"Mindfulness (Ενσυνειδητότητα) και διαχείριση ψυχολογικών δυσκολιών. Μοντέλα, τρόποι εφαρμογής και αποτελέσματα." (2η ενότητα)

Ακρόαση άρθρου......

Όσο θεραπεύουμε και φροντίζουμε το ψυχικό κομμάτι μας, όσο θεραπεύουμε τα πάθη μας και αφυπνίζουμε τη συνείδησή μας τόσο λιγότερες παθήσεις στο σώμα, περισσότερη υγεία που τελικά οδηγεί στο ευ ζειν και την ευεξία. Είμαστε οι ίδιοι δημιουργοί, της χημείας μας, της ποιότητας της βιομάζας μας και τέλος ολόκληρου του σώματός μας. Έχει αποδειχτεί πως η πλαστικότητα δεν είναι προνόμιο μόνο του εγκεφάλου.

Συνειδητή αντίληψη

Πολλά, ακόμα, όργανα του σώματος, όπως η επίφυση, έχουν πιεζοηλεκτρικές ιδιότητες που καθιστά ένα σώμα ικανό να απορροφά μηχανική τάση αλλά και να διεισδύει μέσω ηλεκτρικής τάσης όπου αλληλεπιδρά. (Πιέρ Κουρί 1880, πιεζοηλεκτρισμός). Η θετική αλληλεπίδραση των υποσυστημάτων ενός συστήματος επιτρέπει την αλληλοδιείσδυση και επομένως αλλάζει το χώρο του κενού αφού το διαπερνούν μέχρι να συναντήσουν το ενεργειακό δυναμικό που εστίασαν την προσοχή τους.

Ο χώρος του κενού αλλάζει κάθε φορά που οι ίδιοι παρατηρούμε τα πράγματα με συγκεκριμένο τρόπο. Αυτό εξηγεί γιατί μια εικόνα ή ένα περιστατικό αλλάζει ανάλογα με το ποιος το παρακολουθεί, δηλαδή τι υψους ιεραρχίας συνείδηση το παρατηρεί.

Κάθε ορθή διαχείρηση διασταύρωσης, σύνδεσης των πεδίων των επιπέδων και των διαστάσεων που λαμβάνουν μέρος στο τώρα είναι ευκαιρία για ανέλιξη. Αναδύεται καινούρια αντίληψη και γνώση για τον εαυτό μέσα από το συνδυασμό του γνωστικού μας μέρους με το συναίσθημα. Πολλοί συγγραφείς νευροεπιστήμονες, φιλόσοφοι, γνωστικιστές γνωρίζουν πως προκειμένου να υπάρξει πρόσβαση στη συνειδητή αντίληψη χρειάζεται να υπάρχει και bottom up αισθητηριακή ένταση του ερεθίσματος και top down ενίσχυση μέσω εστίασης της προσοχής για να προκύψει συνειδητότητα. (Dehaene 2006)

Η σιωπή της σκέψης και η σημασία του κενού

Η ένταση των πράξεών μας καθημερινά αντιλαλεί εσωτερικά δημιουργώντας μια ηχώ που αντανακλά στις σκέψεις μας. Με αυτόν τον τρόπο επηρεάζεται η σκέψη, τυφλώνοντας ουσιαστικά τον νου, αποκόπτοντάς τον από την αντίληψη της γύρω πραγματικότητας, οδηγώντας τον σε ένα κλειστό δωμάτιο με τα φαντάσματα των περασμένων σκέψεων. Έτσι, ο άνθρωπος σταματά να ζει στην πραγματικότητα της ενεργούς παρουσίας του στο τώρα. Ο μεγάλος εγκληματίας αυτής της απομόνωσης είναι οι διαρκείς σκέψεις. Ο άνθρωπος έχει ανάγκη κάποια ώρα της μέρας να πάψει να σκέφτεται και να παίρνει οπτικά ερεθίσματα που να οδηγούν στη σκέψη. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσει να ''χωνέψει'' το παρελθόν και να καταφέρει να επανέλθει στο τώρα.

