Κρίση άγχους ή κρίση πανικού?

Ακρόαση άρθρου......

Δεν υπάρχει  άνθρωπος που να μην έχει νοιώσει άγχος. Καθένας από εμάς το βιώνει και το περιγράφει με τον δικό του τρόπο, όμως η αίσθηση έντασης και φόβου απέναντι σε έναν πραγματικό  αναγνωρίσιμο κίνδυνο είναι χαρακτηριστική και είναι δυσάρεστη.  

Ως έναν βαθμό, το άγχος είναι μια φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού μας. Υπάρχουν γεγονότα και καταστάσεις που μας στρεσάρουν μέσα στην καθημερινότητα που νοιώθουμε και αισθανόμαστε ότι δεν θα μπορέσουμε να ανταπεξέλθουμε.

Αυτά μπορεί να είναι αλλαγή δουλειάς, εξετάσεις, αναμονή σημαντικής προσωπικής στιγμής και πολλά άλλα. Όταν οι στρεσογόνοι παράγοντες επιμένουν, διαρκούν και διαταράσσουν την καθημερινότητά μας, τότε μπορεί να εμφανιστούν κρίσεις άγχους.

Το  σημαντικό είναι ότι αυτές οι κρίσεις δεν αποτελούν απαραίτητα στοιχεία κάποιας διαταραχής άγχους, και ούτε συγκαταλέγονται ως κλινικός όρος στο διαγνωστικό και στατιστικό σύστημα ταξινόμησης ψυχιατρικών διαταραχών DSM- 5.

Αντίθετα, το DSM-5 ορίζει το άγχος και όχι τις κρίσεις άγχους ως χαρακτηριστικό κλινικό σύμπτωμα  των αγχωδών διαταραχών. {Άγχος αποχωρισμού, Εκλεκτική αλαλία, Φοβίες,  Ειδική φοβία,  Διαταραχή κοινωνικού άγχους (Κοινωνική φοβία), Διαταραχή πανικού, Αγοραφοβία, Διαταραχή γενικευμένου άγχους, }

Οι κρίσεις άγχους περιγράφονται από όλους μας στην καθημερινή γλώσσα σαν μια έντονη κατάσταση ανησυχίας, μετά από κάποιο στρεσογόνο γεγονός με διάφορα συμπτώματα, έχουν  κλιμακούμενη  ένταση και μπορεί να έχουν διάρκεια από λίγα λεπτά έως και αρκετές ώρες.

Τα πιο χαρακτηριστικά συμπτώματα είναι μια μεγάλη δυσκολία στην συγκέντρωση και την μνήμη, πολύ εύκολη κόπωση χωρίς να έχει μεσολαβήσει σωματική δραστηριότητα, ανήσυχο και διακεκομμένο ύπνο, σφίξιμο στους μύες, αίσθημα ναυτίας και αυξημένοι παλμοί. Μπορεί επίσης να υπάρχει ζαλάδα, ταχυπαλμία, διαρκής ανησυχία, άγχος, φόβος, πόνο στο στήθος, δυσκολία στην αναπνοή.

Η κρίση πανικού  από την άλλη μοιάζει αρκετά με την κρίση άγχους, αλλά είναι διακριτή διαταραχή.

Το πιο κοινό τους χαρακτηριστικό είναι η διέγερση του αυτόνομου νευρικού συστήματος με την σωματική συμπτωματολογία. Και στην κρίση πανικού λοιπόν έχουμε ζάλη, ταχυπαλμίες, άγχος, φόβο, εφίδρωση και πόνους στο στήθος ή στο στομάχι. Όμως στην κρίση άγχους τα συμπτώματα διαρκούν και επιστρέφουν για περισσότερο διάστημα. Μπορεί να εμφανίζονται καθημερινά, να επιμένουν για εβδομάδες ή και μήνες.

Η  κρίση πανικού  έρχεται απρόσμενα, χωρίς εμφανή αιτία. Η κρίση πανικού είναι ένα εντελώς ξαφνικό αίσθημα έντονου φόβου, το οποίο έχει μεγάλη ένταση και όταν συμβαίνει βιώνεται ως μια ανεξέλεγκτη αίσθηση επικείμενης καταστροφής.

