Στακ Σάλιβαν (Harry Stack Sullivan 1892-1949)

Ακρόαση άρθρου......

Αμερικανός ψυχίατρος και ψυχαναλυτής ο οποίος τόνισε τη σημασία των διαπροσωπικών συνδέσεων και ανέπτυξε την προσέγγιση της διαπροσωπικής ψυχανάλυσης.

Προσωπική ζωή 
Ο Χάρι Στακ Σάλιβαν γεννήθηκε στο Νόργουιτς της Νέας Υόρκης στις 21 Φεβρουαρίου του 1892. Ανατράφηκε σε μία απομονωμένη αγροτική φάρμα χωρίς να έχει αδέλφια, παρά μόνο λίγους φίλους. Αποφοίτησε από το λύκειο όταν ήταν 16 ετών και πέρασε το πρώτο του ακαδημαϊκό έτος στο Πανεπιστήμιο Κορνέλ. Το 1911 μεταφέρθηκε στο Κολέγιο Ιατρικής και Χειρουργικής του Σικάγο και το 1917 πήρε το ιατρικό του δίπλωμα.

Δεν παντρεύτηκε ποτέ και κατά τη διάρκεια της ενήλικης ζωής του υπέφερε από αρκετές ασθένειες. Πέθανε από μαζική αποπληξία στις 14 Ιανουαρίου 1949 στο Παρίσι.

Επαγγελματική διαδρομή
Το 1921 ξεκίνησε να εργάζεται ως νευροψυχίατρος, μαζί με τον Ουίλιαμ Άλανσον Ουάιτ, στο νοσοκομείο St. Elizabeth της Ουάσιγκτον. Την επόμενη χρονιά, εργάστηκε στο νοσοκομείο Sheppard Pratt του Μέριλαντ και το 1925 ανέλαβε τη θέση του διευθυντή της κλινικής έρευνας στο ίδιο νοσοκομείο. Επίσης, ίδρυσε εκεί μία μονάδα για νεαρούς σχιζοφρενείς άνδρες.

Συνέβαλε σημαντικά στο πεδίο της ψυχολογίας μέσα από τη διδασκαλία του και τα γραπτά του. Υπήρξε συνιδρυτής του Ινστιτούτου Ουίλιαμ Άλανσον Ουάιτ και έπαιξε, επίσης, σημαντικό ρόλο στη δημοσίευση της πρώτης έκδοσης του Περιοδικού Ψυχιατρικής.

Συμβολή στην ψυχολογία
Αφιέρωσε μεγάλο μέρος της καριέρας του στην κατανόηση των διαπροσωπικών σχέσεων και ως εκ τούτου η έρευνά του έγινε η βάση για τον τομέα της ψυχολογίας που είναι γνωστός ως «διαπροσωπική ψυχανάλυση». Υποστήριζε ότι ο τρόπος που το άτομο αλληλεπιδρά με τους άλλους γύρω του μπορεί να προσφέρει πολύτιμα στοιχεία σχετικά με την ψυχική του υγεία και ότι οι διαταραχές ψυχικής υγείας μπορεί να προέλθουν από οδυνηρές διαπροσωπικές αλληλεπιδράσεις. Μελέτησε την επίδραση που ασκεί η μοναξιά στην ψυχική υγεία και τόνιζε συχνά τη ζωτική σημασία της φιλίας και της σύνδεσης μεταξύ των ανθρώπων. Παρά το γεγονός ότι οι θεραπείες που εφάρμοζε ήταν πειραματικές, γνώρισαν μεγάλη επιτυχία καθώς ήταν ιδιαίτερα καινοτόμες.

Επινόησε τον όρο «το σύστημα του εαυτού» για να περιγράψει τις τρεις συνιστώσες του ατόμου, τις οποίες προσδιόρισε ως εξής: ο ενεργός εαυτός ή αφυπνιζόμενος εαυτός ή συνειδητός εαυτός, ο εκκεντρικός εαυτός που αποτελεί την πηγή της ταυτότητας και της προσωπικότητας του ατόμου και ο αδρανής εαυτός που βρίσκεται σε μία κατάσταση ύπνου.

