Πώς να εξαλείψεις τις περιοριστικές πεποιθήσεις σου

Ακρόαση άρθρου......

Τι νομίζετε ότι σας φρενάρει στη ζωή; Η έλλειψη δεξιοτήτων, ικανοτήτων ή η χαμηλή σας αυτοπεποίθηση; Σας πληροφορώ ότι, τις περισσότερες φορές, είναι μια περιοριστική πεποίθηση.

Οι περιοριστικές πεποιθήσεις αναπτύσσονται συχνά στην παιδική μας ηλικία, αλλά καθώς γινόμαστε ενήλικες αρχίζουν να φράζουν το δρόμο μας και κατά κάποιον τρόπο να εμποδίζουν την πρόοδό μας. Για  αυτό είναι πολύ σημαντικό να τις αναγνωρίζουμε και να τις αντικαθιστούμε γιατί επηρεάζουν όλες τις πλευρές τις ζωής μας.

Τι είναι οι πεποιθήσεις

Οι πεποιθήσεις είναι ψυχολογικοί κανόνες που ασκούν επιρροή στις σκέψεις μας και φιλτράρουν την πραγματικότητα των εμπειριών μας.

Δηλαδή, φιλτράρουμε τις πληροφορίες που λαμβάνουμε διαγράφοντας, παραμορφώνοντας και γενικεύοντας τα πράγματα που αφορούν στις εμπειρίες μας.

Οι πεποιθήσεις είναι οι υποθέσεις που κάνουμε για τον εαυτό μας και για τους άλλους ανθρώπους. Είναι, επίσης οι προσδοκίες μας για το πώς πρέπει να είναι ο κόσμος. Μας βοηθούν να τον κατανοήσουμε, μας παρέχουν νόημα και ασφάλεια.

Οι πεποιθήσεις είναι η δική μας ερμηνεία για τα πράγματα που βλέπουμε, νιώθουμε, ακούμε, γευόμαστε ή μυρίζουμε. Δεν είναι γεγονότα, επομένως δεν μπορούμε να τις αποκαλέσουμε ψεύτικες ή αληθινές, ωστόσο, μπορούν να εκληφθούν ως γεγονότα εάν ριζώσουν βαθιά μέσα μας.

Οι πεποιθήσεις είναι συμπεράσματα που αντλούμε από τις εμπειρίες της ζωής μας, ειδικά από την παιδική ηλικία και τα νεότερα χρόνια μας.

Καθώς μεγαλώνουμε, η ζωή μας αλλάζει, ωστόσο, πολλές από τις πεποιθήσεις του παρελθόντος μας παραμένουν ίδιες με αποτέλεσμα να δημιουργούν περιορισμούς σε αυτά που πιστεύουμε ότι μπορούμε να κάνουμε ή να μην κάνουμε στο παρόν μας. 

Αποκτήστε το βιβλίο Η Σχολή των Θεών, από το εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο ψυχολογίας του Psychology.gr

Πώς δημιουργούνται οι πεποιθήσεις μας

Οι πεποιθήσεις δημιουργούνται και στη συνέχεια εδραιώνονται λόγω επαναλαμβανόμενων καταστάσεων ή γεγονότων. Στην αρχή, είναι απλώς σκέψεις. Βασίζονται σε γεγονότα, στοιχεία, εμπειρίες αναφοράς ή σε άλλα άτομα. Με την πάροδο του χρόνου, όταν οι σκέψεις επαναλαμβάνονται καθώς και οι ενέργειες που τις συνοδεύουν, γίνονται απόψεις. 

Στην συνέχεια, οι απόψεις μετατρέπονται σε πεποιθήσεις. Οι πεποιθήσεις είναι ισχυρότερες, πιο σταθερές και πιο στιβαρές από τις απόψεις.

Οι πεποιθήσεις μπορούν στη συνέχεια να μετατραπούν σε βεβαιότητες. Αποκτούν βαθιές ρίζες που πολύ δύσκολα μπορούν να αλλάξουν ακόμη και αν όλα τα στοιχεία συνηγορούν προς κάτι διαφορετικό ή το αντίθετο.

