Τοξικά παιχνίδια

Ακρόαση άρθρου......

Η λέξη τοξικός έχει αποκτήσει περίοπτη θέση στο λεξιλόγιό σου τελευταία. Βρέθηκες με ένα τοξικό πρόσωπο, σε ένα τοξικό περιβάλλον, σε μια τοξική σχέση. Είσαι θύμα τοξικότητας.

Μήπως εσύ έχεις δώσει αυτή τη θέση στη ζωή σου στην τοξικότητα; Ποιος είναι ο ρόλος που έχεις επιλέξει να παίξεις το παιχνίδι της; Παρατήρησα την αντίδρασή σου στη λέξη «παιχνίδι», μα μη βιάζεσαι.

Τοξικές αλληλεπιδράσεις 

Ξέρεις, κάθε φορά που βρίσκεσαι σε μια αλληλεπίδραση, τοξική ή μη, έχεις ένα ρόλο και ο ρόλος αυτός δεν είναι πάντα ο ίδιος. Είσαι διαφορετικός στη συντροφική σου σχέση, διαφορετικός με το παιδί σου, διαφορετικός στην εργασία και στο φιλικό σου περιβάλλον. Κάθε φορά μιλάς από μια άλλη θέση και κάθε φορά η επιλογή του ρόλου είναι δική σου.

Ο Eric Berne, θεμελιωτής της συναλλακτικής ανάλυσης, στο περίφημο βιβλίο του «Παιχνίδια που παίζουν οι άνθρωποι», μιλά για σενάρια, παιχνίδια και μοτίβα συμπεριφοράς.

Οι ρόλοι που παίζουμε

Το «εγώ» μας είναι πολυδιάστατο. Όλοι έχουμε μέσα μας ένα γονιό, έναν ενήλικα και ένα παιδί που πρωταγωνιστούν στις συμπεριφορές μας αναλόγα τα παιχνίδια, τις συνθήκες και τις επιλογές μας. 

Όταν κάποιος φέρεται ανώριμα, έχει αφήσει τα ηνία στο παιδί μέσα του.

Χαρακτηρίζοντας κάποιον ώριμο, αυτό σημαίνει ότι δρα με τον ενήλικα ως ρυθμιστή της συμπεριφοράς του.

Κάποιος άλλος που ασκεί το γονεϊκό ρόλο φέρεται ως πατέρας προσπαθώντας να ασκήσει επιρροή. 

Όλοι τους είναι ρόλοι υψηλής αξίας για την επιβίωση και τη διαβίωση και ιδιαίτερα γοητευτικοί.

Στο παιδί κυριαρχεί η διαίσθηση, η δημιουργικότητα, η αυθόρμητη ορμή.

Αποκτήστε το βιβλίο Νίκησε τις τοξικές σχέσεις, από το εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο ψυχολογίας του Psychology.gr

Ο ρόλος του ενήλικα

Στον ενήλικα κυριαρχούν όσα είναι απαραίτητα για την αντιμετώπιση του εξωτερικού κόσμου.

Στο ρόλο του γονιού κυριαρχεί η εξασφάλιση της διαιώνισης του ανθρώπινου είδους και η αποφόρτιση του ενήλικα από τη διαδικασία λήψης επουσιωδών αποφάσεων. 

Θα ήθελα να σταθώ λίγο περισσότερο στον ενήλικα, ο οποίος είναι υπεύθυνος και για κάτι ακόμα. 

Ο ενήλικας είναι εκείνος που ρυθμίζει τις δράσεις του γονέα και του παιδιού και μεσολαβεί αντικειμενικά ανάμεσά τους. 

Η επιλογή του καθενός εκ των δυο εξυπηρετεί ένα υπαρξιακό όφελος, εφόσον η επιλογή είναι συνειδητή και ρυθμιζόμενη.

Αν, ωστόσο, παρασυρθείς και αφήσεις το παιδί, για παράδειγμα, να τα βγάλει πέρα σε μια επαγγελματική διαπραγμάτευση ή το γονιό σε μια συντροφική σχέση, τα πράγματα δε υπάρχει υγιής εξέλιξη και σίγουρα θα μπεις σε ταλαιπωρία που θα μπορούσες να έχεις αποφύγει.

Τοξικότητα, αυτό που σε δηλητηριάζει

Υπάρχουν κι εκείνες οι φορές που σε προσκαλούν σε παιχνίδια που θα ήταν επωφελές να αποφύγεις.

Συνήθως οι παίκτες αυτών των παιχνιδιών αποβλέπουν σε προσωπικές ικανοποιήσεις σε βάρος του συμπαίκτη. Για να γίνει κάτι τέτοιο είναι πολύ βολικό να έχουν να κάνουν με κάποιο «παιδί» που εύκολα μπορούν να κατευθύνουν προς τη δική τους επιθυμητή λύση.

