Μορένο Γιάκομπ (Jacob Moreno 1889-1974)

Ακρόαση άρθρου......

Αυστροαμερικανός ψυχίατρος και κοινωνικός ψυχολόγος, ιδρυτής του ψυχοδράματος και πρωτοπόρος στην ανάπτυξη της ομαδικής ψυχοθεραπείας. Η αναγνώριση της ομαδικής ψυχοθεραπείας ως μία αξιόπιστη και βιώσιμη μορφή θεραπείας από την Αμερικανική Ψυχιατρική Ένωση θεωρείται ότι επετεύχθη χάρη στο δικό του έργο.

Προσωπική ζωή του Jacob Moreno

Γεννήθηκε στις 18 Μαΐου του 1889 στο Βουκουρέστι της Ρουμανίας και λίγα χρόνια αργότερα, το 1895, η οικογένειά του μετακόμισε στη Βιέννη. Σπούδασε ιατρική στο πανεπιστήμιο της πόλης και αποφοίτησε το 1917. Το 1926 παντρεύτηκε την Beatrice Beecher, ωστόσο ο γάμος τους κατέληξε σε διαζύγιο. Το 1938 παντρεύτηκε την Florence Bridge και απέκτησαν μία κόρη. Μετά το δεύτερο διαζύγιό του, παντρεύτηκε την Zerka Toeman και απέκτησαν έναν γιο. Πέθανε στις 14 Μαΐου του 1974 σε ηλικία 84 ετών.

Επαγγελματική διαδρομή του Jacob Moreno

Κατά την περίοδο 1918-1925 ασκούσε το επάγγελμά του ιδιωτικά ενσωματώνοντας στη θεραπεία του πρακτικές όπως το ψυχόδραμα, η κοινωνιομετρία και η ομαδική ψυχοθεραπεία. Το 1925 μετακόμισε στη Νέα Υόρκη όπου εισήγαγε τη μέθοδο της ομαδικής θεραπείας σε σχολεία και φυλακές.

Ίδρυσε το σανατόριο Beacon Hill, το οποίο αργότερα μετονομάστηκε σε Ινστιτούτο Μορένο, και ήταν ο υπεύθυνος θεράπων ιατρός του ιδρύματος από το 1936 έως το 1968.

Ασχολήθηκε με τη δημιουργία πολλών περιοδικών, συμπεριλαμβανομένων των Impromptu, Sociometry, Group Psychotherapy, International Journal of Sociometry and Sociatry. Την περίοδο 1952-1966 εργάστηκε ως καθηγητής κοινωνιολογίας στο πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης.

Εργάστηκε, επίσης, ως επισκέπτης καθηγητής σε αρκετά άλλα πανεπιστήμια, όπως στη Νέα Σχολή Κοινωνικών Ερευνών (1937-1938) και στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια (1939-1940). Παράλληλα με τις ακαδημαϊκές του δραστηριότητες, ίδρυσε το Θέατρο Αυτοσχεδιασμού στο Κάρνετζι Χολ της Νέας Υόρκης και το Ψυχοδραματικό Ινστιτούτο.

Συμβολή στην ψυχολογία

Ενώ ακόμη σπούδαζε, άρχισε να διαμορφώνει τις δικές του θεωρίες για τη θεραπευτική πρακτική, οι οποίες διέφεραν αισθητά από εκείνες του Φρόυντ. Αντί, λοιπόν, να αναλύει το παρελθόν των πελατών του, ο Μορένο προτιμούσε να εστιάζει στο παρόν και στο μέλλον μέσω της χρήσης διαπροσωπικών σχέσεων.

Το ενδιαφέρον του για το θέατρο τον οδήγησε να αναπτύξει την τεχνική του ψυχοδράματος. Κατά τη διάρκεια μίας συνεδρίας ψυχοδράματος, το ενδιαφέρον επικεντρώνεται κυρίως σε ένα άτομο που ονομάζεται πρωταγωνιστής.

Τεχνικές όπως η αντανάκλαση της συμπεριφοράς του πρωταγωνιστή και η αντιστροφή των ρόλων χρησιμοποιούνται για να βοηθήσουν τους συμμετέχοντες να κατανοήσουν βαθύτερα τις δικές τους συμπεριφορές και τα δικά τους συναισθήματα καθώς και τις συμπεριφορές και τα συναισθήματα των άλλων.

Θεωρούσε ότι ο αυθορμητισμός και η δημιουργικότητα αποτελούν κινητήριες δυνάμεις για την ανθρώπινη πρόοδο και αν ενσωματωθούν επιτυχώς σε μια συνεδρία ψυχοδράματος έχουν τη δυνατότητα να επηρεάσουν θετικά την εξέλιξη του ατόμου. Υποστήριζε ότι η αγάπη και η αμοιβαιότητα είναι ισχυρές δυνάμεις και αποτελούν απαραίτητα στοιχεία της διαβίωσης μέσα σε μια ομάδα. Ως εκ τούτου, η εμπιστοσύνη ανάμεσα στα μέλη μιας ομάδας διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο στην πολιτισμική ζωή.

Θεωρούσε, μάλιστα, ότι η ύπαρξη μίας κοινότητας η οποία θα υιοθετούσε τις αρχές του αυθορμητισμού και της δημιουργικότητας είναι δυνατή και αποτελεί στόχο για τον οποίο αξίζει κανείς να αγωνιστεί.

Ο Μορένο επινόησε τους όρους «κοινωνιοϊατρική» (sociatry) και «κοινωνιομετρία» (sociometry). Χρησιμοποιούσε τον όρο «κοινωνιοϊατρική» για να αναφερθεί σε υγιείς κοινωνικές σχέσεις και τον όρο «κοινωνιομετρία» για να αναφερθεί στην επιστημονική μελέτη των ανθρώπινων σχέσεων.

Στον τομέα της κοινωνιολογίας βοήθησε στην ανάπτυξη της ανάλυσης των κοινωνικών δικτύων. Η ανάλυση κοινωνικών δικτύων (ΑΚΔ) αποτελεί διαδικασία αξιολόγησης του ρόλου ενός ατόμου μέσα σε μία ομάδα με την χαρτογράφηση των σχέσεών του και των επαφών του.

Είπε: «Ο φόβος απέναντι στην έκφραση των προτιμώμενων συναισθημάτων που τρέφει ο άνθρωπος για τους γύρω του είναι στην πραγματικότητα ο φόβος των συναισθημάτων που τρέφουν οι άλλοι γι αυτόν. »

Δείτε στο εξειδικευμένο βιβλιοπωλείο ψυχολογίας το σχετικό βιβλίο: Εισαγωγή στη δραματοθεραπεία.
Το βιβλίο Εισαγωγή στη δραµατοθεραπεία είναι ένας συνοπτικός οδηγός για το παρελθόν, τη θεωρία και τις πρακτικές αυτής της µεθόδου θεραπείας, η οποία χρησιµοποιεί τις διεργασίες του δράµατος για να βοηθήσει τους ανθρώπους σε στιγµές ψυχικής καταπόνησης, συναισθηµατικής αναστάτωσης, ασθένειας ή αναπηρίας.

Βιβλία

• Psychodrama (1946)
• Sociometry, Experimental Method and the Science of Society: An Approach to a New Political Orientation (1951)
• Preludes to My Autobiography: Introduction to Who Shall Survive? (1955)
• The First Psychodramatic Family, με την Zerka T. Moreno (1964) 
• Psychodrama. 3. Action therapy and principles of practise (1969)