Η ομάδα του Psychology.gr προτείνει το βιβλίο: Σκιά, η κατοικία του εσωτερικού παιδιού (Video)

Τι είναι η Σκιά; Υπάρχουν φορές που στη ζωή μας ξεκινούμε θέλοντας να πάμε προς τα «εκεί», αλλά τελικά, χωρίς καλά-καλά να καταλάβουμε πώς έγινε, βρισκόμαστε «αλλού». Για παράδειγμα, θέλω να φερθώ ήρεμα αλλά τα σπάω όλα, έχω αποφασίσει να εξομολογηθώ κάτι σημαντικό αλλά το στόμα μου παραμένει κλειστό.

Σαν να φιλοξενούμε έναν ξένο στα σκοτεινά υπόγεια του ίδιου μας του σπιτιού, ο οποίος ενίοτε παίρνει τα ηνία της συμπεριφοράς μας με αιφνιδιαστικό πραξικόπημα. Ή, λες και ακριβώς τη στιγμή που χρειαζόμαστε να εκδηλώσουμε σε ορισμένες καταστάσεις κάποιες όψεις του εαυτού μας, μυστηριωδώς δεν μπορούμε να το καταφέρουμε.

Αυτές οι «απαγορευμένες» περιοχές του προσωπικού μας κόσμου, με μία σημερινή αντίληψη, είναι ο χώρος της «Σκιάς».

Πρόκειται για μία έννοια την οποία εισήγαγε σε μία αρχική εκδοχή ο Καρλ Γιουνγκ, την οποία λαμβάνει μόνο ως αφετηρία και αναπτύσσει σε πρωτόγνωρο βάθος, με τον δικό του τρόπο, το βιβλίο Σκιά.

Αποκτήστε το βιβλίο Σκιά, ο σιωπηλός σύντροφος στο ταξίδι της ζωής από το εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο ψυχολογίας του Psychology.gr

Το υλικό της Σκιάς

Η «πρώτη ύλη» της Σκιάς δημιουργείται όταν ένα βίωμα γεννά έντονα απειλητικά για το συνειδητό μας μέρος συναισθήματα. Οπότε για να επιβιώσουμε, «αποθηκεύουμε» σε έναν μη συνειδητό χώρο της ύπαρξής μας την όψη του εαυτού μας που τα βιώνει.

Ας πούμε, ένας έντονος φόβος, μία λύπη, ένας σαρωτικός θυμός, μπορούν θαυμάσια να «παγώσουν» στα μη συνειδητά βάθη της Σκιάς μας όταν η έντασή τους είναι μεγάλη και φτάνουν να μην αντέχονται στο συνειδητό μας μέρος.

Από αυτήν την άποψη, στη Σκιά μας βρίσκονται όλα τα «ναι» και «όχι» και «θέλω» ή «δεν θέλω» που δεν ειπώθηκαν ποτέ και ασφυκτιούν ή που κάποτε ειπώθηκαν αλλά έφεραν πόνο, φόβο, λύπη, βία, άρνηση και προσβολή της υπόστασής μας.

Η Σκιά είναι παρούσα όταν, με έναν τρόπο ειλικρινή και ταυτόχρονα σχιζοειδή, λέμε: «θέλω να κάνω κάτι αλλά, στην πράξη, δυσκολεύομαι από εμένα τον ίδιο και, ενώ δεν ξέρω γιατί ακριβώς με αναστέλλω, ο νους μου επιμένει ότι δεν έχω λόγο να αναστέλλομαι...»

Η Σκιώδης κατοικία του εσωτερικού μας παιδιού

Μάλιστα, θα λέγαμε ότι η πιο «αρχαία» Σκιά μας είναι αυτή που σχηματίζεται στα παιδικά μας χρόνια, όταν επίπονα μαθαίνουμε ότι κάποιες όψεις μας δεν είναι διόλου αποδεκτές από το περιβάλλον μας. Κι ακόμη, θα μπορούσαμε να ονομάσουμε αυτά τα πρώτα στρώματα της Σκιάς μας ως το «εσωτερικό παιδί».

Οπότε, το εσωτερικό μας παιδί είναι σαν να έχουμε φυλακίσει κάτω από το ενήλικο δέρμα μας αισθήσεις, συναισθήματα και τάσεις συμπεριφοράς ενός φοβισμένου παιδιού, ακινητοποιημένου στον χώρο και στον χρόνο, στα βάθη της Σκιάς μας, περιμένοντας επί ματαίω να το «δει» (αποδεχτεί) ένας εξιδανικευμένος γονιός για να λύσει σαν μάγος τον εφιάλτη του - ένας γονιός που όμως ποτέ δεν εμφανίζεται.

Από αυτή την άποψη, το βιβλίο των Σκιών είναι ένας καθρέφτης, ο οποίος φανερώνει ευγενικά και με φροντίδα τις σκοτεινές όψεις του εσωτερικού μας παιδιού, όλο τρόμο, ντροπή, λύπη, θυμό και μοναξιά. Όψεις που κάποτε ήταν μη αποδεκτές από το περιβάλλον (συνήθως την οικογένεια) και τώρα, παραμένοντας παγωμένες πηγές ενέργειας του παρελθόντος, επιδρούν στο παρόν
και σκηνοθετούν κρυφά τα αδιέξοδα της ζωής μας.

Η δύναμη της Σκιάς

Ένα πολύ σημαντικό γνώρισμα της Σκιάς είναι ότι δεν πρόκειται απλώς για μία μακρινή μνήμη σε λήθαργο. Όταν κρατώ φυλακισμένη στη Σκιά μου την Α όψη του εαυτού μου, μοιραία αποθηκεύω επίσης την ενέργεια που θα διοχέτευα προς τα έξω αν δεν αλυσόδενα αυτήν την Α όψη μου.

Γι’ αυτό, αναπόφευκτα, οι εντός Σκιάς όψεις μας είναι μεν αδρανείς στην πράξη, αλλά θυμίζουν συμπιεσμένα ελατήρια: ακόμα και ύστερα από χρόνια ολόκληρα, διαθέτουν συσσωρευμένη ενέργεια που ποτέ δεν εκδηλώθηκε, όπως και τον παλμό συναισθημάτων που ποτέ δεν βιώθηκαν.

Κι έτσι η Σκιά μου είναι σαν τη μηχανή ενός αυτοκινήτου που ενώ είναι αναμμένη βρίσκεται αιωνίως στο «ρελαντί», καταναλώνοντας καύσιμα χωρίς όμως να κινεί το αυτοκίνητο.

Αν τώρα σκεφτούμε ότι κάθε τι που εξορίζω στη Σκιά μου είναι κάτι που κάποτε ήταν απειλητικό, είναι επόμενο να θέλω να το κρατώ φυλακισμένο «εκεί κάτω», να μην το αναγνωρίζω ως «δικό» μου - «εγώ δεν είμαι τέτοιος άνθρωπος, δεν ξέρω πώς γίνεται να νιώθω έτσι»...

Ας πούμε, κάποτε μου φέρθηκαν εξαιρετικά βίαια και υποτιμητικά. Φοβήθηκα να αντιδράσω, και έκλεισα την όψη του εαυτού μου με τα συναισθήματα και τις αισθήσεις αυτής της εμπειρίας στη Σκιά μου, για να μην συντριβώ. Στη συνέχεια, μία περίπτωση είναι να μην θυμάμαι καν ότι συνέβη κάτι τέτοιο· μία άλλη περίπτωση είναι να θυμάμαι μεν το γεγονός, αλλά να μην έχω καμία επαφή με τα συναισθήματα και τις αισθήσεις αυτής της εμπειρίας, γιατί την έκοψα στη «μέση»: το νοητικό της μέρος παραμένει στον νου μου ως σενάριο, αλλά το ενεργειακό της μπήκε στη Σκιά.

Όταν λοιπόν αίφνης το «τώρα» μου συντονιστεί και θυμίσει εκείνο το απειλητικό «τότε», τείνει να εκλυθεί στο παρόν μου και η ενέργεια, τα συναισθήματα καθώς και η σωματική κατάσταση ενός παρελθοντικού μου βιώματος.

Το αποτέλεσμα είναι να αναστατώνομαι, να κατακλύζομαι ξανά από περασμένους φόβους, καθώς πάω να αντιδράσω σε αυτό που συμβαίνει στο «τώρα» μου.

Όπως όταν κάποιες φορές μυρίζουμε ένα άρωμα και μας πλημμυρίζει ένα κύμα συναισθήματος και αισθήσεων - χωρίς όμως να θυμόμαστε πού, πώς, πότε είχαμε ξαναμυρίσει αυτό το άρωμα. Σαν ένα «τότε» να ενεργοποιείται απρόσκλητο στο παρόν μου και να το ποτίζει με το χρώμα του - το οποίο όμως είναι αταίριαστο στις περιστάσεις του τωρινού μου χρόνου.