Σύμφωνα με τον Berne, «τα παιχνίδια είναι απαραίτητα και επιθυμητά και το μόνο υπό συζήτηση πρόβλημα είναι κατά πόσον τα παιχνίδια που παίζει ένα άτομο έχουν τη βέλτιστη απόδοση γι’ αυτό».

Σου έκανα όλη τούτη την αναφορά για να καταλήξω σε μια ερώτηση.

Ποιον ρόλο έχεις επιλέξει να παίξεις σε αυτή την τοξική σχέση, την τοξική κατάσταση, το τοξικό περιβάλλον; Ποιος είναι ο πρωταγωνιστής μέσα σου;

Η τοξικότητα σαν όρος αναφέρεται σε κάτι που σε δηλητηριάζει. Εσύ πώς ανταποκρίνεσαι σε αυτό;

Ναι, θα συναντήσεις όλες αυτές τις τοξικές περιπτώσεις. Ξέρεις, είναι αναπόφευκτο και φυσιολογικό στη διαδρομή σου. Τι είναι εκείνο, όμως, που σε κάνει να σταματάς εκει;

Τι σε συνεπαίρνει και μένεις σε αυτό, όταν τόση άλλη ομορφιά υπάρχει γύρω σου; Ίσως είναι εκείνα τα περίεργα παιδικά μάτια σου που γεμάτα λάμψη γοητεύονται από τη διαφορετική μορφή. Ίσως ακόμα το παιδί είναι ο κατάλληλος παίκτης για το παιχνίδι που σου προτείνεται.

Είναι; Για ποιον; Σίγουρα αυτή είναι η επιλογή του συμπαίκτη σου. Μόνο με ένα παιδί θα μπορούσε να κερδίσει. Εσύ όμως; Θα δεχτείς έτσι απλά την πρόσκληση και θα επιλέξεις να συμμετέχεις με τους όρους που σου υποδεικνύονται, ενώ γνωρίζεις πως εξυπηρετούν κάποιον εις βάρος σου;

Ισότιμες ενήλικες σχέσεις

Έχεις σκεφτεί την ισοτιμία; 

Έχεις σκεφτεί τι θα συμβεί αν ο συμπαίκτης σου αντιμετωπίσει έναν ενήλικα που ξέρει πολύ καλά το είδος του παιχνιδιού που του προτείνεται και μπει σε αυτό θέτοντας και τους δικούς του όρους;

Θα αποχωρήσει. Θα αποχωρήσει γνωρίζοντας πως θα χάσει και έπειτα θα ψάξει ένα νέο συμπαίκτη που θα είναι κατάλληλος για να του εξασφαλίσει τη νίκη.

Θα κλείσω με το απόσπασμα ενός παραμυθιού μου που λέω συνήθως στα παιδιά. Υπάρχει ένα σημείο στο οποίο μιλάει η γερόντισσα του σύμπαντος στην Αρίωνα και είναι κάπως έτσι:

Σε εκείνο τον περίπατό σου στο δάσος, τότε που θα πας και θα αναγεννηθείς από τα χρώματα της φύσης, εκεί που θα νιώσεις ελεύθερος και γαλήνιος, μην ξεχάσεις να μαζέψεις εκείνα τα πεντανόστιμα μανιτάρια, να κάνεις μια στάση και να τα γευτείς. Η διαδρομή σου θα γίνει πλούσια και η γνώση σου σοφία.

Να ξέρεις, όμως, πως υπάρχουν και κάποια μανιτάρια στα οποία είσαι αλλεργικός και κάποια άλλα που αν τα γευτείς θα γεμίσουν τον οργανισμό σου με δηλητήριο. Σου έχουν μιλήσει γι’ αυτά.

Όταν τα συναντήσεις, μη φερθείς σαν παιδί περίεργο. Μπορείς να τα κοιτάξεις κατάματα, να θαυμάσεις τα χρώματά τους, να τους χαμογελάσεις και έπειτα να συνεχίσεις το δρόμο σου. Το δικό σου δρόμο. Χαμογελαστός και ελεύθερος.

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Εύη Ανδρέου - Σύμβουλος Ψ.Υγείας

Εύη Ανδρέου: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

• Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
• Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
• Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Σύμβουλος ψυχικής υγείας, επικοινωνίας και προσωπικής ανάπτυξης.
Ιδρύτρια του Effective Communication στην Ελλάδα, διοργανώτρια του Effective Communication GR meetup, συγγραφέας, αρθρογράφος, ομιλήτρια.

6949454354

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού