Απώλεια

Ακρόαση άρθρου......

Απώλεια είναι το χάσιμο, η έλλειψη ενός προσώπου, ενός συναισθήματος, ενός οράματος. Υπάρχουν πολλά διαφορετικά είδη απώλειας που ωστόσο κάθε ένα από αυτά αν διερευνηθούν θα διαπιστωθεί το πόσο πολυεπίπεδα και αλληλοεμπλεκόμενα είναι.

Για παράδειγμα, η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, συνεπάγεται το χάσιμο ευοίωνων ή ευχάριστων συναισθημάτων τα οποία με τη σειρά τους προκύπτουν από τη γνώση, πως συγκεκριμένες μελλοντικές εμπειρίες που συνδέονται με το χαμένο αντικείμενο δε θα ευοδωθούν. 

Αν εξετάσουμε τώρα το χάσιμο ενός συναισθήματος , όπως παραδείγματος χάριν της ασφάλειας, αυτό υπονοεί την αδυναμία εκπλήρωσης οραμάτων που προυποθέτουν ένα υψηλό ποσοστό αυτοεκτίμησης (άρα ένα ικανοποιητικό αίσθημα ασφάλειας) και ταυτόχρονα την απώλεια ενός ζωτικού μέρους του εαυτού μας. Αν πάλι η απώλεια συνδέεται με τη ματαίωση ενός οράματος ταυτόχρονα συνδέεται με ανεκπλήρωτες συναισθηματικές ανάγκες (αυτοικανοποίηση, δημιουργικότητα, αυτοπραγμάτωση) στις οποίες καθόλου απίθανο να εμπλέκονται και συγκεκριμένα πρόσωπα.

Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν, πως η απώλεια λειτουργεί πολυεπίπεδα με μία πολυδιάστατη ευρηματικότητα που σαρώνει κάθε κρυφή ή φανερή πτυχή της καθημερινότητάς μας.

Αν για παράδειγμα χωρίσουμε από το σύντροφο μας που εξακολουθούμε ωστόσο να αγαπάμε, ένας χείμαρρος ποικίλων και ορμητικών συναισθημάτων πιθανότατα θα κατακυριεύσει το είναι μας. Όπως, οδύνη, λύπη, θυμός, φόβος παραγκωνίζοντας τα αντίθετά τους.

Οι προβολές μας έτσι στο μέλλον για συντροφικότητα, μοίρασμα, οικονομική ασφάλεια, ίσως και απόκτηση  παιδιών κατακερματίζονται συμπαρασύροντας το όραμα, την ελπίδα, το πλάνο ζωής. Είναι σα να δεχόμαστε μία καθολική εξωτερική αλλά και εσωτερική επίθεση, μόνο που στην προκειμένη περίπτωση το αποτέλεσμα έχει ήδη προηγηθεί της διαδικασίας. Μία μάχη ήδη χαμένη που κανείς αναρωτιέται τι έχει μείνει για να αγωνιστεί.

Μήπως για την ίδια του τη ζωή? Πόσο σημαντικό ήταν αυτό που χάθηκε?
Τι δυνατότητες είχε να το κρατήσει που δε τις αξιοποίησε ? Θα το ξαναβρεί ή το έχασε για πάντα? Μήπως το γεγονός δεν είναι οριστικό? Κι αν είναι, πόσο γρήγορα μπορεί να το αντικαταστήσει? Αντικαθίσταται? Θέλει να αντικατασταθεί? Τι πράγματα πήρε μαζί του καθώς έφυγε? Έχει αναγνωρίσει ποια είναι αυτά τα πράγματα?

Μαζί με μια απώλεια χάνονται πολλά άλλα όπως είπαμε και παραπάνω. Όμως το βάθος ή η περίοδος πένθους έχει άμεση συνάφεια με το είδος της απώλειας. 
Ήταν δηλαδή αυτή, επιλογής μας ή όχι? Αναμενόμενη ή ξαφνική? Τετελεσμένη μέσα μας ή υπό διαπραγμάτευση ?

Όταν επιλέγουμε τι θα χάσουμε είναι γιατί πίσω απ αυτό υπάρχει ένα σημαντικό όφελος που συνδέεται με την ικανότητά μας ν αντέχουμε. Αποχωρίζομαι κάποιον που αγαπώ γιατί μου είναι ευκολότερο να μην τον αγαπώ, τουλάχιστον με τον τρόπο που προσωπικά μεταφράζω την αγάπη.

Αυτή όμως είναι μία επιλογή η οποία εν πρώτης τουλάχιστον όψεως δεν συνοδεύεται από απόρριψη, όπως θα συνέβαινε αν ήταν επιλογή κάποιου άλλου, παράλληλα μας προσδίδει μια αίσθηση ελέγχου ή δύναμης που εξισορροπεί το συναίσθημα της βαθιάς θλίψης που θα νιώθαμε, αν μας εγκατέλειπαν, απέρριπταν ή έδιωχναν, καθώς εμείς πήραμε την απόφαση, άρα και οποιαδήποτε στιγμή ίσως, μπορούμε να την αναιρέσουμε.

Τι γίνεται όμως στην περίπτωση που η απώλεια εξακολουθεί να είναι υπό διαπραγμάτευση?
Τότε είναι μία αργή εξαντλητική διαδικασία υπό εξέλιξη, ένας θάνατος αργός και επώδυνος που απλά έχουμε επικοινωνήσει στον θεράποντα ιατρό μας (τον εαυτό μας) να μην μας τον ανακοινώσει. Η άρνηση του θρήνου, η εκθρόνιση του εαυτού μας από το δικαίωμα να ουρλιάξει στον πόνο του.

Τρέμουμε το χάσιμο της ελπίδας, συντηρώντας ένα ψευδαισθητικό μέλλον για να αντέξουμε τον πόνο. Φοβόμαστε ότι θα διαλυθούμε, αντανακλώντας έτσι το μέγεθος της παιδικής μας ανασφάλειας. Φυσικά, υπάρχουν απώλειες ισχυρές που συνδέονται με σχέσεις βαθιές και ιερές , όπως ο θάνατος ενός παιδιού.

Ο ψυχικός πόνος σ αυτή τη περίπτωση είναι πολύ πιο απόλυτος και σύνθετος από την απλή αντανάκλαση της ανασφάλειας, ακόμα κι αν την εμπερικλείει.

Κάθε απώλεια λοιπόν είναι ένας μικρός θάνατος ενός κομματιού του εαυτού μας. Αλλά ταυτόχρονα και μια αλλαγή σ όλο το φάσμα των συναισθημάτων, των σκέψεων και των λειτουργιών μας. Η αλλαγή με τη σειρά της είτε βραχυπρόθεσμα είτε μακροπρόθεσμα δεν έχει μόνο αρνητικά αλλά και θετικά αποτελέσματα. Μας κόβει μονοπάτια, αλλά ταυτόχρονα μπορεί να μας ανοίξει καινούργια.
Αξίζει να δώσουμε στον εαυτό μας το χώρο να θρηνήσει ό,τι χάθηκε, αλλά και να αναζητήσει ότι καινούργιο αναδυθεί από αυτό το θρήνο.