Ένα παράδειγμα για το πώς μια πεποίθηση που δημιουργήθηκε νωρίτερα στη ζωή μπορεί να γίνει περιοριστική πεποίθηση αργότερα, είναι το εξής:

Όταν ένα νεογέννητο ελεφαντάκι γεννιέται σε ζωολογικό κήπο, το δένουν με σχοινιά σε κορμούς δένδρων. Δεν μπορεί να κινηθεί πολύ και δεν προσπαθεί να ελευθερωθεί διότι συνειδητοποιεί ότι είναι δεμένο από το δέντρο. Μεγαλώνει όμως και γίνετε ένας τεράστιος ελέφαντας. Αυτός ο τεράστιος ελέφαντας έχει τη δύναμη ακόμη και να ξεριζώσει το δέντρο από την ρίζα του ή να σπάσει το σχοινί. Δεν το κάνει όμως επειδή πιστεύει ότι δεν μπορεί.

Η πεποίθηση που δημιουργήθηκε στο ελεφαντάκι  αρχικά ήταν χρήσιμη και υποστηρίχθηκε από τις σχετικές αποδείξεις. Ίσως ένιωσε και κάποια συναισθήματα από τον περιορισμό της κίνησης ή μια δυσάρεστη αίσθηση.

Η επίγνωση, το πρώτο βήμα για την αλλαγή

Έτσι και οι άνθρωποι. Επί της ουσίας τεράστιοι. Παραμένουμε όμως μικροί, μη έχοντας επίγνωση των περιοριστικών μας πεποιθήσεων και των συναισθημάτων που τις συνοδεύουν.

Έτσι, για να σπάσει μια περιοριστική πεποίθηση, το πρώτο βήμα είναι να απαλλαγούμε από τα τυχόν συναισθήματα που την συνοδεύουν.

Φανταστείτε μια αρνητική πεποίθηση σαν ένα τραπέζι. Τα πόδια του, αντιπροσωπεύουν τις εμπειρίες και τις αποδείξεις που την υποστηρίζουν. Το υλικό συγκόλλησης που σταθεροποιεί τα πόδια με την επιφάνεια του τραπεζιού, αντιπροσωπεύουν τα συναισθήματα. Επομένως, για να αλλάξουμε τις περιοριστικές μας πεποιθήσεις, πρέπει να αφαιρέσουμε το συναισθηματικό υλικό που κρατά τα πόδια σταθερά στην θέση τους. Στη συνέχεια χτυπάμε τα πόδια (τα στοιχεία που διαμόρφωσαν την πεποίθηση) για να καταρρεύσουν.

Ακολουθούν βήματα για το πώς αλλάζει μια περιοριστική πεποίθηση.

Προσδιορίστε την περιοριστική πεποίθηση

Η περιοριστική πεποίθηση θα μπορούσε να είναι μια δήλωση «είμαι». Για παράδειγμα:

• Είμαι ασυνεπής
• Είμαι κακός στις δημόσιες ομιλίες
• Είμαι αναβλητικός.

Θα μπορούσε επίσης να αφορά κάτι γενικό. Όπως:

• Δεν θα μπορέσω ποτέ να αγοράσω το δικό μου σπίτι.
• Είναι τόσο ανταγωνιστικό το περιβάλλον στο γραφείο μου που δεν μπορώ να συνεχίσω να εργάζομαι άλλο εκεί.

Να θυμάστε, ότι δεν πρέπει να χαρακτηρίζετε τις πεποιθήσεις σας σαν αληθινές ή ψεύτικες. Απλώς να διακρίνετε αν είναι βλαπτικές ή ωφέλιμες.

Διερευνήστε την πεποίθηση

Δημιουργήστε μια λίστα με τις πεποιθήσεις σας και καταγράψτε αν η κάθε σας πεποίθηση είναι χρήσιμη ή όχι. Στη συνέχεια, αποφασίστε ποιες σας ωφελούν και ποιες δυσκολεύουν τη ζωή σας.

Ας χρησιμοποιήσουμε την άθληση ως παράδειγμα υποθέτοντας ότι δυσκολεύεστε να ασκήστε συστηματικά και να διατηρείτε το σώμα σας σε φόρμα. 

Σε τι σας ωφελεί αυτή η πεποίθηση;

• Αποφεύγετε την κόπωση και την ταλαιπωρία.
• Θα μπορούσατε να χρησιμοποιήσετε αυτό το χρόνο για να ασχοληθείτε με πιο ενδιαφέρουσες δραστηριότητες και πράγματα.

Από τι σας περιορίζει αυτή η πεποίθηση;

• Αν δεν αθλείστε, ίσως να αρρωστήσετε αργότερα στη ζωή.
• Η προπόνηση θα σας ενδυναμώσει, θα μπορούσε να σας δώσει περισσότερη ενέργεια για να κάνετε περισσότερα πράγματα.

Με βάση τα παραπάνω στοιχεία, αποφασίστε εάν αυτή η πεποίθηση αξίζει ή όχι να την αλλάξετε.