Ειδικά στην εποχή μας η πληθώρα των οπτικών μηνυμάτων που οδηγούν σε ανάλογη πληθώρα σκέψεων είναι κατασταλτικός παράγοντας για τη συμμετοχή του ανθρώπου στο τώρα. Η επίτευξη της σιωπής της σκέψης για ορισμένο χρονικό διάστημα σε καθημερινή βάση και δύο φορές την ημέρα μπορεί να αναπτύξει την αντίληψη του ανθρώπου κάνοντάς τον ικανό να μετέχει σε δραστηριότητες συνόλων για το ευρύτερο καλό της κοινωνίας που θα έχει αντίστοιχες θετικές συνέπειες και για τον ίδιο. Έχει παρατηρηθεί αποδεδειγμένα η απομόνωση του σημερινού ανθρώπου στα σύνολα, την κοινωνία, την πόλη, τη γειτονιά, την παρέα, ακόμα και την ίδια την οικογένεια. Σίγουρα αυτό δεν είναι επιθυμία των ανθρώπων, όμως συμβαίνει. Κατάθλιψη, άγχος, αυτοκτονίες, δολοφονίες είναι τα αποτελέσματα αυτής της αποξένωσης του ανθρώπου από τα σύνολα με βαθύτερη αιτία τον καταιγισμό των σκέψεων μέσα στο μυαλό του.

Το κενό μας επιτρέπει να αποσυμφορούμε το σύστημα ύστερα από ένα χρονικό διάστημα συνεχούς εστιασμένης αλληλεπίδρασης. Γι' αυτό χρειάζεται να μένουμε για λίγο μόνοι, να μην έχουμε οπτικά ερεθίσματα, να μην αλληλεπιδρούμε και να σιγήσουμε μυαλό και σώμα. Από το επιστημονικό άρθρο ''πως καθαρίζει το μυαλό'', συνάγεται το συμπέρασμα ότι τα πολύτιμα αστροκύτταρά μας (είδος γλοιοκυττάρων στον εγκέφαλο) είναι υπεύθυνα για την αποτοξίνωση του εγκεφάλου μας. Όταν είμαστε ξύπνιοι, λόγω εγρήγορσης και στρες η νορεπινεφρίνη είναι αυξημένη και αυτό εμποδίζει τη λειτουργία των αστροκυττάρων. Μπορούν όμως να ενεργοποιούνται μέγιστα όταν κοιμόμαστε που το σύστημά μας είναι χαλαρό και πέφτουν τα επίπεδα της νορεπινεφρίνης.

Mindfulness meditation

Στο πνευματικό επίπεδο είναι απαρραίτητο να εφαρμόζουμε δυο φορές τη μέρα τη σιωπή της σκέψης για να αποβάλλονται τα τοξικά συναισθήματα, να χαλαρώνει το σύστημά μας. Βρισκόμενοι πάλι σε κατάσταση ηρεμίας μπορούμε νηφάλια να συνεχίσουμε τη μέρα και να αποκατασταθεί η ισορροπία. Η τακτική αυτή μας δίνει αποθέματα και ενισχύει τη διαχείριση των συναισθημάτων αποδοχής ελαχιστοποιώντας τα επίπεδα αντίδρασης. Μας βοηθά, δηλαδή, αρχικά να αντιληφθούμε καλά την κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε αλλά να μην έχουμε μια άμεση αντίδραση απέναντι σε αυτό παρά πρώτα να το σκεφτούμε με το λόγο, τη λογική και μετά να δράσουμε με ορμητήριο τον ανώτερο εαυτό και όχι τον βιαστικό, επιπόλαιο, γήινο, εγωιστή κατώτερο εαυτό. Το κενό διαχωρίζει τα γεγονότα μεταξύ τους και έτσι τους επιτρέπει να διατηρούν την ιδιαιτερότητά τους αλλά και τη δική μας συνειδητή διακριτή επέμβαση σε κάθε ένα γεγονός ξεχωριστά.

