Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ADHD)

Ακρόαση άρθρου......

Ένα αρκετά γνωστό φαινόμενο στις μέρες μας είναι τα παιδιά να έχουν μαθησιακές δυσκολίες. Παλαιότερα δεν υπήρχε κάποια διάγνωση για τα συγκεκριμένα παιδιά με αποτέλεσμα να είναι οι «τεμπέληδες» ή αλλιώς «αφηρημένοι» της τάξης.

Πλέον μέσα από έρευνες και παρακολούθηση βρέθηκαν κάποια συγκεκριμένα συμπτώματα τα οποία παρατηρούνται σε παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες με σκοπό να τα βοηθήσουν.  Μια από αυτές τις μαθησιακές δυσκολίες είναι το σύνδρομο ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας. Είναι μια νευροβιολογική διαταραχή η οποία εμποδίζει και δυσκολεύει το παιδί σε διάφορους τομείς της ζωής του. Η διαταραχή αυτή μπορεί να διαρκέσει μέχρι την εφηβεία αλλά ώς και την ενήλικη ζωή του ατόμου. Επίσης, τα συμπτώματα φαίνεται να διαφοροποιούνται κατά την διάρκεια της ζωής του ατόμου.

Συμπτώματα ADHD

Χαρακτηριστικά συμπτώματα της διαταραχής ελλειματικής προσοχής είναι:

α) δυσκολία συγκέντρωσης - απροσεξία 
β) δυσκολία στον έλεγχο της συμπεριφοράς - παρορμητικότητα
γ) υπερκινητικότητα.

Αίτια ADHD

Μέσα από έρευνες έχει διαπιστωθεί πως στα αγόρια είναι τρείς φορές πιο συχνό να παρατηρηθεί τέτοια συμπεριφορά και συμπτώματα, συγκριτικά με τα κορίτσια. Είναι επίσης διαπιστωμένο, σύμφωνα με σχετικές έρευνες που έχουν διενεργηθεί,  πως το 5% του σχολικού πληθυσμού έχει συμπτώματα ΔΕΠΥ. Οι ακριβείς αιτίες που το προκαλούν δεν είναι γνωστές ακόμη.

Γενετικοί παράγοντες φαίνονται πως παίζουν σημαντικό ρόλο. Έχει αποδειχτεί λοιπόν πως η ΔΕΠΥ είναι ως ένα βαθμό κληρονομική. Πολλά από αυτά τα παιδιά έχουν κάποιον στο κοντινό συγγενικό τους περιβάλλον που έχει ΔΕΠΥ. Επιπρόσθετα έχει παρατηρηθεί πως υπάρχουν συσχετίσεις της ΔΕΠΥ με το χαμηλό βάρος γέννησης, την τεχνητή γονιμοποίηση, την χρήση αλκοόλ αλλά και το προβληματικό περιβάλλον κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης (άγχος, κατάθλιψη, βία, κάπνισμα).

Η δυσλειτουργία στην οικογένεια, η έλλειψη προγράμματος και γονικού ελέγχου μπορεί να συμβάλλουν στην επιδείνωση της υπάρχουσας ΔΕΠΥ. 

Διάγνωση ADHD

Η διάγνωση της ΔΕΠΥ είναι ανάλογη της ηλικίας, του αναπτυξιακού στάδιου δηλαδή που βρίσκεται το άτομο. Ανάλογα με την ηλικία, τα συμπτώματα ποικίλουν. Για να γίνει διάγνωση της ΔΕΠΥ οι γονείς θα πρέπει να εποικινωνήσουν με ψυχολόγο, παιδοψυχίατρο ή αναπτυξιακό παιδίατρο. Η διάγνωση γίνεται κυρίως με τη χρήση ερωτηματολογίων. Τα πιο δημοφιλή ερωτηματολόγια είναι του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ICD-10) και της Αμερικάνικης Ψυχιατρικής Εταιρίας (DSM-IV). Βεβαίως, η διάγνωση γίνεται κυρίως μέσα από την συνέντευξη με το ίδιο το παιδί, τους γονείς ή και τους δασκάλους του.