Προσδιορίστε την βασική πεποίθηση πίσω από την πεποίθηση

Πίσω από κάθε πεποίθηση, υπάρχει μια θεμελιώδης βαθύτερα ριζωμένη πεποίθηση όπως:

• Δεν είμαι αρκετά καλός.
• Δεν είμαι αρκετά άξιος.
• Δεν αξίζω.
• Ο κόσμος δεν είναι ένα ασφαλές μέρος για μένα.
• Είμαι ανίσχυρος.
• Η αγάπη και οι σχέσεις δημιουργούν μόνο προβλήματα και πόνο.

Ποιες από αυτές τις βασικές πεποιθήσεις θα μπορούσαν να κρύβονται πίσω από μια δική σας περιοριστική πεποίθηση; Προσδιορίζοντας την βασική περιοριστική πεποίθηση, μπορείτε και να την αλλάξετε. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, διότι ενδέχεται η βασική πεποίθηση να σας οδηγήσει σε πολλές άλλες περιοριστικές πεποιθήσεις ταυτόχρονα και που απορρέουν από αυτή.

Επιλέξτε μια πιο χρήσιμη ή ωφέλιμη πεποίθηση

Ένα βασικό βήμα για την αλλαγή των περιοριστικών πεποιθήσεων είναι ο εντοπισμός μιας πιο χρήσιμης πεποίθησης η οποία είναι συνήθως το αντίθετο της παλαιότερης περιοριστικής πεποίθησης. Μην ξεχάσετε επίσης να συμπεριλάβετε την αντίθετη βασική πεποίθηση. Για παράδειγμα:

• Είμαι αρκετά καλός.
• Είμαι αρκετά άξιος.
• Αξίζω.
• Ο κόσμος είναι ένα ασφαλές μέρος για μένα.
• Είμαι ισχυρός και απεριόριστα δυνατός.
• Η αγάπη και οι σχέσεις είναι ευλογία

Παραδείγματα νέων ενδυναμωτικών πεποιθήσεων που ενσωματώνουν επίσης μια νέα θετική βασική πεποίθηση είναι:

• Μπορώ να προσελκύσω τον ιδανικό σύντροφο για μένα, να έχω μια σχέση ευτυχισμένη και με διάρκεια.
• Αξίζω να έχω οτιδήποτε επιθυμώ, διαθέτω τις δεξιότητες και τις ικανότητες για να επιτύχω.
• Είμαι ισχυρός και μπορώ να εκφράζω την δύναμή μου, κάνοντας μικρές αλλαγές κάθε ημέρα.

Προσδιορίστε τα παράπλευρα οφέλη των περιοριστικών πεποιθήσεων

Συνήθως έχουμε κάποια συναισθηματικά οφέλη από τη διατήρηση μιας περιοριστικής πεποίθησης. Αυτά διατηρούν την περιοριστική πεποίθηση στη θέση της.

Ας εξετάσουμε ως παράδειγμα την πεποίθηση ότι «δεν μπορώ να αυξήσω το εισόδημά μου και να έχω αφθονία».

Τα παράπλευρα συναισθηματικά οφέλη αυτής της πεποίθησης θα μπορούσαν να είναι:

• Ταυτίζομαι και επικοινωνώ καλύτερα με φίλους που το εισόδημά τους είναι χαμηλό.
• Μπορεί να κερδίζω λιγότερα χρήματα, έχω όμως ελεύθερο χρόνο και ευκολότερη ζωή.
• Αποφεύγω το υπερβολικό άγχος που δημιουργεί το κυνήγι του πλούτου.
• Το αντίθετο φύλο δεν μου δίνει σημασία.

Τι γίνεται με την περιοριστική πεποίθηση ότι «το αντίθετο φύλο δεν μου δίνει σημασία»;

Μερικά από τα συναισθηματικά οφέλη θα μπορούσαν να είναι:

• Έχω χρόνο να απολαμβάνω περισσότερο την συντροφιά των φίλων μου.
• Το φλερτ είναι κοπιαστικό, χρονοβόρο και με αποτέλεσμα αβέβαιο.
• Γλιτώνω από τα βάσανα και τις επιπλοκές των τρυφερών σχέσεων.

«Είμαι κακός στην άσκηση»

Για το παράδειγμα της άρνησης για άσκηση και καλή φυσική κατάσταση, μερικά από τα συναισθηματικά οφέλη θα μπορούσαν να είναι:

• Νιώθω άνετα με το σώμα μου και ας μην αθλούμε.
• Δεν ασχολούμαι γιατί μετά από την προπόνηση νιώθω το σώμα μου πιασμένο .
• Δεν χρειάζεται να ανησυχώ για πιθανό τραυματισμό.