Η σοφία των αιώνων: Τι θα είχαν να μας πουν σήμερα οι σοφοί μας πρόγονοι;
Σε μια περιεκτική συλλογή εύστοχων αποσπασμάτων από τα έργα μερικών από τους μεγαλύτερους στοχαστές των τελευταίων είκοσι πέντε αιώνων, ο συγγραφέας Wayne Dyer εξηγεί τη σημασία και το ευρύτερο νόημα που έχει για τη ζωή μας καθένα από αυτά τα αποσπάσματα σοφίας.

Ένα πολύτιμο δώρο για όλους, που προσεγγίζει την αυθεντική σοφία μέσα από τα λόγια εξήντα μεγάλων διανοούμενων, όπως ο Ουόλτ Ουίτμαν, ο Σαίξπηρ, ο Μαχάτμα Γκάντι, από την αρχαιότητα ως τη σύγχρονη εποχή.
Αποκτήστε, από το εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο ψυχολογίας, το συναρπαστικό βιβλίο: Η σοφία των αιώνων 

Σε σχετικό επιστημονικό άρθρο επισημαίνεται η αξία της σιωπής καθώς κατά τη διάρκειά της ενισχύεται η περιοχή του ιπποκάμπου που είναι υπεύθυνη για τη μνήμη, τη μάθηση, τη διάθεση και το συναίσθημα. (Προϊόντα της φύσης, Γιατί η σιωπή είναι χρυσός για τον εγκέφαλο). Σύμφωνα με έρευνες η σιωπή βοηθάει στο να ανακαλύψουμε τις κρυφές μας δυνατότητες. Καταρχήν, βοηθάει στο να ενεργοποιείται ο εγκέφαλος, προσφέρει νευρογέννεση που συντελεί τόσο στη γνωστική μας όσο και στη συναισθηματική μας ανάπτυξη, διευκολύνει τη μεταφορά της πληροφορίας, αναπτύσει τα αντανακλαστικά μας, βάζει τον εγκέφαλό μας σε λειτουργεία ταξινόμησης για να συγκεντρώνει και να επεξεργάζεται τις πληροφορίες.

Στο διάστημα του κενού λαμβάνει μέρος κι ένας πολύ σημαντικός νόμος, αυτός της ποσότητας που γίνεται ποιότητα. Το κενό δρα καταλυτικά στην ποιοτική ενημέρωση της συνείδησης. Ο εσωτερικός αυτόματος ''μηρυκασμός'' έχει ως αποτέλεσμα την ανακατάταξη, την αναπροσαρμογή, την ανάδυση καινούριας αντίληψης από το πρηγούμενο σύστημα αναφοράς μας.

Τα τελευταία χρόνια πολυάριθμες μελέτες παρείχαν εμπειρικές αποδείξεις για την αποτελεσματικότητα του διαλογισμού της προσοχής στη ρύθμιση των συναισθημάτων. Παρατηρήθηκε ότι άτομα που εξασκούν διαλογισμό είναι πιο ευτυχισμένα, πιο ικανοποιημένα, λιγότερο ανήσυχοι και καταθλιπτικοί με αίσθηση ευθυμίας και γενικότερα πιο υγιείς. (Nyklicek & Kuijpers 2008, Chambers et al 2009, Mathew et al 2010, Geschwind et al 2011). Επιπλέον κάποιες μελέτες έδειξαν ότι η εξειδίκευση στην κατάρτιση αύξησε τη γνωστική ικανότητα μέσα από τη νοημοσύνη. (Brefczynski-Lewis et al 2007, Ortner et al 2007, Jha et al 2007, McCracken and Yang 2008) Η κατάρτιση με προσοχή απαιτεί την αυξανόμενη αποδοχή του τι συμβαίνει και τη μείωση των ψυχικών κρίσεων.

