα που χρησιμοποιούσε στην προσέγγισή του έδινε στον πελάτη τον πλήρη έλεγχο των γεγονότων τα οποία εκείνος μπορούσε να αποκαλύψει. Η χρήση της μεταφοράς αποτελεί μία μη απειλητική προσέγγιση της ερικσονιανής Θεραπείας, η οποία επιτρέπει στον πελάτη να αντιμετωπίζει τα προβλήματά του χωρίς να μιλά άμεσα για τον εαυτό του.

Υποστήριξε ότι ακόμη και όταν ένας ασθενής δεν βρίσκεται σε κατάσταση ύπνωσης, το ασυνείδητο ακούει και τόνισε ότι οι ψυχοθεραπευτές μπορούν να κάνουν υποβολές στο ασυνείδητο, συχνά εν αγνοία του ασθενούς.

Πρωτοστάτησε στη χρήση των τεχνικών «σύγχυσης» στην υπνοθεραπεία. Η τεχνική αυτή λειτουργεί ως εξής: μία μπερδεμένη σκέψη καταλαμβάνει το συνειδητό, επιτρέποντας στον θεραπευτή να έχει άμεση πρόσβαση σε αυτό. Η υπνωτική χειραψία του Έρικσον αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα μίας τέτοιας τεχνικής· ο υπνωτιστής ξεκινά να κάνει χειραψία με τον πελάτη και στη συνέχεια, με απρόσμενο τρόπο, αλλάζει την χειραψία αγγίζοντας τον καρπό ή το ρολόι του πελάτη. Αυτή η μεταβολή των προσδοκιών μπορεί να δημιουργήσει μια έκσταση παρόμοια με την ύπνωση, επιτρέποντας στον υπνωτιστή να κάνει υποβολές στον πελάτη.

Τεχνικές της Ερικσονιανής Θεραπείας:
• Επικοινωνία μέσω της μεταφοράς. Ο τρόπος αυτός μπορεί να βοηθήσει τον πελάτη να ξεπεράσει τους δισταγμούς του και να αισθάνεται λιγότερο εκτεθειμένος.
• Άδεια ή ενθάρρυνση για θεραπευτική υποτροπή. Ο Έρικσον πίστευε ότι εάν κάποιος προκαλέσει σκόπιμα μία αποτυχία θα είναι σε θέση να την ελέγξει επιτρέποντας έτσι στην αποτυχία να λειτουργήσει ως ένα θεραπευτικό εργαλείο και όχι ως μία συντριπτική οπισθοδρόμηση.
• Παρουσίαση στον ασθενή ενός θετικού, θεραπευτικού, διπλού δεσίματος ή ενός διλήμματος. Σύμφωνα με τον Έρικσον, η προσέγγιση αυτή κάνει τους ανθρώπους πιο δεκτικούς στην υποβολή.
• Ενθάρρυνση μίας συμπεριφοράς μέσα από την αποθάρρυνσή της. Η τεχνική αυτή είναι παρόμοια με την αντίστροφη ψυχολογία. Για παράδειγμα, ο θεραπευτής μπορεί να μείνει σιωπηλός με έναν ασθενή που δεν μιλά μέχρι ο δεύτερος να μιλήσει. Ο τρόπος αυτός δίνει τον έλεγχο στον πελάτη και παράλληλα απαλλάσσει τον θεραπευτή από την υποχρέωση να επιβάλλει την υπακοή ή να ελέγξει την συμπεριφορά.
• Έμφαση στα θετικά γνωρίσματα και αξιοποίηση των δυνατών σημείων.
• Αποφυγή ψυχανάλυσης, αυτοεξερεύνησης και ενδοσκόπησης. Η πρακτική αυτή επιτρέπει στον ασθενή να εστιάζει σε σκέψεις και συμπεριφορές και ταυτόχρονα δίνει τη δυνατότητα στον θεραπευτή να διατηρεί τη διάρκεια της θεραπείας σύντομη.

Η συνεισφορά του Αμερικανού ψυχολόγου σε διάφορους κλάδους της ιατρικής, όπως η ψυχιατρική, η ψυχολογία και η ψυχοθεραπεία, είναι πολύ μεγάλη, όπως και η επιρροή που άσκησε στο έργο πολλών επιστημόνων που ακολούθησαν αργότερα τα βήματα του.

Είπε: «Η ζωή από μόνη της θα σου φέρει πόνο. Η δική σου ευθύνη είναι να δημιουργήσεις τη χαρά.»

Βιβλία

• Hypnotic Realities (With Ernest L. Rossi)
• Hypnotherapy - An Exploratory Casebook (With Ernest L. Rossi)
• Experiencing Hypnosis (With Ernest L. Rossi)
• The Practical Application of Medical and Dental Hypnosis (with Seymour Hershman and Irving I. Secter) 
• Time Distortion in Hypnosis (With Linn F. Cooper)
• Collected Papers on Hypnosis: Volume 1 - Nature of Hypnosis and Suggestion (Ernest L. Rossi, Editor)
• Collected Papers on Hypnosis: Volume 2 - Sensory, Perceptual and Psychophysiological Processes (Ernest L. Rossi, Editor)
• Collected Papers on Hypnosis: Volume 3 - Hypnotic Investigation of Psychodynamic Processes (Ernest L. Rossi, Editor)
• Collected Papers on Hypnosis: Volume 4 - Innovative Hypnotherapy (Ernest L. Rossi, Editor)