Αποφασίστε εάν το παράπλευρο συναισθηματικό όφελος αξίζει ακόμα

Κοιτάξτε τα συναισθηματικά οφέλη που έχετε προσδιορίσει. Αποφασίστε εάν αξίζει να διατηρήσετε την περιοριστική πεποίθηση. Εάν αυτό είναι εντάξει, μπορείτε να παραμείνετε με αυτήν την πεποίθηση.

Αλλά εάν αποφασίσετε ότι δεν είναι, τότε ήρθε η ώρα να αλλάξετε αυτήν την πεποίθηση και να την αντικαταστήσετε με κάποια άλλη. Και μόνο η πράξη της απόφασης, θα αρχίσει να αποδυναμώνει όλα αυτά που διατηρούν την περιοριστική πεποίθηση στη θέση της.

Επανεξετάστε τα υπάρχοντα στοιχεία

Θυμηθείτε ότι μια πεποίθηση είναι η καλύτερη ερμηνεία μας με βάση τα στοιχεία που είχαμε στο παρελθόν. Ωστόσο τα πράγματα αλλάζουν. Επομένως, ήρθε η ώρα να εξετάσουμε τα στοιχεία και να τα ερμηνεύσουμε με νέο τρόπο.

Παίξτε τον συνήγορο του διαβόλου! Δώστε ένα διαφορετικό νόημα στα υπάρχοντα στοιχεία.

Παράδειγμα εισοδήματος – νέα ερμηνεία

• Η επικοινωνία μόνο με φίλους χαμηλού εισοδήματος, θα με κάνει να βαρεθώ γρήγορα και δεν θα με βοηθήσει να εξελιχθώ.
• Ο ελεύθερος χρόνος και η εύκολη ζωή θα μπορούσαν να είναι ωραία, αλλά θα αισθανόμουν πραγματικά χαρούμενος ή θα τριβέλιζε στο μυαλό μου η  ενοχλητική αμφιβολία ότι θα μπορούσα να είχα πετύχει περισσότερα.
• Η οικονομική ευημερία κάνει τη ζωή πολύ πιο εύκολη.

Παράδειγμα άσκησης – νέα ερμηνεία

Ας επανα-προσδιορίσουμε τα στοιχεία γύρω από την περιοριστική πεποίθηση της άσκησης.

• Διαθέτω στοιχειώδη λογική, άρα, ο κίνδυνος τραυματισμού του εαυτού μου είναι ελάχιστος.
• Θα μπορούσα να βλάψω περισσότερο τον εαυτό μου μακροπρόθεσμα παραμένοντας ανενεργός.
• Ο,τιδήποτε καινούργιο με κάνει να αισθάνομαι άβολα. Το να κάνω κάτι άβολο αυξάνει την ψυχική και σωματική μου ανθεκτικότητα και τελικά βοηθά στην απελευθέρωση του άγχους μου.

Βρείτε νέα στοιχεία για να υποστηρίξετε τη νέα πεποίθηση

Έχουμε ήδη αναδιαμορφώσει τα υπάρχοντα στοιχεία. Τώρα θα αναζητήσουμε νέα στοιχεία. Οι πεποιθήσεις επικεντρώνουν το νου μας σε ορισμένα στοιχεία και αγνοούν άλλα στοιχεία που δεν ταιριάζουν με αυτήν την πεποίθηση.

Για παράδειγμα, εάν πιστεύετε ότι δεν είστε ελκυστικοί, είναι πιθανότερο ότι θα παρατηρείτε περίεργες ματιές από τους άλλους και θα αγνοείτε τα χαμόγελα, τους χαιρετισμούς και τα κομπλιμέντα τους διότι φιλτράρετε τις πληροφορίες οι οποίες δεν ταιριάζουν με την πεποίθηση που έχετε εσείς για το σώμα σας. 

Είναι επίσης πιθανό να κοιτάζετε συχνά στον καθρέφτη μέρη του σώματός σας που δεν σας αρέσουν. Για αυτό οι περιοριστικές πεποιθήσεις τείνουν να ενισχύονται και κατ΄ επέκταση να χειροτερεύουν με την πάροδο του χρόνου.

Πρέπει να βρείτε νέα στοιχεία για να αποδείξετε στον εαυτό σας ότι τα παλιά στοιχεία και οι παλιές πεποιθήσεις σας δεν σας ευεργετούν. Πρέπει να καταπιαστείτε με τα συναισθήματα  που βρίσκονται πίσω από αυτά που σας περιορίζουν.