Το σώμα εκφράζει όλο αυτό το αίσθημα με δύσπνοια, ζαλάδα, εφίδρωση, αίσθημα πνιγμού, αύξηση των παλμών, και όπως είπαμε το κύριο χαρακτηριστικό είναι η αίσθηση ότι θα πεθάνει, ή ότι θα κάνει κάτι ανεξέλεγκτο. Στην ουσία, η απώλεια του ελέγχου του σώματός μας και του συναισθήματος μας είναι αυτό που κάνει την κρίση πανικού τόσο σοβαρή.

Είναι μια κατάσταση συναγερμού όλης μας της ύπαρξης με την διαφορά ότι αυτό συμβαίνει χωρίς να υπάρχει αντικειμενική πρόκληση ή κίνδυνο, άρα χωρίς να το περιμένουμε. Έτσι, ξαφνικά και απρόσμενα. Και κρατάει κάποια λεπτά (5 έως 10). Σπάνια τα συμπτώματα αυτά διαρκούν πολύ. Το σώμα είναι αυτό που παραμένει σε κατάσταση εγρήγορσης και δεν μπορεί να ισορροπήσει.

Τυπικά, η κρίση πανικού δεν είναι επικίνδυνη. Αυτό που την χαρακτηρίζει ως επικίνδυνη είναι το αίσθημα απώλειας ελέγχου ή θανάτου, η αίσθηση επικείμενης τρέλας, και ένα βαθύ αίσθημα σύγχυσης και αποκοπής από τον εαυτό και το σώμα μας.

Ένα άλλο διακριτό στοιχείο είναι ότι οι κρίσεις πανικού σχεδόν πάντα οδηγούν σε συμπεριφορά αποφυγής, καθώς το άτομο φοβάται πάρα πολύ ότι θα του ξανασυμβεί. Αυτό σημαίνει ότι θα προσπαθεί να αποφύγει καταστάσεις ή και μέρη που συνδέονται με την κρίση ή τις κρίσεις πανικού, κάτι που δυσκολεύει την καθημερινότητα και την ρουτίνα του.

Και στις κρίσεις άγχους και στις κρίσεις πανικού οι αιτίες που μπορεί να τις πυροδοτήσουν είναι αρκετές. Μια στρεσογόνος κατάσταση ή μια ξαφνική απώλεια. Συνεχιζόμενες πιέσεις και δυσκολίες στον εργασιακό χώρο, μια οδυνηρή και τραυματική εμπειρία τωρινή ή παλαιότερη, η χρόνια χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών ουσιών, οικογενειακό περιβάλλον με ιστορικό αγχωδών διαταραχών, σωματικές παθήσεις με χρόνιο πόνο.

Η διαταραχή πανικού  μπορεί επίσης  να σχετίζεται  με ανωμαλίες τη δομής και της λειτουργίας του εγκεφάλου και ειδικότερα ορισμένων νευροδιαβιβαστών όπως π.χ. της νορεπινεφρίνης, της σεροτονίνης και του γ-αμινοβουτυρικού οξέος.

Τι κάνει ένα άτομο που βιώνει μια κρίση άγχους ή μια κρίση πανικού που είναι και πιο επώδυνη?

Έχει μεγάλη σημασία η διατήρηση όσο γίνεται της συνειδητότητας ότι αυτά τα συμπτώματα δεν θα διαρκέσουν, θα σταματήσουν. Ακόμα και το να μιλάμε στον εαυτό μας ότι αυτό δεν θα διαρκέσει, δεν κινδυνεύω, μας βοηθά να αναγνωρίζουμε όσο γίνεται την κατάσταση.  Σε δεύτερο χρόνο οι βαθιές αναπνοές και τεχνικές χαλάρωσης βοηθούν στην οξυγόνωση του εγκεφάλου και βοηθούν το σώμα να ανταποκρίνεται στα συμπτώματα του άγχους ή του πανικού με πιο ήρεμο τρόπο. Και φυσικά ένα υποστηρικτικό πλαίσιο είτε οικογενειακό είτε φιλικό ώστε να μην αισθανόμαστε ότι είμαστε μόνοι ή αβοήθητοι.

Η ψυχοθεραπεία βοηθά όχι μόνο στην αντιμετώπιση και διαχείριση των συμπτωμάτων αλλά και στην αναζήτηση των αιτιών που τα προκαλούν. Πιο αποτελεσματικές έχουν αποδειχτεί η γνωσιακή και η ψυχαναλυτική, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν στοιχεία από άλλες προσεγγίσεις με στόχο την ανακούφιση του ατόμου.