Αντιμετώπιση ADHD

Η ΔΕΠΥ χαρακτηρίζεται ως μια πολυδιάστατη διαταραχή στην οποία μπορούν να εμπλακούν αρκετές ειδικότητες. Ανάλογα με την ειδικότητα υπάρχει και διαφορετική προσέγγιση. Οι ειδικότητες που εμπλέκονται είναι νευρολογία, ψυχολογία, παιδοψυχιατρική και παιδαγωγική. Είναι γενικά αποδεκτό πως για την καλύτερη αντιμετώπιση είναι ένας συνδυασμός από παρεμβάσεις ιατρικές, ψυχολογικές και παιδαγωγικές.

Οι παρεμβάσεις αυτές δημιουργούνται από μια ομάδα ανθρώπων οι οποίοι λειτουργούν όλοι μαζί και συνεργάζονται μαζί με τους γονείς του παιδιού καθώς και όσοι άλλοι βρίσκονται κοντά στο παιδί όπως παππούδες και δάσκαλοι. Είναι μια συνεργασία μεταξύ των κοντινών ανθρώπων του παιδιού οι οποίοι θα ανατροφοδοτούν την κατάσταση και την εξέλιξη του. Κάθε ένα παιδί με ΔΕΠΥ είναι ξεχωριστό έχει διαφορετικά συμπτώματα και αντιμετωπίζεται μοναδικά. Για αυτό το λόγο για το κάθε παιδί πρέπει να σχεδιάζεται Εξατομικευμένο Πρόγραμμα Παρέμβασης.

Η ΔΕΠΥ είναι πολύ συχνή διαταραχή και μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ζωή των παιδιών αλλά και των οικογενειών τους. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμη λοιπόν η παρατήρηση από τους δασκάλους και η σωστή ενημέρωση των γονέων. Οι γονείς ωστόσο, ακόμη κι αν παρατηρούν συμπτώματα, αντιμετωπίζουν το πρόβλημα με άρνηση, μια άμυνα, συνηθισμένη σε τέτοιες περιπτώσεις αλλά και απόλυτα κατανοητή.

Η σωστή ενημέρωση των γονέων και η αποδοχή της κατάστασης θα βοηθήσουν το παιδί να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες που έχει καθημερινά στο χώρο του σχολείου, στο σπίτι ή και στις δραστηριότητες του. Τα παιδιά με ΔΕΠΥ έχουν απόλυτη ανάγκη ένα υποστηρικτικό περιβάλλον με θετική επιβράβευση. Η καλή συνεργασία των ειδικών ψυχικής υγείας που παρακολουθούν το παιδί με τα άτομα του οικογενειακού περιβάλλοντος και το σχολείο, μπορούν να προλάβουν, να προστατέψουν και να διδάξουν στο παιδί διαφορετικές μεθόδους οι οποίες θα το βοηθήσουν να είναι λειτουργικό στην καθημερινότητα του, με μειωμένα συμπτώματα και χωρίς άγχος. Αυτή η εκπαίδευση του παιδιού θα το βοηθήσει όχι μόνο στην καθημερινότητα του κατά την παιδική ηλικία, αλλά και στην μετέπειτα ενήλικη ζωή του.

Βιβλιογραφία:

1. American Psychiatric Association (1994). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (4th ed.) Washington, D.C.: Author.
2. Περιοδικό Θέματα Ειδικής Αγωγής, Τεύχος 23, Νοέμβριος 2003-Ιανουάριος 2004.
3. Κάκουρος, Ε. (2001). Το Υπερκινητικό Παιδί. Οι δυσκολίες του στη μάθηση και στη συμπεριφορά. Εκδ. Ελληνικά Γράμματα.