Ο πανικός μπορεί να γίνει μεταδοτικός όσο και ο κορωνοϊός

Ακρόαση άρθρου......

Η ραγδαία και παγκόσμια εξάπλωση του κορονοϊού έχει δημιουργήσει αισθήματα φόβου σε όλους μας και πανικού σε αρκετούς. Όμως τι ακριβώς είναι ο πανικός; Μήπως είναι μεταδοτικός όσο και ο ιός και αν είναι τι πρέπει να κάνουμε για να τον αποφύγουμε; Όπως αναφέρει σε συνέντευξη της στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η αναπληρώτρια καθηγήτρια Επικοινωνίας και ΜΜΕ στη Δημόσια Υγεία Έφη Σίμου, ο πανικός ορίζεται ως η ξαφνική κατάσταση τρόμου, που παράγει παράλογες συμπεριφορές στους ανθρώπους, και έχει τη δυνατότητα να προκαλέσει φόβο και νοητική ανισορροπία.

Τα συναισθήματα και οι προκαταλήψεις μπορεί να είναι μεταδοτικά όσο και οι ιοί

«Η αντίληψη ότι ο φόβος μπορεί να έχει πολλές επιπτώσεις και ότι ο πανικός μπορεί να εξαπλωθεί εξίσου γρήγορα αναβιώνει περιοδικά σε πολλές πανδημίες. Από την εποχή που ο Γάλλος γιατρός και συγγραφέας Le Bon έγραψε για την ψυχολογία της μάζας, υπάρχει πλήθος βιβλιογραφικών αναφορών που υποστηρίζουν ότι οι ιδέες, τα συναισθήματα και οι προκαταλήψεις μπορεί να είναι εξίσου μεταδοτικά όσο και οι ιοί». Αυτό που βλέπουμε στην εξελισσόμενη πανδημία του κορονοϊού, παρατηρώντας ενέργειες του γενικού πληθυσμού, όπως η μεγάλη αύξηση των πωλήσεων στα σούπερ μάρκετ ή η κατακόρυφη πτώση των χρηματιστηρίων παγκοσμίως, είναι ότι υπάρχει άγχος και αυξημένη αβεβαιότητα για το τι θα συμβεί στο μέλλον, λέει η κα Σίμου.

«Οι εικόνες με άδεια ράφια, άδειους δρόμους και ερημωμένες πόλεις που γίνονται viral μπορεί να δημιουργήσουν μια αυξημένη αίσθηση επείγουσας ανάγκης, η οποία μπορεί να προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερο πανικό. Ελλοχεύει επίσης ο κίνδυνος να προκληθούν φαινόμενα ρατσισμού και διάλυσης της κοινωνικής συνοχής».

Ο περιορισμός εξάπλωσης του ιού σχετίζεται με την επιβολή πρωτοφανών μέτρων καραντίνας. Η καραντίνα διαφέρει από την απομόνωση, που είναι ο διαχωρισμός των ατόμων που έχουν ήδη διαγνωστεί με τη μεταδοτική ασθένεια από τους υγιείς. Και μπορεί οι τακτικές αυτές να επιφέρουν άμβλυνση της περιβόητης καμπύλης, δηλαδή να ελαττώσουν τον αριθμό των ατόμων που θα νοσήσουν ταυτόχρονα, να επιβραδύνουν την κορύφωση της επιδημίας και να δώσουν χρόνο στο υγειονομικό σύστημα να αντεπεξέλθει, όμως σύμφωνα με την κα Σίμου ενδέχεται να προκαλέσουν μια σειρά από προβλήματα τόσο στη λειτουργία του κράτους, όσο και στις κοινωνικές σχέσεις δημιουργώντας επιπρόσθετους κινδύνους για τη δημόσια υγεία.