Ακριβώς επειδή η Σκιά είναι σαν μια ιδιότυπη «κράμπα» του χρόνου μας, η σχέση μας μαζί της είναι πάντα ένα εξαιρετικά σημαντικό ζήτημα για τη λειτουργική πορεία μας στον χρόνο.

Άλλωστε, σε κάθε βήμα μας είμαστε πάντα ολόκληροι και φέρουμε τόσο το συνειδητό (ούτε καν 12%) μέρος μας όσο και τα μη συνειδητά μας τοπία.

Εφόσον λοιπόν δεν είμαστε ό,τι με τον νου και τη συνείδηση θέλουμε να θεωρούμε πως είμαστε, ας δεχτούμε ότι η Σκιά μας είναι μέρος της ολότητάς μας, ένας αναπόφευκτος συνοδοιπόρος σε όλη τη ζωή μας, ο οποίος μάλιστα ζητά επίμονα να τον αποδεχτούμε αντί να τσιμεντώνουμε τον τοίχο του κελιού στο οποίο συχνά επιχειρούμε να τον απομονώνουμε.

Το βιβλίο της Σκιάς

Καθώς προχωρούν τα Κεφάλαια, χτίζονται ένα-ένα τα βήματα ενός πιθανού «χορού με τη Σκιά» μας. Σκιτσάρονται με πολύ πλούσιο και γερά στηριγμένο θεωρητικό υλικό, με στρωτή και ποιητική γλώσσα καθώς και με συχνές αναφορές στη λογοτεχνία, τους θρύλους και τα παραμύθια.

Η όλη ατμόσφαιρα αυτού του ταξιδιού προς τα εν τω βάθει τοπία μας, είναι σαφώς υπαρξιακής διάθεσης, ωστόσο πέρα από τη μόδα μιας αγάπης που ως ευλογία διορθώνει τα πάντα, πέρα από επιφανειακή αισιοδοξία και τους ψυχαναγκασμούς της λεγόμενης «θετικής σκέψης».

Ένα ξεχωριστό γνώρισμα του βιβλίου, είναι το εύρημα με τα διάσπαρτα «Παραθέματα» τα οποία, ως επωδός, κλείνουν την κάθε ενότητα.

Αποτελούνται από αποσπάσματα ποιητικού και πεζού λόγου, από στίχους τραγουδιών και μελοποιημένων ποιημάτων, με στόχο να δημιουργήσουν ένα άλλο, «από κάτω» κείμενο, ένα κείμενο «υπο-κείμενο», ώστε να γίνει η ανάγνωση του βιβλίου
κάπως πιο «βιωματική» - και απολαυστική.

Το ύφος είναι ρέον και απλό, χωρίς όμως κάτι τέτοιο να αποβαίνει σε βάρος της σοβαρότητας ή της ποιότητας της άφθονης πληροφορίας που παρέχει αυτό το βιβλίο, συνδυάζοντας πολλές ταυτότητες:

Από απολαυστικό ανάγνωσμα μέχρι εμπεριστατωμένη μελέτη του πώς σχηματίζονται οι Σκιές μας καθώς αδιάκοπα συντίθεται οι στιγμές μας, τόσο στη μη συνειδητή μικρο-κλίμακα όσο και στη συνειδητή μακρο-κλίμακα της καθημερινής μας ζωής.

Από δομημένη πρόταση θεώρησης του μεγαλείου (αλλά και του δράματος) που σημαίνει το «είμαι ζωντανός», μέχρι τη συνάντηση με ανοιχτές παρελθοντικές μας εμπειρίες, που ξέπεσαν μεν στη λήθη, αλλά παραμένουν ακόμη αιωρούμενες και απειλητικές στην ομίχλη του ρέοντος παρόντος χρόνου μας.

Ένα βιβλίο - ανάσα για την ολότητά μας, πέρα από προκαταλήψεις για ό,τι είμαστε και δεν θέλουμε ή, απλώς, αδυνατούμε να δεχτούμε ότι είμαστε.

Ένα βιβλίο που προχωρά σε πρωτόγνωρο βάθος τα θέματά του, καταφέρνοντας έτσι να γίνει μία συγκροτημένη πρόταση για την ανάπτυξη της ευελιξίας μας στον «χορό» με τη σκιά μας. Και είναι μέσω αυτής της ικανότητας που μπορούμε να προσδίδουμε παροντικό νόημα στις ουσιαστικές και όχι στις τραυματικές συνδέσεις μας με τους Άλλους, οραματιζόμενοι έντιμα και ολόκληροι το πιθανό δυναμικό των επερχόμενων ημερών μας