Ανάδυση καινούριας πραγματικότητας μέσα από έναν πιο εξελιγμένο εαυτό

Κάθε στιγμή, λοιπόν, έχουμε τη δυνατότητα να τοποθετούμε τον εαυτό μας στο τώρα με θετική προσέγγιση μέσα από τον τρόπο με τον οποίο λαμβάνουμε την πραγματικότητά μας αλλά και μέσα από τον τρόπο που την εξωτερικεύουμε. Είναι κι αυτό ένα σύστημα όπως η αναπνοή, εισπνοή-εκπνοή. Τα τελευταία χρόνια η Θετική Ψυχολογία ενέταξε στις μεθόδους θεραπείας την έννοια της “ευαισθησίας” στο παρόν. Πραγματοποιείται με την εστίαση στην ευαισθητοποίησής μας στο παρόν συνδυαζόμενη με τη γνωστική λειτουργία μας. Οι στιγμές ευαισθητοποίησης είναι πολύ ενδυναμωτικές καθώς αγκαλιάζουμε κάθε στιγμή της ημέρας νιώθοντας ασφαλείς και δεν ανησυχούμε ή μεριμνάμε για το αύριο. Το πλαίσιο αυτής της μεθόδου χαρακτηρίζεται από τη μη προσπάθεια, την αποδοχή και το γνήσιο ενδιαφέρον για την εμπειρία. Η προσοχή με ευαισθησία βοηθάει στην ανάπτυξη μεγαλύτερης ενσυναίσθησης και συμπόνιας τόσο στον εαυτό όσο και στους άλλους.

Ας εστιάσουμε, όμως, στη λέξη ευαίσθητο. Παράγεται από τις λέξεις ευ και αισθήσεις. Το ευ είναι μια πολύ θετικής σημασίας λέξη και σημαίνει το καλό, το πολύ, το άριστο, δηλώνει τα εύσημα και το μπράβο (εύγε), το υψηλό, το ενδεδειγμένο, γενικά με μια λέξη το πλούσιο, ευ σε όλα τα πεδία και επίπεδα, ευλογία! Εδώ το ευ προσάπτεται στις αισθήσεις μας. Την όραση, την ακοή, την αφή, την όσφρηση και την εξωαισθητηριακή αντίληψη. Εστιάζοντας κάθε φορά με τρόπο “ευ” στις αισθήσεις μας, εξωτερικές και εσωτερικές, καταφέρνουμε να τις θεραπεύουμε, να τις λειαίνουμε, να τις σμιλεύουμε, να τις “ακονίζουμε” να τις κάνουμε λεπτές για να αντιλαμβάνονται τα λεπτά και ανεπαίσθητα. Όταν δηλαδή λέμε ότι κάποιος είναι ευαίσθητος εννοούμε ότι το άτομο έχει την ικανότητα να στρέφει την προσοχή του με τέτοιο τρόπο ώστε να απορροφήσει με τις αισθήσεις του το παρόν αλλά και να γίνεται αποδεκτός και από το άλλο μέρος που αλληλεπιδρά.

Η οπτική μας διαμορφώνει την πραγματικότητά μας

Όταν, λοιπόν, καταφέρουμε και θεραπεύσουμε τις αισθήσεις μας με συνειδητή προσπάθεια μια άλλη πραγματικότητα προκύπτει μπροστά στα μάτια μας. Η λέξη προκύπτει σημαίνει εμφανίζεται, φαίνεται, παράγεται ως αποτέλεσμα αλλά και συμβαίνει ξαφνικά. Η πραγματικότητα που τώρα βλέπουμε δεν ήταν εφικτό να τη δούμε προηγουμένως γιατί ήταν κρυμμένη για εμάς ενώ τώρα, μετά την αλλαγή, η αορασία φεύγει καθώς με την προσοχή και την εστίαση τα κάναμε ορατά. Το επίπεδο της συνείδησής μας μας επιτρέπει να βλέπουμε αυτά που στην ουσία εστιάζουμε. Όλα είναι γύρω μας, και τα όμορφα και τα άσχημα και όλα τα επίπεδα και οι διαστάσεις τους.

Εμείς μένει να αποφασίσουμε πιο δρόμο διαλέγουμε, της αρετής, της αρμονίας, της ευτυχίας, της ευεξίας, του πνεύματος, του αιώνιου χρόνου, των υψηλών ιδεών, των ιδανικών, της αισθητικής και της ποιότητας, της ευγένιας, του ευ, της ανόδου, της αποδοχής του δρόμου προς τη θέωση, της αλήθειας ή το δρόμο του διχασμού, της πτώσης, του πάθους(εξ ου και οι παθήσεις), του ψέμματος, του εγώ, της κρίσης, του υποτελούς χρόνου, του εκφυλισμού και του χάους των συστημάτων καθώς τα διέπουν νόμοι κατώτερου επιπέδου που δεν οδηγούν πουθενά. Η δική μας συνειδητή εστίαση μας μεταφέρει αυτόματα σε ανάλογες καταστάσεις.