Ποιες είναι οι επιπτώσεις από την καραντίνα

Η καραντίνα, εξηγεί η κα Σίμου, είναι συχνά μια δυσάρεστη εμπειρία για όσους υποβάλλονται σε αυτήν. Η απώλεια της ελευθερίας, η απομάκρυνση από αγαπημένα άτομα, η αβεβαιότητα σχετικά με την εξέλιξη της κατάστασης, ο φόβος και η πλήξη μπορούν, μερικές φορές, να δημιουργήσουν δραματικές επιπτώσεις: «Και όπως καταγράφονται από μελέτες διεθνώς αυτές μπορεί να είναι: ευερεθιστότητα, συναισθηματική εξάντληση, κακή διάθεση, αϋπνία, μειωμένη ικανότητα συγκέντρωσης, κακή διάθεση, άγχος και συμπτώματα μετατραυματικού άγχους, φόβος, νευρικότητα, σύγχυση, θυμός, θλίψη και απογοήτευση. Κάποιες μελέτες αναφέρουν μακροπρόθεσμες αλλαγές στην συμπεριφορά ατόμων μετά την περίοδο απομόνωσης, όπως η αποφυγή κοινωνικών επαφών και καθυστέρηση της επιστροφής στην κανονικότητα για αρκετούς μήνες».

Όπως τονίζει η ειδικός η επιτυχής χρήση της καραντίνας ως μέτρο δημόσιας υγείας απαιτεί τη μείωση στο μέτρο του δυνατού, του πανικού και των αρνητικών συνεπειών που συνδέονται με αυτήν. Ως εκ τούτου προτείνει τα εξής:

Πώς να διαχειριστείτε καλύτερα το «Μένουμε σπίτι»

 Φροντίστε την υγεία σας

Επιλέξτε υγιεινές τροφές και ροφήματα που θα ενδυναμώσουν το ανοσοποιητικό σας σύστημα. Πλένετε συχνά τα χέρια σας. Καθαρίστε τακτικά σταθερές επιφάνειες, όπου υπάρχει πιθανότητα να παραμείνει ο ιός. Αερίστε συχνά τους εσωτερικούς χώρους. Αποφύγετε το συνωστισμό σε κάθε μέρος που αυτός παρατηρείται.

Εξασφαλίστε επαρκείς προμήθειες

Η ύπαρξη επαρκών βασικών προμηθειών (τρόφιμα, είδη πρώτης ανάγκης, φάρμακα) κατά τη διάρκεια της καραντίνας (περίπου 2 εβδομάδες) μπορεί να βοηθήσει στο αίσθημα ασφάλειας και να μειώσει το άγχος της καθημερινής επιβίωσης. Προσπαθήστε να αποφύγετε τις υπερβολές που μπορεί να οδηγήσουν σε κατασπατάληση πόρων.

Βελτιώστε την επικοινωνία

Η απομόνωση μπορεί να προκαλέσει δυσφορία και θλίψη. Διατηρείστε τηλεφωνική επαφή με τα αγαπημένα σας πρόσωπα και κυρίως με ηλικιωμένους που βρίσκονται μόνοι ή σε οίκους ευγηρίας και οι οποίοι μπορεί να μην έχουν αντιληφθεί τι ακριβώς συμβαίνει και να βιώνουν επιπλέον άγχος και ανασφάλεια λόγω της απουσίας σας.

Χρησιμοποιήστε σωστά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης

Έχουμε τόσα πολλά και εξαιρετικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τώρα είναι η ώρα να το χρησιμοποιήσουμε σωστά για τόνωση του ηθικού και συναισθηματική υποστήριξη. Αντί να μεταδίδουμε κακές ή ψευδείς ειδήσεις που επιτείνουν το φόβο και τον πανικό μπορούμε να βρούμε νέους και δημιουργικούς τρόπους να συνδεθούμε με τους συνανθρώπους μας.

Μειώστε την πλήξη

Μέχρι τώρα οι περισσότεροι από εμάς είχαμε ένα μεγάλο παράπονο: «δεν έχω ελεύθερο χρόνο να κάνω πράγματα για μένα». Τώρα μας δίνεται η ευκαιρία να έχουμε πολύ ελεύθερο χρόνο. Αντί να γκρινιάζουμε, ας το δούμε ως ευκαιρία να ασχοληθούμε με δραστηριότητες που δεν είχαμε χρόνο να κάνουμε μέχρι τώρα. Να ασχοληθούμε με ευχάριστες δραστηριότητες που δεν μας κουράζουν, μας κάνουν να ξεχάσουμε τον πανικό και μας χαρίζουν ηρεμία. Μετατρέψτε την ταραχή και την αγωνία για το μέλλον σε ευχάριστο και δημιουργικό χρόνο.