Επίσης, διατύπωσε την έννοια των «αναπτυξιακών εποχών» στην προσπάθεια του να βοηθήσει στην ερμηνεία της εξέλιξης του ατόμου κατά τη διάρκεια της ζωής του.

Η θεωρία αυτή αντιμετωπίζει τις κοινωνικές δεξιότητες ως γέφυρα για περαιτέρω ανάπτυξη και εμπλουτισμό, και βασίζεται στα παρακάτω στάδια:

1. Βρεφική ηλικία: Αν και έδινε λιγότερη σημασία σε αυτή τη φάση από ότι ο Φρόυντ, ο Σάλιβαν αναγνώριζε ότι η αναπτυξιακή διαδικασία ξεκινά από νωρίς στη ζωή.

2. Παιδική ηλικία (από 1 έως 5 ετών): Σε αυτό το στάδιο της ανάπτυξης, η ομιλία αποτελεί το πλαίσιο μέσα στο οποίο θεμελιώνεται η μετέπειτα γνώση.

3. Ύστερη παιδική ηλικία (από 6 έως 8 ετών): Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η ανάγκη για φίλους και η πρόσβαση σε υγιή πλαίσιο κοινωνικοποίησης και κοινωνικών δεξιοτήτων γίνεται όλο και πιο σημαντική.

4. Προεφηβική ηλικία (από 9 έως 12 ετών): Στην προεφηβεία, η ικανότητα διαμόρφωσης στενών φιλικών σχέσεων βοηθά το παιδί να αναπτύξει την αυτοεκτίμησή του και λειτουργεί ως ένα είδος πρακτικής εξάσκησης για τη δημιουργία μεταγενέστερων σχέσεων.

5. Πρώιμη εφηβεία (από 13 έως 17 ετών): Πλέον η φιλία λαμβάνει μία σεξουαλική διάσταση και η εστίαση στις σχέσεις με τους συνομηλίκους μεταφράζεται σε ρομαντικό ενδιαφέρον. Η αίσθηση της αξίας που αντιλαμβάνεται ο έφηβος για τον εαυτό του βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στο κατά πόσο θεωρεί ότι έλκει ερωτικά τους συνομηλίκους του.

6. Ύστερη εφηβεία (από 18 έως 22-23 ετών): Ο νεαρός ενήλικας βιώνει αρκετές συγκρούσεις καθώς από τη μία πλευρά έχει να αντιμετωπίσει τον γονικό έλεγχο και από την άλλη πλευρά υπάρχει η έντονη επιθυμία να σχηματίσει μία ανεξάρτητη ταυτότητα. Παράλληλα, αρχίζει να εστιάζει την προσοχή του τόσο στις ρομαντικές όσο και στις φιλικές σχέσεις.

7. Ενήλικη ζωή (από 23 ετών και εξής): Οι σημαντικότερες πτυχές της ενήλικης ζωής αφορούν την οικογένεια, την οικονομική ασφάλεια και μία ικανοποιητική επαγγελματική διαδρομή. Η κοινωνικοποίηση εξακολουθεί να παίζει σημαντικό ρόλο στην περαιτέρω ανάπτυξη του ενήλικου ατόμου.

Καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας του προσπαθούσε σταθερά να αποφύγει τον στιγματισμό των ατόμων που βίωναν ψυχικές ασθένειες και προτιμούσε να αναφέρεται στις διαταραχές ψυχικής υγείας ως «προβλήματα διαβίωσης».

Είπε: «Η συναισθηματική σου ζωή δεν είναι γραμμένη σε τσιμέντο κατά την παιδική σου ηλικία. Γράφεις κάθε κεφάλαιό της όσο προχωράς.»

Βιβλία

• Personal Psychopathology (1933/1973)
• Conceptions of Modern Psychiatry (1947/1966)
• The Interpersonal Theory of Psychiatry (1953)
• The Psychiatric Interview (1954)
• Schizophrenia as a Human Process (1962)