Όντας παρατηρητής αφυπνίζω την συνειδητότητά μου

Η προϋπόθεση για να ανέβουμε επίπεδο και να δούμε τα όμορφα είναι να αλλάξουμε εμείς και έτσι θα αλλάξουν και οι συνθήκες γύρω μας μέσα από τους καινούριους νόμους που διέπουν το νέο επίπεδο. Αλλάζει η αντίληψή μας, η εστίασή μας, οι σκέψεις μας σε τρόπο και ποιότητα. Αλληλεπιδραστικά, όλα γύρω μας μεταμορφώνονται, προκύπτουν αλλιώς αφού πρώτα εμείς έχουμε μεταμορφωθεί, έχουμε ανέβει επίπεδο και βλέπουμε πλέον αυτά που υπάρχουν σε εκείνη τη διάσταση. Φεύγει η αορασία, πράγματα που για εμάς δεν ήταν φανερά, ήταν κρυμμένα μέχρι που τα προσέξαμε. Τότε αναδύεται και δημιουργείται ένα τελείως διαφορετικό περιβάλλον για εμάς που εστιάσαμε, δώσαμε την πρσοχή μας, τα προσεγγίσαμε και τα εμφανίσαμε. Όλοι μας έχουμε έναν ξεχωριστό κόσμο που κοιτάμε. Ό,τι είναι μέσα είναι και έξω. Γιατί όλα ξεκινούν από το πνεύμα καθώς αυτό οδηγεί τον καθέναν μας στα επίπεδα που η συνειδητότητα και η συνείδησή μας στο τώρα έχει την ελεύθερη βούληση να μας μεταφέρει.

Δεν είναι δύσκολο να κοιτάμε ψηλά. Ο άνθρωπος είναι φύσει φιλότιμος. Η φιλοτιμία ανήκει στα ανώτερα επίπεδα γιατί ενέχει ανιδιοτέλεια, ευγένεια, ευαισθησία (που προϋποθέτει την ενσυνειδητότητα), λεπτότητα ανώτερης συνείδησης και διαυγούς πνεύματος. Έτσι, όταν υπηρετεί μια αξία, μια ιδέα, επειδή ξέρει ότι δεν τη δημιούργησε αυτός, είναι καθολική, του είναι φυσικό να αποδίδει την τιμή σε αυτήν και όχι στον εαυτό του μέσα από τις πράξεις του. Γιατί ο ίδιος συνειδητοποιεί τη δική του μερικότητα ως άνθρωπος και νιώθει ότι απλά συμβάλει σε κάτι μεγάλο μέσα από το ρόλο του. Έτσι οι πράξεις μας εκτελούνται σε κλίμα απλότητας αλλά ταυτόχρονα και αξιοπρέπειας. Εξάλλου, κάθε φορά που γίνεται αυτό το ίδιο μας το σύστημα μας επιβραβεύει και όλοι γνωρίζουμε το συναίσθημα ικανοποίησης όταν κάνουμε κάτι σωστά.

Ο φόβος, που είναι ο πιο ανασταλτικός παράγοντας στην εξέλιξή μας, είναι μια φαινάκη που παράγει η ελλειπής γνώση και το μυαλό μας. Όταν βρισκόμαστε σε ενσυνειδητότητα στο παρόν δεν αντιλαμβανόμαστε κάποιο απειλητικό στοιχείο για να φοβηθούμε. Στο παρόν νιώθουμε ασφαλείς. Όταν όμως αρχίσουμε να σκεφτόμαστε κριτικά ή με κακά προμαντέματα το αύριο που δεν έχει έθρει ακόμα, όχι μόνο χάνουμε το παρόν και προκαταλαμβάνουμε με αρνητικότητα το αύριο, αλλά, φεύγει αυτό το στέρεο έδαφος ασφαλείας κάτω από τα πόδια μας και βαδίζουμε σε άγνωστα απειλητικά νερά- τους φόβους μας, τις ψευδαισθήσεις μας, τις προκαταλήψεις μας- με αποτέλεσμα να βάζουμε σε δοκιμασία το σώμα μας αφού η χημεία που δημιουργούμε είναι τοξική για τον οργανισμό αλλά και έχει και τις ανάλογες αλληλεπιδραστικές συνέπειές του μέσα από τον τρόπο της συμπεριφοράς μας.

Κατάσταση ενσυνειδητότητας

Σε κατάσταση ενσυνειδητότητας επιτρέπουμε να λάβει μέρος η παραμυθία, η γλυκιά αυτή αίσθηση της χρυσόσκονης πάνω στα πράγματα και στα δρώμενα που τα κάνει ζωντανά γεμάτα χρώματα και αισθήσεις μέσα από τις αλληλεπιδράσεις. Όταν αφήνουμε τα πράγματα να είναι και δεν τα επηρεάζουμε αρνητικά αφήνουμε τη μαγεία να εισχωρήσει σε αυτά καθώς εκεί η λογική δεν έχει ρόλο, στο πως δηλαδή ενδέχεται να εξελιχθούν τα πράγματα. Εκεί βρίσκονται τα θαύματα, γιατί μιλάμε για το πεδίο των πιθανοτήτων, μιλάμε για κβαντική.

Γενικά σήμερα ο άνθρωπος πάσχει από έλλειψη ψυχικής γαλήνης και παρ'όλα αυτά δεν αγωνίζεται να αποκτήσει την ηρεμία της ψυχής και του πνεύματος. Αυτά επέρχονται όταν ο άνθρωπος βρει αυτό που είναι, το τιμήσει και με αυτόν τον τρόπο τιμάει και τον Πατέρα που του εμφώλευσε ό,τι έχει. Όταν μπαίνουμε σε άλλους ρόλους που δεν είναι δικοί μας το σύστημά μας δυσανασχετεί, στρεβλώνεται αλλά και δείχνει αχαριστία σε ό,τι του έχει δοθεί. Κι αν ο άνθρωπος έπεσε από τον παράδεισο ήταν γιατί δεν ήταν ολόκληρος, δεν ήταν τέλειος. Είχε την αθωότητα αλλά του έλλειπε η γνώση, η εμπειρία του καλού και του κακού, η συνείδηση, γι'αυτό και εύκολα ξεγελάστηκε.

Σήμερα ο άνθρωπος που κατέκτησε τη γνώση, αντί να τη χρησιμοποιήσει για όφελος τη στρέφει ενάντια στον άνθρωπο γιατί οι άνθρωποι έγιναν πονηροί. Όταν η μετέπειτα γνώση του θα έπρεπε να διορθώνει τα προηγούμενα λάθη του. Για να γυρίσουμε πίσω, τώρα που έχουμε τη γνώση, πρέπει να επιστρέψουμε συνειδητά στην αθωότητα. Η ανθρωπότητα έχει σήμερα όλα τα μέσα και τη γνώση για το ευ ζειν και την ευεξία. Το Mindfulness, η ενσυνειδητότητα είναι ένα μοναδικό εργαλείο αυτογνωσίας, εξέλιξης και εκπαίδευσης του εαυτού, αλλά πολύ περισσότερο ένα μέσω αυτοπροσδιορισμού. Η θετική αλληλεπίδραση με το γίγνεσθαι μας κάνει να ερχόμαστε μέσα από την εξέλιξή μας, ένα βήμα πιο κοντά στο είναι μας, το αιώνιο κομμάτι μας, το πνεύμα μας.

Πηγές:

Books.google.gr/booksid
Rizospastis.gr
Researchgate.net/publication/269095669
Positivepsychology.com
Eef.gr/articles/malakoi-istoi-kai-piezoilektrismos
Proionta-tis-fisis.com
Bodyinbalance.gr
Frontiersin.org

Διαβάστε στην Πύλη Ψυχολογίας, το πρώτο μέρος της ενότητας: Ενσυνειδητότητα, από την αρθρογράφο, Αγγελική Νούτσιου