Διαχειριστείτε αποτελεσματικά το άγχος

Το άγχος μπορεί επίσης να είναι μεταδοτικό, όσο και ο ιός. Εξασκηθείτε σε τρόπους διαχείρισης του άγχους. Υπάρχουν πολλά χρήσιμα βίντεο που μπορούν να σας βοηθήσουν σε αυτό και να σας απασχολήσουν δημιουργικά απομακρύνοντας το μυαλό σας από το φόβο. Επιπλέον όταν έχουμε άγχος ή είμαστε συναισθηματικά συγκλονισμένοι μειώνεται η ικανότητα μας να προσλάβουμε και να επεξεργαστούμε αποτελεσματικά τις πληροφορίες και τις οδηγίες που πρέπει να ακολουθήσουμε.

Αποφύγετε ανθρώπους που αυξάνουν την ανησυχία σας

Υπάρχουν άνθρωποι που βιώνουν δραματικά το άγχος και μπορεί να μας συμπαρασύρουν σε αυτό. Δεν χρειάζεται κλιμάκωση του άγχους, αποφεύγετε ανθρώπους που μπορεί να το επιδεινώσουν και να χαλάσουν την καλή σας διάθεση.

Κάντε ένα διάλειμμα από την πληροφόρηση

Η ραγδαία μετάδοση πληροφοριών, που πολλές φορές μπορεί να είναι υπερβολικές, ψευδείς ή ατεκμηρίωτες μπορεί να εξελιχθεί ως επιδημία φόβου. Επιπλέον η υπερ-πληροφόρηση μπορεί να μας δημιουργήσει σύγχυση και αποπροσανατολισμό από αυτό που πραγματικά είναι σημαντικό και ωφέλιμο για να προστατεύσουμε την υγεία μας. Γι' αυτό είναι χρήσιμο να κάνουμε κάποια διαλείμματα από την ενημέρωση στα ΜΜΕ και τη συμμετοχή μας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Μείνετε στο παρόν

Η ζωή είναι απρόβλεπτη. Το μέλλον είναι αβέβαιο και κανείς δεν μπορεί να το προβλέψει. Μην σπαταλάτε το χρόνο σας στο να προβλέψετε τι θα συμβεί. Κανείς δεν το ξέρει. Εκμεταλλευτείτε δημιουργικά κάθε στιγμή της μέρας. Επίσης με το να μένετε επικεντρωμένοι στο παρόν μειώνετε το άγχος και αυξάνετε την αντικειμενικότητα σας, η οποία είναι απαραίτητη σε καταστάσεις κρίσεων, ώστε να λαμβάνετε σωστές αποφάσεις.

Αξιοποιείστε τη φαντασία σας

Η σκέψη είναι απολύτως αναγκαία για την κατάκτηση της ελευθερίας και της ηρεμίας. Υπάρχει ένα στοιχείο φαντασίας σε κάθε πανικό. Αξιοποιήστε τη φαντασία σας με θετικούς τρόπους και όχι κατασκευάζοντας σενάρια καταστροφής. Μέσα από τις κοινωνικές επαφές και τα κοινωνικά δίκτυα μπορεί να μεταδοθεί ή να απομονωθεί και το καλό και το κακό, επισημαίνει η κα Σίμου και προτρέπει: Ας αλληλοσυνδεθούμε για να απομονώσουμε τον ιό και τον πανικό, και να μεταδώσουμε την αισιοδοξία, την αλληλεγγύη, τον αυτοέλεγχο, την ενσυναίσθηση, την αίσθηση της ατομικής ευθύνης, με σκοπό την προστασία των αγαπημένων προσώπων και της κοινωνίας γενικότερα.

Διαβάστε, ακόμη, το άρθρο Οι ψυχολογικές επιπτώσεις της απομόνωσης στο σπίτι λόγω κοροναϊού στην Πύλη του Psychology.gr 

«Κυρίως ας μεταδώσουμε την ικανότητα εκλογίκευσης και κριτικής σκέψης, η οποία αποδεικνύεται εξαιρετικής σημασίας σε καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης, ώστε να μπορούμε να αποφασίσουμε τι είναι το σωστό και το χρήσιμο. Είμαστε αλληλοεξαρτώμενοι και οι συμπεριφορές που επιδεικνύουμε σε θέματα δημόσιας υγείας δεν αφορούν μόνο εμάς, αλλά όλους».

* Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ | Η κ. Σίμου είναι στο Τμήμα Πολιτικών Δημόσιας Υγείας- Σχολή Δημόσιας Υγείας. ΠΑΔΑ.