Η γνωσιακή θεραπεία εστιάζει στο εδώ και στο τώρα, και βασίζεται σε μια κοινή αποδοχή και ανάπτυξη στρατηγικής μεταξύ θεραπευτή και θεραπευόμενου για το πρόβλημα και τα συμπτώματά του, επαναξιολογείται συνεχώς και συνδέει την σκέψη, το συναίσθημα και την συμπεριφορά του θεραπευόμενου.   Στόχος είναι ο θεραπευόμενος να ανακαλύπτει λύσεις που θα του είναι χρήσιμες και αποτελεσματικές περισσότερο από ότι οι τρόποι με τους οποίους  έχει προσπαθήσει να αντιμετωπίσει αυτά τα προβλήματα.  

Η ψυχαναλυτική προσέγγιση διερευνά τα ασυνείδητα κίνητρα και συνδέει το άγχος με τον φόβο επανάληψης προγενέστερων καταστάσεων άγχους στη ζωή του ατόμου. Μέσα από την ανάλυση, τον ελεύθερο συνειρμό και την ανάδυση αναμνήσεων από την παιδική ηλικία, βοηθά το άτομο να αναγνωρίσει ερεθίσματα και πληροφορίες που δεν μπορούσε να διαχειριστεί, να αναγνωρίσει επίσης τους μηχανισμούς άμυνας που χρησιμοποιεί και να μπορέσει να συνδεθεί με το εδώ και το τώρα, και να νοηματοδοτήσει εκ νέου την πραγματικότητά του.  

Η φαρμακευτική αγωγή για την ανακούφιση των συμπτωμάτων δίνεται μόνο από τον ειδικό, και το καλύτερο είναι να συνδυαστεί μαζί με ψυχοθεραπεία ώστε όχι μόνο να υπάρχει λειτουργικότητα στην καθημερινότητα του ατόμου με την φαρμακευτική υποστήριξη, αλλά και εσωτερική ανακούφιση και ισορροπία μέσω της ψυχοθεραπείας.

Η εξομολόγηση, η συζήτηση, η βοήθεια, το καθρέφτισμα των φόβων μας απέναντι σε έναν άλλον άνθρωπο είναι δώρο που κάνουμε στον εαυτό μας, για τον εαυτό μας.

«Για πες μου, στον Θεό σου! Δεν είν΄ αλήθεια πως και οι πέτρες, που είναι στον κόσμο, αν εύρισκαν κανένα να πούν τα ντέρτια τους θα ήσαν ελαφρότερες?»

(Γεώργιος Βιζυηνός, «Μοσκώβ Σελήμ»)

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Διαγνωστικά Κριτήρια από DSM-5, Εκδόσεις Ιατρικές εκδόσεις Λίτσας, 2015

Θεωρίες προσωπικότητας και κλινική πρακτική – Πέμπτη έκδοση, Ελληνικά Γράμματα, Ποταμιάνος Γρηγόριος, 2002

Το άγχος – Η θεραπεία της Libido Και ο Ναρκισσισμός, Μεταβίβαση ψυχαναλυτική θεραπεία, S. Freud, Εκδόσεις Δαμιανός, 2010

Ο Μοσκώβ Σελήμ, Εκδόσεις Επικαιρότητα, 2006

Συγγραφή - Επιμέλεια Άρθρου

Ακριβή Καρίμπα - Ψυχολόγος

Ακριβή Καρίμπα: έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology

Οι πληροφορίες που αναφέρονται στον επαγγελματικό κατάλογο ειδικών παρέχονται από τους ίδιους τους ειδικούς, κατά την εγγραφή τους στο σύστημα. Όταν βλέπετε την ένδειξη «έχει επιβεβαιωθεί από το Psychology”, σημαίνει ότι το Psychology έχει ελέγξει, με email, τηλεφωνικά ή/και με λήψη των σχετικών εγγράφων, τα ακόλουθα στοιχεία:

• Ότι ο ειδικός είναι υπαρκτό πρόσωπο.
• Ότι τα πτυχία οι τίτλοι και οι εξειδικεύσεις που αναφέρει είναι αληθινά.
• Ότι οι πληροφορίες που αναφέρει ισχύουν.

Ψυχολόγος με ειδίκευση στη Συμβουλευτική Ψυχοθεραπεία, ψυχοδυναμικής κατεύθυνσης.
Συμβουλευτική ενηλίκων και εφήβων.

6977054264

Δείτε όλα τα άρθρα Σελίδα ειδικού