Διευρύνετε την οπτική σας

Παράδειγμα εισοδήματος – νέα στοιχεία

Τα νέα στοιχεία θα μπορούσαν να είναι:

• Υπάρχουν άνθρωποι με χαμηλότερη νοημοσύνη, λιγότερη γνώση και εμπειρία που κερδίζουν περισσότερα χρήματα από εμένα.
• Υπάρχουν πολλοί πλούσιοι άνθρωποι που είναι χαρούμενοι, χαλαροί και βρίσκουν χρόνο για να απολαμβάνουν τη ζωή.

Παράδειγμα άσκησης – νέα στοιχεία

Στο παράδειγμα της άσκησης, η νέα πεποίθηση μπορεί να είναι:

• H άσκηση είναι μια δεξιότητα που μπορώ να καταφέρω, να απολαύσω και να αποκομίσω οφέλη για την υγεία μου.
• Νέα αποδεικτικά στοιχεία για την υποστήριξη αυτής της πεποίθησης θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν:
• Υπάρχουν άνθρωποι με πολύ χειρότερη υγεία από εμένα που έχουν βελτιώσει σημαντικά την υγεία τους επειδή ασκούνται τακτικά.
• Όλοι οι επιτυχημένοι άνθρωποι που γνωρίζω βάζουν σαν προτεραιότητα στη ζωή τους την σωματική δραστηριότητα. Έτσι, για να είμαι επιτυχής, πρέπει να είμαι σωματικά ενεργός.

Χρησιμοποιήστε σωστά τις θετικές επιβεβαιώσεις

Το τελευταίο βήμα για την αλλαγή των περιοριστικών πεποιθήσεων περιλαμβάνει τη σωστή χρήση επιβεβαιώσεων. Εάν η επιβεβαίωση δεν είναι πιστευτή, θα βιώσετε εσωτερική σύγκρουση.

Αν υποθέσουμε ότι θέλετε να αλλάξετε την πεποίθηση ότι ¨δεν αξίζω την επιτυχία¨ και αποφασίζετε να την αντικαταστήσετε με το «αξίζω την επιτυχία». Την επαναλαμβάνετε συνεχώς μέσα σας. Αλλά συμβαίνει κάτι που δεν περιμένατε. Νιώθετε σα να υπάρχει κάτι που σας αντιστέκεται.  Γιατί; Επειδή η επιβεβαίωση δεν έγινε πιστευτή από το υποσυνείδητό σας.

Θα μπορούσατε να πείτε: Κάνω το καλύτερο που μπορώ, η επιτυχία που αξίζω έρχεται να με συναντήσει. Έχει ήδη ξεκινήσει να συμβαίνει.

Όταν επαναλαμβάνετε την επιβεβαίωση αρκετά συχνά, θα μπορείτε αβίαστα κάποια στιγμή να πείτε, «αξίζω την επιτυχία». Γίνεται η αλήθεια σας και την αισθάνεσθε σε ολόκληρη την ύπαρξή σας.

Για το παράδειγμα της άσκησης, οι θετικές επιβεβαιώσεις θα μπορούσαν να είναι:

• Κάθε ημέρα αισθάνομαι όλο και καλύτερα με τη ρουτίνα της άσκησής μου.
• Ή, όσο περισσότερο ασκούμαι, τόσο περισσότερες βελτιώσεις παρατηρώ στο σώμα και στην υγεία μου.

Αναλάβετε Δράση!

Ελπίζω το άρθρο σχετικά με το «Πως να εξαλείψεις τις περιοριστικές πεποιθήσεις σου» να προσέλκυσε το ενδιαφέρον σας. Τώρα, εντοπίστε μία, δύο ή τρεις περιοριστικές πεποιθήσεις που θέλετε να αλλάξετε και ακολουθήστε μόνοι σας τα βήματα. Η γνώση είναι σημαντική, αλλά είναι σημαντικότερο να ακολουθήσετε τα βήματα για να διαπιστώσετε την διαφορά στην πράξη.

Σας εύχομαι καλή τύχη και όμορφη ζωή! 

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Μαρία Πέππα - Ψυχοθεραπευτής

Βιοθυμική Ψυχοθεραπεία - Κλινική Υπνοθεραπεία. Advanced Practitioner Diploma in Clinical Hypnotherapy.
Συστημικό Ψυχόδραμα Stress Management Coaching

6936138090

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού