Οι 10 πιο συχνές τεχνικές που εφαρμόζονται στη Γνωσιακή-συμπεριφοριστική θεραπεία οικογένειας

Ακρόαση άρθρου......

Το οικογενειακό σχήμα αποτελείται από αντιλήψεις που αφορούν: α. Κανονισμούς και λειτουργίες που διέπουν την οικογένεια.
β. Προσδοκίες γύρω από τις συζυγικές και οικογενειακές σχέσεις. γ. Ρόλους γονέων και παιδιών.

Το κάθε μέλος αντιλαμβάνεται και επεξεργάζεται τα διάφορα θέματα που προκύπτουν στην καθημερινή ζωή της οικογένειας και συμπεριφέρεται ανάλογα προς τα άλλα μέλη με γνώμονα την προσωπική του θεωρία.

Η ύπαρξη δυσλειτουργικών γνωσιών δυσχεραίνει τις συζυγικές ή οικογενειακές σχέσεις. Αυτό συμβαίνει γιατί οι δυσλειτουργικές γνωσίες των μελών της οικογένειας με αφορμή ένα γεγονός ή μια κατάσταση (ερέθισμα) επιδρούν στα συναισθήματα και στη συμπεριφορά τους απέναντι στα άλλα μέλη.

Η αρνητική συμπεριφορά μεταξύ των μελών έχει συνέπεια τη γενική δυσλειτουργία της οικογένειας.

Το κάθε άτομο φέρει τις δικές του γνωσίες, συναισθήματα, συμπεριφορές, εμπειρίες, προσωπικότητα, προσδοκίες κ.λπ., τα οποία βρίσκονται σε συνεχή αλληλεπίδραση με τα αντίστοιχα των άλλων, δημιουργώντας έτσι ένα πολύπλοκο σύστημα που καθορίζει τη λειτουργία της οικογένειας.

Σκοπός της ΓΣΘΟ είναι η επισήμανση, η αξιολόγηση και η τροποποίηση των δυσλειτουργικών γνωσιών. Αλλαγή στις γνωσίες επιφέρει αλλαγές στα συναισθήματα και τη συμπεριφορά.

Οι πιο συχνές τεχνικές που εφαρμόζονται στη ΓΣΘΟ είναι οι ακόλουθες.

Σωκρατική μέθοδος

Η Σωκρατική μέθοδος, στην οποία πρωταρχικό εργαλείο του γνωσιακού θεραπευτή είναι η τεχνική των ερωτήσεων για τον εντοπισμό και τον έλεγχο των νοητικών κατασκευών του θεραπευόμενου.

Διερεύνηση κάθετου τόξου

Η διερεύνηση κάθετου τόξου στην οποία θεραπευτής και θεραπευόμενος επιλέγουν από κοινού ως «εναρκτήριο λάκτισμα» μια σημαντική αυτόματη γνωσία και διερευνούν τις συνέπεπειές της για το θεραπευόμενο άτομο έως ότου καταλήξουν σε έναν κεντρικό νοητικό χάρτη του.

Αποκτήστε το βιβλίο Γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία οικογένειας από το εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο ψυχολογίας του PSYCHOLOGY.GR

Βελτίωση διαπροσωπικής επικοινωνίας

Η εκπαίδευση για τη βελτίωση της διαπροσωπικής επικοινωνίας, κατά την οποία ο θεραπευόμενος εκπαιδεύεται στα δύο βασικά συστατικά της καλής επικοινωνίας: την καλή ακρόαση και την καλή έκφραση.

Οι θεραπευόμενοι σύντροφοι μαθαίνουν να λειτουργούν ως καλοί δέκτες μέσω της αφοπλιστικής τεχνικής. Όταν δέχονται κριτική ή κατηγορίες, προσπαθούν να δουν τον κόσμο από την οπτική γωνία του άλλου ατόμου μέσω της συναισθηματικής κατανόησης.

Μέσω της διερευνητικής ικανότητας εκπαιδεύονται στον κατάλληλο τρόπο και τόνο υποβολής πληροφοριών προς τον άλλο.

Επιπλέον, μέσω της τεχνικής της έκφρασης προσωπικών συναισθημάτων οι θεραπευόμενοι σύντροφοι εκπαιδεύονται έτσι ώστε να λειτουργούν και ως καλοί πομποί, καθώς μαθαίνουν να αντικαθιστούν τις ακατάλληλες συμπεριφορές τους με την υποκειμενική ρηματοποίηση των συναισθήματων τους (π.χ. «εγώ νιώθω», «εγώ αισθάνομαι» κ.λπ.).

Τέλος, μέσω της κατευναστικής τεχνικής οι σύντροφοοι βρίσκουν θετικά στοιχεία συμφωνίας στα λόγια και στις συμπεριφορές του άλλου, κι εκφράζουν θετικές απόψεις για το χαρακτήρα και την προσωπικότητα του συντρόφου τους.

Στρατηγικές επίλυσης προβλημάτων

Οι στρατηγικές επίλυσης προβλημάτων απευθύνονται σε άτομα που αδυνατούν να πάρουν μια απόφαση όταν βρίσκονται ενώπιον καταστάσεων ή προβλημάτων που χρήζουν άμεσης δράσης.

Ανάπτυξη θετικής συμπεριφοράς

Η ανάπτυξη θετικής συμπεριφοράς, σε αντίθεση με την παθητική ή επιθετική συμπεριφορά, βελτιώνει τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα τις διαπροσωπικές σχέσεις.

Παράδοξη πρόθεση

Στην τεχνική της παράδοξης πρόθεσης ο θεραπευτής ενθαρρύνει το θεραπευόμενο να επιδιώξει ή να ευχηθεί να του συμβεί αυτό που φοβάται ή διαβλέπει ότι θα του συμβεί (ο φόβος αντικαθίσταται από την επιθυμία).

Γνωσιακή πρόβα

Στη γνωσιακή πρόβα ο θεραπευόμενος καλείται να αναπαραγάγει νοερά, βήμα προς βήμα, όλα τα στάδια και τις διαδικασίες που απαιτούνται για την ολοκλήρωση ενός έργου.

Κατά τη γνωσιακή πρόβα εντοπίζονται οι δυνητικές δυσχέρειες, αναζητούνται εύκολα προσβάσιμες και άμεσες σε ανάκληση πιθανές λύσεις, και ενδυναμώνεται το κίνητρο του θεραπευόμενου για in vivo εκτέλεση.

Νοητική απεικόνιση

Οι τεχνικές νοητικής απεικόνισης, ανάλογα με τον επιδιωκόμενο στόχο, είναι ένα είδος σωκρατικής μαιευτικής μεθόδου και ελέγχου των γνωσιών του ατόμου.

Η διαφορά είναι ότι η εφαρμογή δεν αφορά τις σκέψεις, αλλά γίνεται πάνω σε εικόνες (ένα σημαντικό γεγονός, ένα σημαντικό θέμα, μια εικόνα του εαυτού, ένα όνειρο ή μια ονειροπόληση κ.λπ.).

Δουλειά για το σπίτι

Η δουλειά για το σπίτι (π.χ. ημερολόγιο) αντιπροσωπεύει το έργο της μελέτης, του εντοπισμού και της καταγραφής των γνωσιών από τους θεραπευόμενους

Τέλος, μια ακόμη τεχνική είναι η βιβλιοθεραπεία.

Το παρόν άρθρο αποτελεί αδειοδοτημένο απόσπασμα από το βιβλίο Γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία οικογένειας που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πεδίο.